مدل سازی و شناسایی کانون های شیوع ویروس کووید-19 در شهرهای گردشگری مذهبی با استفاده از مدل مکان مبنا در GIS (مطالعۀ موردی: کلانشهر مشهد)

توانگر, معصومه; بازرگان, مهدی; معینی, علیرضا

doi:10.22103/jusg.2024.2125

مدل سازی و شناسایی کانون های شیوع ویروس کووید-19 در شهرهای گردشگری مذهبی با استفاده از مدل مکان مبنا در GIS (مطالعۀ موردی: کلانشهر مشهد)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

¹ عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی واحد مشهد، خراسان رضوی، ایران

² دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

10.22103/jusg.2024.2125

چکیده

اپیدمی کووید-19 از جمله بیماری‌های عفونی ‌واگیردار با میزان شیوع بسیار زیاد است که منجر به ایجاد تحولات عمیق و پیچیده‌ای در فضاهای شهری شده است. به‌همین‌منظور، مقاله حاضر با هدف شناسایی مکان‌های باقابلیت انتشار همه‌گیری بیماری ‌کووید-19 در شهر مشهد انجام گرفته است.
داده و روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر تحلیل‌های فضایی است. در این مطالعه جهت شناسایی فضاهای شهری که امکان شیوع بیماری‌کووید-19 بالایی دارند، از مدل‌سازی بر مبنای تحلیل‌های فضایی و براساس مدل مکان‌مبنا با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS انجام گرفته است.
یافته‌ها: مدل‌سازی فضایی مکان‌های شیوع کووید-19 در شهر‌ مشهد نشان‌ داد که در بخش مرکزی مشهد (مناطق 1، 2، 3، 6 و 8) به ویژه پیرامون حرم‌ مطهر ‌رضوی میزان شیوع کووید-19 بسیار بالا است. همچنین نتایج حاصل از مدل خودهمبستگی فضایی موران نشان داد که در فاصله 1482 متری از مرکز شهر خوهمبستگی مکانی مثبت و قوی است و از فاصله 4850 متری خودهمبستگی مکانی مثبت اما ضعیف بوده که بیانگر آن است از این فاصله به بعد از میزان شیوع کرونا کاسته می‌شود.
نتیجه‌گیری: شیوع ویروس کرونا در شهرهای گردشگری مذهبی بخصوص‌ کلانشهر مشهد (پیرامون حرم مطهر رضوی) در اثر ورود زائران و گردشگران زیاد است که این عامل می‌تواند منجر به شیوع و پخشایش فضایی این اپیدمی به کل کشور شود. لذا شناخت کانون‌های شیوع کووید-19 در فضاهای شهری می‌تواند به مدیریت و انجام اقدامات پیشگیرانه در این زمینه کمک شایانی نماید.

کلیدواژه‌ها