ترسیم نقشۀ دانشی شبکۀ همکاری‌های علمی بین‌المللی و داخلی برنامه‌ریزی مسکن در قرن 21

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: بسیاری از پژوهش‌های معتبر علمی جهان که در حوزه برنامه‌ریزی‌های تأمین مسکن صورت گرفته‌اند، بیانگر این موضوع‌اند که تأمین مسکن و سیاست‌های مربوط بدان در کشورهای درحال‌توسعه، به‌ویژه برای گروه‌های کم‌درآمد شهری، به یکی از مهمترین چالش‌های شهری بدل شده و تبعات متعدد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی منفی خود را نیز در پی داشته است. رشد فزاینده پژوهش‌ها و مقاله‌های منتشر شده در این زمینه، بررسی جامع و نظام‌مند مطالعات این حوزه را ضروری می‌نماید.
داده و روش: در این راستا هدف این مقاله به تصویر کشاندن وضعیت حاکم بر مطالعه حوزۀ برنامه‌ریزی‌ و سیاست‌گذاری مسکن‌ از طریق توصیف و تحلیل تطبیقی مقاله‌های انگلیسی منتشر شده در بازه‌ی زمانی سال 2000 تا 2022 در این حوزه شامل نویسندگان جهانی و ایران بوده که انطباق مطالعات جهانی و ایران را به تصویر می‌کشاند. برای این منظور، ابتدا کلید‌ واژه‌های پر کاربرد مرتبط با برنامه‌ریزی مسکن در پایگاه‌های اطلاعاتی Web of Science و Science Direct جستجو و به‌عنوان داده‌های پژوهش بازیابی شدند. تجزیه و تحلیل این مقاله‌ها، با استفاده از روش‌های علم‌سنجی و همچنین، شاخص‌های خرد و کلان تحلیل شبکه‌های اجتماعی و با به‌کارگیری نرم‌افزار VOSviewer صورت گرفت.
یافته‌ها: در این پژوهش، ضمن معرفی نویسندگان و دانشگاه‌هایی که از درجه‌ی مرکزیت نسبتا بالایی برخوردار بودند، مشخص گردید که بیشترین تاکید این مقاله‌ها روی مضامینی مانند Poverty, Facility, Price, Income, Market, Housing Affordability, Quantity and Quality بوده است. در ایران نیز پژوهشگران علاوه بر این 10 حوزه، در زمینه‌های دیگری همچون تاب‌آوری کالبدی، تاب‌آوری طبیعی، سیاست‌گذاری مسکن و... نیز فعالیت گسترده داشته‌اند.
نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش علاوه بر کمک به درک بهتر ادبیات تخصصی برنامه‌ریزی مسکن، به شناسایی شکاف‌های پژوهش موجود مطالعات ایران و جهان در این حوزه کمک می‌نماید و همچنین می‌تواند راهگشای مسیرهای آتی مطالعاتی و تحقیقاتی پژوهشگران این حوزه باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


حاتمی، مهدیه؛ نقشینه، نادر. (1394). بررسی کمی و مصورسازی همکاری‌های بین‌سازمانی در مدارک نمایه ‌شده جمهوری اسلامی ایران در پایگاه استنادی اسکوپوس: از دیدگاه روابط دانشگاه-صنعت-دولت. پژوهش‌نامه علم‌سنجی، دوفصلنامه دانشگاه شاهد، 1(1)، 92 – 69.
رمضانی، ابوذر، شاه‌مرادی، لیلا؛ آزاده، فریدون؛ شیخ‌شعاعی، فاطمه؛ اطلسی، رشا؛ نمازی، نازلی؛ لاریجانی، باقر. (1399). مصورسازی جریان دانش در شبکه‌ی همکاری‌های بین‌فردی پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم. مجله دیابت و متابولیسم ایران، 20(1) 82 – 71.
