تحلیلی بر اولویت‌یابی شاخص‌های شهر دوستدار کودک (نمونه موردی: مناطق 5 گانه شهر ارومیه)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

3 کارشناسی‌ارشد جغرافیا برنامه‌ریزی شهری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

4 کارشناسی‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

5 کارشناسی‌ارشد جغرافیا و دفاع مقدس، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

مقدمه: هدف اصلی این پژوهش تحلیلی بر اولویت‌یابی شاخص‌های شهر دوستدار کودک در مناطق 5 گانه شهر ارومیه می‌باشد تا با بررسی شاخص‌های شهر دوستدار کودک و رتبه‌بندی مناطق این شهر، پیشنهادهایی در جهت بهبود وضعیت هر یک از مناطق ارائه گردد.
داده و روش: روش تحقیق پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش ساکنین مناطق 5 گانه شهر ارومیه می‌باشد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده‌شده است که تعداد حجم نمونه 384 عدد به‌دست‌آمده است که به‌صورت تصادفی در محدوده توزیع گردیده است. معیارهای مورد بررسی در این پژوهش شامل معیار‌های کالبدی، دسترسی، فرهنگی-اجتماعی و زیست‌محیطی می‌شود. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌صورت کمی و کیفی صورت گرفته است. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های t تک نمونه‌ای، کروسکال والیس، همبستگی اسپیرمن، روش تیسن و روش OPA استفاده‌شده است. روایی پرسشنامه توسط متخصصین امر و پایایی آن توسط آزمون آلفای کرونباخ با مقدار 790/0 به تأیید رسیده است.
یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشانگر این است که بر اساس داده‌های میدانی و پرسشنامه‌ای معیارهای شهر دوستدار کودک، منطقه 1 ارومیه رتبه اول و منطقه 2 ارومیه رتبه پنجم را در میان سایر مناطق کسب نموده است. نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشانگر این است که معیار کالبدی بیشترین تأثیر را بر روی شهر دوستدار کودک دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشانگر این است که شهر ارومیه به لحاظ تحقق‌پذیری معیارهای شهر دوستدار کودک در سطح متوسطی قرار دارد و نیازمند توجه مدیریت شهری در جهت بهبود وضعیت در مناطق 2 و 3 می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابهری، نیکو؛ شمس الدینی، علی؛ عزت پناه، بختیار. (1400). بررسی وضعیت شهر دوستدار کودک و ارتباط آن با شاخص‌های کیفیت، ایمنی و امنیت کاربری های مورد نیاز کودکان در شهر جهرم. جغرافیای اجتماعی شهری. 8(1)، 153-172.  Doi: 10.22103/JUSG.2021.2037
ابهری، نیکو؛ شمس‌الدینی، علی؛ عزت پناه، بختیار. (1400). ارزیابی وضعیت شاخص‌های شهر دوستدار کودک و ارتباط آن با دسترسی کودکان به کاربری‌های ضروری (موردمطالعه: شهر جهرم). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 9(3)، 835-856.  Doi: 10.22059/jurbangeo.2021.320202.1472
به‌نیا، بهنام؛ خیراللهی، مهران؛ صحراگرد، مهدی؛ سلطانی فر، عاطفه. (1399). آموزه‌های مشارکت کودکان در فرآیند طراحی معماری فضاهای دوستدار کودک (مطالعه موردی: فضاهای درمانی شهر بجنورد). نشریه علمی اندیشه معماری. 4(7)، 58-77. Doi: 10.30479/at.2020.12316.1402
پیران هریس، مینا؛ عبدالله‌زاده طرف، اکبر. (1400). تدوین اصول طراحی محله‌ی دوستدار کودک با رویکرد تقویت حس اجتماعی کودکان (نمونه‌ی موردی: محله‌ی رشدیه تبریز). نشریه علمی جغرافیا و برنامه‌ریزی. 25(75)، 77-89. Doi: 10.22034/gp.2020.39369.2604
تیموری، ایرج؛ اصغری زمانی، اکبر؛ روستایی، شهریور؛ کوشش وطن، محمدعلی. (1398). تحقق توسعه پایدار در قالب مفهوم شهر دوستدار کودک. جامعه شناسی اقتصادی و توسعه. 8(1)، 79-102.
