ارزیابی رخنه فقر در نظام شهری ایران

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (بنیادی)

نویسنده

پژوهشگر پسادکتری دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

چکیده

مقدمه: از جمله مسائلی که ایران در برنامه توسعه در حوزه آمایش شهری با آن مواجه است مسأله فقر در هندسه­ ی فضای خود است. تولید فقر و شکاف بین فقرا و اغنیا که در عصر ما سیری همواره فزونی داشته است مولود ماشین بزرگتریست که ماهیتاً به تولید فقر مبادرت می­کند.
داده و روش: این پژوهش در حوزه مطالعات آمایش شهری بوده و مبانی آن بر روش پدیدار شناسی هایدگری استوار است که بر اصل فهم محقق مستند به داده­ های عینی و فراعینی است. لذا سعی شده برای دستیابی به اهداف، ضمن بررسی و کالبد شکافی نظری پشتوانه ­های فلسفی ساختار الگوی مدیرتی نظام گردش سرمایه، به بررسی الگوی سلسله مراتبی ساختار اداری در فضای ایران در مقیاس ملی با اتکا به مولفه­ های کالبدی مبادرت می­ شود. سپس به تحلیل مساله فقر در فضای شهرهای ایران و افزایش فاصله روزافزون فقر و غنا پرداخته و عوامل ساختاری، برنامه ­ریزی و اقتصاد فضایی که در این امر دخالت داشتند مشخص می­ گردد
یافته‌ها: نشان دهنده آنست که ساختار سلسله مراتبی در نظام مدیریت گردش سرمایه، که توسط میسرا و روستو در کشور ایران پیاده گردید با ارجحیت دادن به شهرها، سبب حذف سازمندی روستایی و ایجاد فقر و نابرابری گردید لذا ساختارهایی که برای اداره فضا انتخاب می ­شوند گاه آنقدر تأثیرگذار است که نتایج آن به صورت خزنده به وضوح با پدیدۀ فقر و نابرابری فضایی نمود خواهند یافت.
نتیجه‌گیری: ساختار سلسله مراتبی در الگوی مدیریتی نظام گردش سرمایه با ارجحیت دادن به شهرها در برخورداری متفاوت از سهم بودجه مسبب ناتعادلی و افزایش فقر شده به صورتی که هفت استان کمتر از سهم بودجه تعادلی و سه استان از صفر تعادلی برخوردار بوده و دارای تعادل فضایی هستند و بقیه استان ها (20 استان) بیشتر از سهم بودجه تعادلی دریافت می­ کرده­ اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آلوین.ی. سو(1378). تغییر اجتماعی و توسعه، ترجمه حسین مظاهری، مطالعات راهبردی.
ابراهیم زاده، عیسی، آمایش سرزمین و نقش آن در تبیین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران، 1393، نشر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
توفیق، فیروز،(1391)، برنامه ریزی در ایران و چشم انداز آینده آن، تهران، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی، چاپ دوم.
خنیفر، حسین، (1389)، درآمدی بر مفهوم آمایش سرزمین و کاربردهای آن در ایران، مجله آمایش سرزمین، سال دوم، شماره دوم، ص. 26 -5.
رالز، جان:( 1385).عدالت به مثابه انصاف: یک بازگویی کلی، ترجمه عرفان ثابتی، انتشارات ققنوس.
رفیع پور، فرامرز (1379). توسعه و تضاد. تهران: ناشر شرکت سهامی انتشار.
رنجکش، محمدجواد؛ کشاورز، حمیدرضا؛ اصغری ثانی، حسین.(1392).نظریه های توسعه در آمریکای لاتین پس از جنگ سرد، مطالعات سیاسی – اجتماعی جهان؛ دوره 3؛ شماره 2، صص 379-349.
زالی، نادر(1398)، آینده نگاری منطقه ای بازتعریف آینده پژوهانه از فرایند برنامه ریزی منطقه ای، دوفصلنامه آینده پژوهی ایران، سال چهارم، شماره اول، صص 288 – 263.
سن. آمارتیا (1382). توسعه یعنی آزادی، ترجمه محمد سعید نوری نایینی، تهران: نشر نی.
 فردوست، حسین (1395).  ظهور و سقوط سلطنت پهلوی: جستارهایی از تاریخ معاصر ایران، تهران، نشر اطلاعات، جلد دوم، صص ۳۰۲- ۳۰۴
فریدمن، میلتون (1367). آزادی انتخاب. ترجمه حسین حکیمزاده جهرمی، حسین. تهران.
محمودی محمدآبادی، طیبه(1397). تغییرات فضایی ایران، تهران، نشر الگوی پیشرفت، سلسله تک ­نگاشت­های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
موثقی، احمد،(1386)، گفتگو و توسعه، مجله فصلنامه سیاست، دوره 37، شماره 2، صص 227 – 191.
مهاجرنیا، محسن.(1380). اندیشه سیاسی فارابی. تهران: موسسه بوستان کتاب.
میرجلیلی، سیدحسین،(1396)، بررسی و نقد کتاب " نظریه های اقتصادی توسعه؛ تحلیلی از پارادایم های رقیب"، پژوهش نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفدهم، شماره سوم، صص 81-102.
هاروی، دیوید(1392). معمای سرمایه. ترجمه مجید امینی. تهران: نشرکلاغ .
هایک، فردریش فون(1380). قانون، قانونگذاری و آزادی: گزارش جدیدی از اصول آزادی خواهانه عدالت و اقتصاد سیاسی قواعد و نظم. ترجمه مهشید معیری و موسی غنی نژاد، انتشارات طرح نو.
یونس، محمد.(1392). بانک تهیدستان(وام­های کوچک ابزار مبارزه با فقر جهانی). ترجمه علی بابایی. تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
Elster, Jon. )1992(. Local Justic: How Institution Allocate Scarce Goods and Necessary Burdens. NY: Russell Sage Foundation
- Bobek. H. Future and Formation of the Grate Kawir and Masileh, Arid Zone Research Center, University of Tehran, 1959
Harvey, D.)1998(. Social Justice and the City. Tehran: Urban Planning Publishing Co.
Mayers, N. (1994). the Cairo Crunch. People & the Plant. Springer Verlage. New York.
Marks, K. (1894). Das Kapital, Kritik derpolitischen Okonomie: Verlag von Otto Meisner.
Misra, R. P. (1978). Regional Planning, Concept-Techniques-Policies and Case Studies: centre for gandhian studies & peace recerch: Concept Publishing Company New Delhi.
Smit, D.M., (1994), "Geography and social justic", Oxford: Basil Blackwell
Walzer, Michael. )1983(. Sphere of Justic: A Defense of Pluralism and Equallity. NY: Basic Books