امکان سنجی تطبیقی تحقق شهر تاب آور با تأکید بر مؤلفه‌های حکمروایی خوب شهری (مطالعۀ موردی: سکونتگاه‌های جدید منطقۀ شهری اصفهان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

مقدمه: تاب‌آوری می‌تواند بستر لازم را برای ایجاد یک محیط امن و مناسب در برابر مخاطرات محیطی برای تمام شهروندان فراهم کند. هدف از انجام این پژوهش بررسی مؤلفه‌های حکمروایی خوب شهری برای تحقق شهر تاب‌آور در برابر زلزله در سطح سکونتگاه‌های شهری جدید منطقة شهری اصفهان می‌باشد.
داده و روش: با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است. این تحقیق ازنظر هدف، کاربردی بوده و در بخش ادبیات تحقیق برای جمع‌آوری اطلاعات از روش اسنادی و کتابخانه‌ای و جهت گردآوری اطلاعات با استفاده از روش میدانی، نسبت به توزیع پرسشنامه در بین شهروندان سکونتگاه‌های مورد مطالعه اقدام شده است.
یافته‌ها: نتایج حاصل از رتبه­­­ بندی جزئی نشان داده است که از نظر تحقق‌پذیری شهر تاب‌آور براساس مؤلفه‌های حکمروایی خوب شهری در منطقة شهری اصفهان، سکونتگاه مجلسی با جمع گزینه 3 در رتبه اول و سکونتگاه‌های جدید بهارستان، شاهین‌شهر، سپاهان‌شهر، شهیدکشوری و فولادشهر به ترتیب با امتیاز، 6، 9، 12، 14 و 17 در رتبه‌های دوم تا ششم قرار دارند.
نتیجه‌گیری: توجه به حکمروایی خوب شهری به ‌عنوان بستر مناسب برای تحقق شهر تاب­ آور به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائلی می‌باشد که در حوزة برنامه‌ریزی شهری باید به آن توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اجزاء شکوهی، محمد؛ مومنی، میترا. (1392). بررسی میزان آگاهی شهروندان از خدمات رسانی شهرداری و تأثیر آن بر مشارکت در محله هاشمیه شهر مشهد. اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران.
استاد محمودنیا، علیرضا؛ زیاری، یوسفعلی ؛ سرور، رحیم. (1400). تبیین نقش حکمرانی خوب بر تاب‌آوری شهری (مطالعة موردی : محلة امیریه، ناحیة 2، منطقة 11). مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، 3(7)، 157-141.
اسماعیلیان، مجید؛ محمدی، سمیه. (1395). تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه (با پیاده‌سازی نرم‌افزاری)، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان، 474 ص.
برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج. (1390). مدیریت و حکمروایی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه هنر، 272 ص.
خضرایی شولای فر، مریم. (1400). تأثیرحکمروایی خوب شهری بر تاب‌آوری شهری (مطالعة موردی : شهر ری منطقة 20 تهران). جغرافیا و روابط انسانی، 4(2)، 541-527.
رجب دوست، مسعود. (1396) . بررسی نقش مدیریت شهری در گسترش کالبدی نقاط شهری (مطالعة موردی : شهر فسا در فاصله سالهای 80-1360). پایان نامة کارشناسی ارشد شهرسازی، به راهنمایی دکتر غلامرضا کاظمیان. دانشگاه تربیت مدرس.
رمضانی، ناصر؛ ابراهیمی دهکردی، امین. (1392) . توسعة پایدار شهری مستلزم ارتقاء تاب‌آوری جامعه (نگرش جامعه شناسانه بر تاب‌آوری شهری در حیطة شهری). اولین همایش بین المللی و چهارمین همایش ملی عمران شهری . سنندج.
روحی دهکردی، زهرا. (1395). تحلیل تاب‌آوری شهری و ارائه راهکارهایی جهت ارتقاء آن (مطالعة موردی : شهر جدید پردیس). پایان‌نامة دورة کارشناسی ارشد شهرسازی، به راهنمایی دکتر اسفندیار زبردست، دانشگاه تهران.
رهنمایی، محمدتقی؛ کشاورز، مهناز. (1389). بررسی الگوی حکمروایی خوب و نقش دولت در مدیریت و ادارة امور شهرها در ایران، جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شمارة 1، 55-23.
زندیه، الناز. (1396). بررسی عملکرد شهرداری‌ها در چارچوب رویکرد حکمروایی خوب شهری (نمونة موردی: شهر ملایر). آمایش محیط، شمارة 39، 76-59.
زیاری، کرامت اله؛ کانونی، رضا. (1400) . تحلیل ساختاری تاب‌آوری اجتماعی در چارچوب حکمروایی شایسته شهری با رویکرد آینده پژوهی (مطالعة موردی : شهراردبیل). برنامه ریزی و آمایش فضا، 25(3)، 91-59.