حکمت نیا، حسن؛ موسوی، میرنجف؛ رسولی، محمد؛ سعید پور، شراره. (1400). تدوین سناریوهای موثر بر تحقق‌پذیری مولفه‌های شهر شاد ارومیه. جغرافیاوتوسعه ناحیه‌ای. 19(1)، 264-237.  Doi: 10.22067/jgrd.2021.50954.0
حکمت‌نیا، حسن؛ موسوی، میرنجف؛ رسولی، محمد؛ سعیدپور، شراره. (1399). آینده‌نگاری شهر دوستدار کودک در افق 1410 (مورد شناسی: شهر تبریز). جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای. 10(36)، 37-54. Doi: 10.22111/gaij.2020.5712
حوراسفند، نرگس؛ هاتفی فرجیان، فرشته. (1399). تدوین راهکارهای مؤثر بر تجربه شهری کودکان از خیابان کوهسنگی مشهد به عنوان خیابان کامل در جهت دستیابی به شهر دوستدار کودک. نشریه شباک. 6(4)، 231- 241.
خوارزمی، امیدعلی؛ جوهری، لیلا؛ خوارزمی، امیرعلی. (1399). ارزیابی شاخص های شهر دوستدار کودک در کلانشهر مشهد. جغرافیای اجتماعی شهری. 7(1)، 191-210. Doi: 10.22103/JUSG.2020.2011
رشیدکلویر، حجت الله؛ کریمی آذری، امیررضا؛ پوررضا، سید هادی. (1399). ارزیابی ایجاد مؤلفه‌های شهر دوستدار کودک در شهر بندرانزلی. دانش شهرسازی. 4(3)، 51-65. Doi: 10.22124/upk.2020
زیاری، کرامت‌الله؛ صراف، مارال؛ پوراحمد، احمد؛ فرهودی، رحمت‌الله. (1400). تبیین اصول شهر دوستدار کودک با رویکرد ارتقاء محیط شهری به روش دلفی و کاربست آن در منطقه ۲ تهران. فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی. 36(2)، 173-189.
شهری زاده، صدف؛ مویدفر، سعیده. (1396). برنامه ریزی راهبردی شهر دوستدار کودک با تأکید بر خلاقیت کودکان (نمونه موردی: شهر یزد). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری. 8(28)، 171-186.
علی‌پور کوهی، پانته آ. (1400). بازخوانی تجارب فضاهای باز پایدار با تأکید بر حضور کودکان. هنر مدیریت سبز. 1(1)،  87-104. Doi: 10.30480/agm.2021.2946.1007
قاسمی، زهرا؛ بمانیان، محمدرضا؛ صارمی، حمیدرضا. (1399). مسکن دوستدار کودک با بهره‌گیری از طبیعت (نمونه‌موردی شهر تهران). نشریه علمی اندیشه معماری. 4(8)، 154-166. Doi: 10.30479/at.2020.10698.1200
قلندریان، ایمان؛ یونسی، زهرا. (1400). بازتاب تصویری فضای شهری دوستدار کودک در نقاشی کودکان 7 - 12 سال. هویت شهر. 15(3)، 15-28. Doi: 10.30495/hoviatshahr.2021.15713
کریمی، فاطمه؛ جلیلی صدرآباد، سمانه. (1400). بررسی و تحلیل میزان بهره‌مندی فضای باز مجتمع‌های مسکونی از رویکرد شهر دوستدار کودک و ارتقا آن با مشارکت کودکان؛ نمونه مطالعاتی: مجتمع امین شهر یزد. دانش شهرسازی. 5(2)، 63-78.  Doi: 10.22124/upk.2021.15594.1389
مطلبی، قاسم؛ ضرغامی، اسماعیل؛ باقری، حسین. (1400). مؤلفه‌های مرتبط با رضایتمندی شهروندان از طریق توسعه محیط‌های دوستدار کودک. فصلنامه علمی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار. 9(3)، 133-146. Doi: 10.30473/ee.2021.37197.1735
مطلبی، قاسم؛ عظمتی، حمیدرضا؛ جم، فاطمه. (1400). واکاوی نشانه‌های امنیت زبان منظر در ادراک کودک. نشریه علمی اندیشه معماری. 5(10)، 163-181. Doi: 10.30479/at.2020.12679.1446
موسوی، میرنجف؛ بایرام زاده، نیما؛ امیدوارفر، سجاد؛ کامل نیا، رویا. (1400). ارزیابی سطح زیست پذیری در سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعۀ موردی: محلۀ فلاحت، شهر ارومیه). جغرافیای اجتماعی شهری. 8(2)، 222-203. Doi: 10.22103/JUSG.2021.2053
مؤیدفر، سعیده؛ صفایی، فروغ. (1398). برنامه‌ریزی شهر دوستدار کودک در راستای ارتقاء مشارکت نوجوانان (مطالعه موردی: شهر آباده). کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی. 7(2)، 247-278.
