مکان گزینی بازار روز با استفاده از GIS و منطق FUZZY (مطالعۀ موردی: سیرجان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

3 دانشیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

4 دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران

10.22103/JUSG.2020.2022

چکیده

تبیین موضوع: امروزه مکانیابی کاربری­های شهری با استفاده از GIS در برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. بازار روز یکی از کاربری­های مهم اجتماعی در شهر است که سایر فعالیت­های مهم را نیز تحت تأثیر قرار می­دهد. در این پژوهش به بررسی وضع موجود و مکان یابی مناسب بازار روز سیرجان پرداخته شده است.
روش: مقالۀ حاضر از نظر هدف کاربردی – توسعه­ای و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می­باشد. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده، بررسی پارامترهای محدوده مورد مطالعه و سپس برای وزن­دهی به معیارها با استفاده از مدل AHP و سپس با استفاده از نرم افزار Arc GIS و منطق FUZZY نقشه های متناسب برای معیار ها را به دست آورده و در آخر با هم تلفیق کرده و سپس با استفاده از روش VIKOR مکان های پیشنهادی را اولویت بندی و رتبه­ بندی انجام شد.
یافته‎ها: بر این اساس به ترتیب 3 مکان پیشنهادی  بیشترین مناطق مستعد برای مکان­یابی بازار روز می­ باشند که با توجه به معیارها در نظر گرفته، مکان  پیشنهادی 2 به عنوان اولویت اول انتخاب گردید.
نتایج: بنابراین جهت سهولت دسترسی و کاهش ترافیک همچنین کاهش آلودگی های محیطی، برنامه­ریزی دقیق برای ایجاد بازار روز در بهترین مکان امری ضروری به نظر می­رسد.
کلیدواژهها:مکانیابی، تحلیل فضایی، بازار روز، VIKOR, FUZZY.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیمی، سیدعقیل؛ مداحی، ریحانه (1395). مکان گزینی اماکن ورزشی با استفاده از GIS و منطقFUZZY به روش وزن دهی AHPو اولویت بندی مکانی به روش  VIKORمنطقه مورد مطالعه: منطقه 1 شهرداری تهران.  همایش ملی ژئوماتیک.
اکبری، بهنام؛ بریم نژاد، ولی؛ رحیمی بدر، بیتا (1395). مکان یابی بازارهای میوه تره بار در مناطق 22 گانه شهرداری تهران: با استفاده از مدل تحلیل سلسه مراتبی AHP. اقتصاد کشاورزی، جلد 10، شماره 2 ، 1395، ص 147-171.
تقوایی، مسعود؛ شیخ بیگلو، رعنا؛ بندعلی، مریم (1389). برنامه ریزی و مکان یابی بازار های روز شهر اصفهان با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP). جغرافیا و توسعه، شماره 19، ص 99-126.
حسنی، ویدا؛ جهانبین، نیما (1398). تحلیلفضایی - مکانیتصادفاترانندگیدرونشهریبااستفادهازسیستماطلاعات جغرافیاییومدلفازی (مطالعةموردی: شهرکرمان). دوفصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری،  دورة6، شمارة 1، صص 70-57.
حیدرعلی، محمد؛ کریمی، سعید (1398). مکان یابی مناطق تجاری منطقه 17 شهر تهران با استفاده از منطق فازی و AHP. علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره 21، شماره 2، صص 138-123.
شهاب زاده، مرجان؛  پیوسته گر ، یعقوب؛ حیدری، علی اکبر  (1395). تحلیل توزیع فضایی مراکز تجاری نوین شهری و مکان یابی بهینه آن ها با استفاده از GIS و AHP (مطالعه موردی: کلان شهر شیراز). مجله  برنامه­ریزی منطقه­ای، دورۀ 6، شمارۀ 23، صص 112-99. 
شیخ بیگلو، رعنا؛ نعمت الهی بناب، سیمین دخت؛ شیخ بیگلو ، حامد (1391). برنامه ریزی و مکان یابی بازار های روز در مناطق شهری (مطالعه موردی: مناطق 3 و 4 شهر تبریز). مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال 3، شماره 10، صص 105- 124.
عزت آبادی حمید (1394). ارزیابی گسترس زمین های کشاورزی سیرجان با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور. اولین همایش ملی تخصصی علوم کشاورزی و محیط زیست ایران.
علوی زاده، سیدامیر محمد؛ علیزاده، سیده دانا؛ درویشی، هدایت الله؛ حشمتی جدید، مهدی (1392). سنجشتوزیعفضاییبازارهایروزومکانیابیبهینهآنهادرشهرخرمآباد بااستفادهازسیستماطلاعاتجغرافیایی. جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، شماره 12، صص 67-88.
فرج زاده اصل، منوچهر (1384). سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه ریزی توریسم. تهران: انتشارات سمت.
کاوسی، الهه؛ مکانیکی جواد (1392). مکانیابیبهینهبازارهایروزمحلهبااستفادهازمدلتحلیلسلسلهمراتبی درسامانهاطلاعاتجغرافیایینمونهموردی: شهربیرجند. مجله آمایش جغرافیایی فضا، دورۀ 3، شمارۀ 9، صص 18-1.  
محمدی، جمال؛ باقری کشکولی، علی (1396). تحلیل تطبیقی رابطه بین فقر و خشونت شهری با استفاده از مدل ویکور (مطالعه موردی: محله های شهر یزد). دو فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، سال 4، شماره 2، پیاپی 11، صص 103-128.
مشکینی، ابواالفضل؛ گروسی، علیرضا؛ توکلی، نغمه (1396). تحلیل فضایی مناطق شهری قم به منظور احداث پروژه مسکن اجتماعی با تاکید بر روش تحلیل سلسله مراتبی. دوفصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، سال 4، شماره 2، پیاپی 11، 129-149.
نورمندی پور، نجمه؛ عباس نژاد احمد (1394). مکانیابیدفنبهداشتیزبالهشهربابکبهروشمنطقفازیوبولین  وبااستفادهازسیستماطلاعاتجغرافیایی. مجله جغرافیای اجتماعی شهری (نشریۀ مطالعات نواحی شهری سابق)، سال 2، شمارة 1، صص 154-133.
Hossain, M.Sh., Chowdhury, S.R., Das, N.G., Sharifuzzaman, S.M., Sultana, A (2009). Integration of GIS and multicriteria decision analysis for urban aquaculture development in Bangladesh. Landscape and Urban Planning, Vol. 90, No.3-4, pp. 119-133
Ruskin Community Development Corporation (2007). A Project of the RuskinCommunity Development Fundation.
Tims, W (2009). GIS model for the Land Use and Development Master Plan in Rwand.