سروشان، غلامرضا؛ هندیانی، عبدالله؛ زیوریار، پروانه؛ توکلان، علی. (1401) . بررسی تأثیر حکمروایی خوب شهری بر تاب‌آوری شهرها (مورد مطالعه : شهر تهران ). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 22(67)، 437-413.
شیخ، رضا؛ گلاله وکیلی. (1395). رتبه‌بندی سطح کیفیت زندگی در استان‌های کشور با استفاده از تکنیک‌های FAHP و ARAS. پنجمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت و حسابداری و دومین کنفرانس کارآفرینی و نوآورهای باز، تهران.
صادقی روشن، محمد حسن. (1395). کاربرد مدل آنتروپی شانون در پهنه بندی توسعه یافتگی شهرستان های استان یزد از دیدگاه بیابان زایی. فضای جغرافیایی، شماره 54، 133-113.
صفایی، همایون. (1383). گزارش نهایی طرح پژوهشی شناسایی و بررسی توان لرزه‌ای گسل‌های اطراف اصفهان. معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان.
کاظمیان، غلامرضا. (1386). درآمدی بر الگوی حکمروایی شهری، جستارهای شهرسازی، شمارة 19 و 20، صص 7-5
لطفی، حیدر؛ مفرح ، مجتبی؛ آفتاب، احمد؛ مجنون، علی. (1397). بررسی نقش حکمروایی مطلوب شهری در افزایش تاب‌آوری سکونتگاه های غیررسمی در ایران (مطالعة موردی : کلان شهر تبریز). جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 2(8)، 229-224.
مرکز آمار ایران. (1395). نتایج سرشماری سال 1395 استان اصفهان.
ملکی، سعید؛ آروین، محمود؛ بذرافکن، شهرام. (1397). بررسی نقش الگوی حکمروایی خوب شهری در تحقق شهر تاب‌آور (مطالعة موردی: شهر اهواز). دانش شهرسازی، شمارة 4، 18-1.
موذن، سهراب. (1391). ارزیابی الگوی مدیریت محلات مبتنی بر شاخص های حکمروایی مطلوب شهری (مطالعة موردی : محلة اوین تهران). پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس ، به راهنمایی دکتر ابوالفضل مشکینی.
مؤمنی، منصور. (1385). مباحث نوین تحقیق در عملیات. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 360 ص.
وارثی، حمیدرضا؛ احمدی، صغری. (1390). بررسی عملکرد شهرهای جدید با تأکید بر جمعیت‌پذیری (مطالعة موردی: شهر جدید مجلسی). فصلنامةجمعیت، شمارة 75 و 76، 178-157.
Aberqurez, I., Murshed, Z. (2006). Field Practitioners Handbook. Kalong Lung. Pathumthani: Asian Disaster Preparedness Center ADPC.
Bixler, R. P., Lieberknecht, K., Atshan, S., Zutz, C. P., Richter, S. M., Belaire, J. A. )2020(. Reframing urban governance for resilience implementation: The role of network closure and other insights from a network approach. Cities, 103(3), 1-12
Carmin, J., Anguelovski, I., Roberts, D. (2012). Urban climate adaptation in the global south planning in an emerging policy domain. Journal of Planning Education and Research, 32(1), 18-32
Desouza, K. C., Flanery, T. H. (2013). Designing Planning and Management Resilient. Cities, 35, 89-99
Gigvic, L., Pamucar, D., Bajic, Z., Miliceric, M. (2016). The Comination of expert Judment and GIS – Mairca Analysis for the Selection of Sites for Ammunition Depots. Sustainability, 8(372). 1-30
http://UN-HABITAT.org
ICLEI. (2013). The Strategic Use of Spatial Data for Urban Resilience, ICLEI Resilient Cities. Bonn, Germany. May, 2013.
Keshavarz Ghorabaee, M., Kazimieras Zavadskas, E., Olfat, L., Turskis, Z. (2015). Multi – Criteria Inventory Classifiction Using a New Method of Evalution Based on Distance from Average Soulation (EDAS). INFORMATICA, 26(3). pp. 435-451
Lai Ming, L., Kuipers, R. (2018). Resilience and Disaster Governance: some insights from the 2015 Nepal Earthquake. International Journal of Disaster Risk Reduction. 33, 321-331
Leichenko, R. (2011). Climate change and urban resilience. Current opinion in environmental sustainability, 3(3), 164 -168
Meerow, S., Pajouhesh, P., Miller, T. R. (2019). Social equity in urban resilience planning. Local Environment, 24(9), 793-808.
Meyer, N., Auriacombe, C. (2019). Good Urban Governance and City Resilience: An Afrocentric Approach to Sustainable Development. Sustainability, 11(9), 5512-5523.
Torres-Lima, P., Lee Pinel, S., Kristen Conway, G. (2019). Adaptive Governance for Resilience of Peri-Urban Socioecological Systems. In: Urban Resilience for Risk and Adaptation Governance. Theory and Practice. 3. 43-58.