رمضانی، هادی؛ علیپور حافظی، مهدی؛ مومنی، عصمت. (1396). نگاشت شبکۀ همکاری علمی نهادهای پژوهشی حوزه کتابخانه‌های دیجیتالی ایران. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 21(1) 98 – 55.
ضیایی، محمود. (1399). مصورسازی شبکه همکاری‌های علمی در پژوهش‌های توریسم. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 9(2)، 46 – 27.
عرفان‌منش، محمدامین؛ اعرابی، الهام؛ اصنافی، امیررضا. (1396). مطالعه زمانی شبکه همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگران ایرانی در تولید علم. فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، دوره 28، 160 – 142.
عصاره، فریده؛ احمدی، حمید؛ حیدری، غلامرضا؛ حسینی بهشتی، ملوک‌السادات. (1396). ترسیم و تحلیل شبکه مفهومی ساختار دانش حوزۀ علم‌سنجی ایران. فصلنامه مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، شماره پیاپی 21، 20 – 1.
علی‌نژاد چمازکتی، فاطمه؛ میرحق‌جو لنگرودی، سعیده. (1397). مصورسازی شبکه همکاری علمی پژوهشگران فصلنامه مدیریت سلامت با رویکرد علم‌سنجی: 1396 1392. مدیریت سلامت، 21(74)، 50 – 35.
قنبری، ابوالفضل؛ ظاهری، محمد. (1389). ارزیابی سیاست‌های کلان مسکن در برنامه‌های قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران. مسکن و محیط روستا، شماره 132، 90 – 77.
محسنی، هدی‌السادات؛ آراسته، حمیدرضا؛ قلی قورچیان، نادر؛ حعفری، پریوش. (1392). تجزیه و تحلیل SWOT برنامه‌های همکاری علمی بین‌المللی در آموزش عالی ایران. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی. 7(2) 129 – 107.
محمدیان، سجاد؛ اسماعیل وزیری. (1396). تحلیل و مصورسازی شبکه هم‌تألیفی دانشگاه‌های علوم پزشکی وابسته به وزارت بهداشت با استفاده از سنجه‌های تحلیل شبکه اجتماعی بر اساس داده‌های Web of Science. مجله دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 11(1)، 56 – 43.
مشکینی، ابوالفضل؛ احدنژاد، محسن؛ صالحی میشانی، حیدر. (1400). بازنگری مفهومی عوامل تحقق‌پذیری مسکن قابل استطاعت در جهان جنوب. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 25(4)، 139 – 113.
مشکینی، ابوالفضل؛ حسنعلی‌زاده، میلاد. (1400). تحلیل تاب‌آوری شاخص‌های مسکونی در فضاهای شهری با رویکرد عدالت فضایی (نمونه‌ی مطالعه: شهر قائمشهر). جغرافیا و مخاطرات محیطی، شماره 38، 203 – 185.
Abbasi, A., Hossain, L., Leydesdorff, L. (2012). Betweenness centrality as a driver of preferential attachment in the evolution of research collaboration networks. Journal of Informetrics, 6(3), 403-412.
Acedo, F.J., Barroso, C., Casanueva, C., Gala, J.L. (2006). Co-authorship in management and organizational Studies: An empirical and network analysis. Journal of Management Studies, 43 (5), 957-983.
Ardanuy, J. (2012). Scientific collaboration in Library and Information Science viewed through the Web of Knowledge: the Spanish case. Scientometrics, 90(3), 877-890.
Besancenot, D., Huynh, K., Serranito, F. (2017). Co-authorship and research productivity in economics: Assessing the assortative matching hypothesis. Journal of Economic Modelling, article in press.
Brandão, M.A., Moro, M.M. (2017). The strength of co-authorship ties through different topological properties. Journal of Brazilian Computer Society, 23:5-18.
Bródka, P., Saganowski, S., Kazienko, P. (2013). GED: the method for group evolution discovery in social networks. Social Network Analysis and Mining, 3 (1), 1-14.
Bucley, R., Kalarickal, J. (2005). Housing policy in developing ountries: onjectures and refutations. World Bank Res Obs, Pp. 257 – 233.