یونیسف. (2017). راهنمای شهرها و اجتماعات محلی دوستدار کودک. چاپ اول، انتشار آنلاین: انتشارات یونیسف.
Ataei, Y., Mahmoudi, A., Feylizadeh, M. R., & Li, D. F. (2020). Ordinal Priority Approach (OPA) in Multiple Attribute Decision-Making. Applied Soft Computing, 86, 105893. Doi: 10.1016/j.asoc.2019.105893
Brown, C., Lannoy, A. D., McCracken, D., Gill, T., Grant, M., Wright, H., & Williams, S. (2019). Special issue: child-friendly cities. Cities & Health. 3(1-2), 1-7. https://doi.org/10.1080/23748834.2019.1682836
Carroll, P., Witten, K., Kearns, R., & Donovan, P. (2015). Kids in the city: Children's use and experiences of urban neighborhoods in Auckland, New Zealand. Journal of Urban Design. 20(4), 417–436. https://doi.org/10.1080/13574809.2015.1044504
Chen-ran, W., & Tao, X. (2022). Practice and enlightenment of Child-Friendly City construction in health promotion in China. Chinese Journal of Public Health. 38(1), 1-5. https://doi.org/10.11847/zgggws1134190
Driskell, D. (2008). Creating Better Cities with Children and Youth; A Manual for Participation. Growing Up in Cities Program. UNESCO.
Huang, C. C., & Han, K. (2019). Social innovation in child and youth services. Children and Youth Services Review. 103, 173–177. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2019.06.008
Hyojin, N., & Seok, I. N. (2018). Child-friendly city policies in the Republic of Korea. Children & Youth Services Review. 94, 545–556. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2018.08.033
Jansson, M., Sundevall, E., & Wales, M. (2016). The role of green spaces and their management in a child-friendly urban village. Urban Forestry and Urban Greening. 18, 228–236. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2016.06.014
Krishnamurthy, S. (2019). Reclaiming spaces: Child inclusive urban design. Cities & Health. 3(1–2), 86–98. https://doi.org/10.1080/23748834.2019.1586327
Liang, S. S., Huang, B. B., Su, J. J., & Zhang, H. M. (2020). Safety street design strategies for Child-friendly environment: An empirical study of residential community in Beijing old city. Shanghai Urban Planning. 3, 29–37.
Nam, H. & Nam, SI. (2018). Child-friendly city policies in the Republic of Korea. Children and Youth Services Review. 94, 545-556. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2018.08.033
Nan, F. (2020). Policy innovation on building child friendly cities in China: Evidence from four Chinese cities. Children and Youth Services Review. 118, 1-11. Doi:  10.1016/j.childyouth.2020.105491
UNICEF (2004). Building Child Friendly Cities, a Framework for Action. UNICEF Innocenti Research Centre.
UNICEF (2015). Initiative implementation methodology for the Republic of Kazakhstan. UNICEF.
UNICEF (2018). Child Friendly Cities and Communities Handbook. UNICEF. https://s25924.pcdn.co/wp-content/uploads/2018/05/CFCI-handbook-NewDigital-May-2018.pdf.
Wessells, M. & Kostelny, K. (2013). Child Friendly Spaces: Toward a Grounded, Community- Based Approach for Strengthening Child Protection Practice in Humanitarian Crises. Child Abuse and Neglect. 37, 29-40. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2013.10.030
Whitzman, C. & Mizrachi, D. (2012). Creating child-friendly high-rise environments: Beyond wastelands and glasshouses. Urban Policy and Research. 30(3), 233–249. https://doi.org/10.1080/08111146.2012.663729