Chen, C. (2006). CiteSpace II: Detecting and Visualizing Emerging Trends, 57 (3), 359–377.
Cobo, M. J. López-Herrera, A. G. Herrera-Viedma, E., Herrera. F. (2012). SciMAT: A new science mapping analysis software tool. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 63(8), 1609-1630.
Fagan, F., Katherine S, E., Dolly, J., Nathan L., Vanderford., Heidi Weiss., Justin S. Levens. (2018). Assessing Research Collaboration through Co-authorship Network Analysis. Journal of Research Administration, 49 (1): 76-99.
Gallent, N.,  Robinson, S. (2011). Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England. Journal of Rural Studies. 10.
Guns, R., Xian, Y., Dilruba, L. (2011). Q-measures and betweenness centrality in a collaboration network: a case study of the field of informetrics, 133–147.
Inzelt, A., Schubert, A., Schubert, M. (2009). Incremental citation impact due to international co-authorship Hungarian higher education institutions. Scientometrics, 78(1), 37-43
Jabeen, M., Yun, L., Wang, X., Rafiq, M., Mazher, A., Tahir, M. A., Jabeen, M. (2016). A Study to analyze collaboration patterns for Asian Library and Information Science (LIS) scholars on author, institutional and country levels. Serials Review, 42(1).
Jiang, Y., Ritchie, B. W., Benckendorff, P., Jiang, Y., Ritchie, B. W., Bibliometric, P. B. (2017). Current Issues in Tourism Bibliometric visualisation: an application in tourism crisis and disaster management research. Current Issues in Tourism, 0(0), 1–33.
Kumar, S., Jan, J. M. (2013). Mapping research collaborations in the business and management field in Malaysia, 1980–2010. Scientometrics, 97(3), 491-517.
Kuzhabekova, A. (2011). Impact of Co-Authorship Strategies on Research Productivity: a Social-Network Analysis on Publication in RUSSIAN Cardiology. A Dissertation Submitted to the faculty of the Graduate School of the University of Minnesota.
Marin, V., Giraldo, J., Robledo, S., Parra, E. (2021). Analysis of dynamic networks based on the Ising model for the case of study of co‑authorship of scientific articles. Scientific Reports / www.nature.com.
Newman, M.E.J. (2004). Co-authorship networks and patterns of scientific collaboration. PNAS, 101 (Suppl_1), 5200–05.
Olmeda-Gomez, C., Perianes-Rodriguez, A., Antonia Ovalle-Perandones, M., Guerrero-Bote, V., de Moya Anegon, F. (2009). Visualization of scientific co-authorship in Spanish universities. Aslib Proceedings 2009; 61(1): 83-100
Otte, E., Rousseau, R. (2002). Social network analysis: A powerful strategy, also for the information sciences. Journal of Information Science, 28 (6), 441- 453.
Pepe, A. (2010). Structure and evolution of scientific collaboration networks in a modern research collaboratory. (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses database. (UMI 344167). Retrieved 29 July, 2017.
Qui, Q., Liu, C., Du, D. (2019). The Structure and Dynamic of Scientific Collaboration Network among Countries along the Belt and Road. sustainability, Vol 11, 5187.
Ravikumar, S., Agrahari, A., Singh, S. N. (2014). Mapping the intellectual structure of scientometrics: a co-word analysis of the journal Scientometrics (2005–2010), Scientometrics, 102 (1), 929-955.
Soderstrom, K.R. (2023). The structure and dynamics of instrument collaboration
networks
. Scientometrics, 128: 3581 – 3600.
Truex, D. (n.d.). Journal of the Association for Information Systems Assessing Scholarly Influence: Using the Hirsch Indices to Reframe the Discourse Assessing Scholarly Influence: Using the Hirsch Indices to Reframe the Discourse, 10(7), 560–594.
Yang, Y., Wu, M., Cui, L. (2012). Integration of three visualization methods based on co-word analysis. Scientometrics, 90 (2), 659-673.