تبیین پدیده زوال شهری در ایران

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

مقدمه: نیاز به طرح و بررسی مسائل شهری به صورت سیستماتیک و در پیوند با حوزه­ های اجتماعی-اقتصادی، یکی از وظایف اصلی برنامه ­ریزی شهری به شمار می­آید. یکی از حوزه ­هایی که به شدت نیازمند این گونه از تحلیل است، حوزه ناکارآمدی و زوال شهری است، که عمدتا به صورت بافت ­های ناکارآمد و منزوی مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. عدم توجه به چنین کارکردهایی، طرح ­های توسعه شهری را به سمت ناکارآمد متمایل می ­نماید. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل و نتایج زوال شهری در ایران، نیز شناسایی روندهای پیش­روی زوال شهری بوده است.
داده و روش: جهت انجام پژوهش حاضر از روش کمی استفاده شده است. نمونه آماری مورد استفاده 10 کارشناس حوزه مطالعات شهری بوده است. دو مدل MicMac  وScenarioWizard  مورد استفاده قرار گرفته است. مدل نخست جهت شناسایی عوامل تأثیرگذار و تاثیرپذیر و مدل دوم جهت پیش ­بینی روندهای پیش­روی شاخصه‌های تبیین کننده زوال شهری در ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
یافته‌ها: 45 شاخص مرتبط با زوال شهری مورد مقایسه قرار گرفت. تأثیرگذارترین و تأثیرپذیرترین موارد شناسایی گردید. در نهایت مشخص گردید که فساد مالی گسترده، توزیع رانتی درآمدهای نفتی (یارانه ­ای)، مدیریت غیریکپارچه شهری، توزیع رانتی مشاغل و پست­ های حکومتی، نفوذ نهادهای دولتی-حکومتی در ایجاد و پیوستن نواحی جدید به شهرها تأثیرگذارترین عوامل زوال شهری بوده اند. در ادامه مشخص گردید، 8 سناریو به سرعت بیشتر رو به زوال پیش­ می ­روند و 14 سناریو با سرعت کنونی رو به زوال خواهند بود.
نتیجه‌گیری: توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، برای تصمیم ­سازان برنامه ­ریزی کلان و برنامه ­ریزی شهری در سطوح ملی و منطقه ­ای کارآمد خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اثنی عشری، ه؛ کرباسی، ع؛ مسنن مظفری، م. (1389). بررسی رابطه تجارت خارجی و بهره­وری عامل­های تولید در بخش کشاورزی ایران. تحقیقات اقتصاد کشاورزی. 2(1)، 114-105. Retrieved from https://www.sid.ir/fA/Journal/ViewPaper.aspx?id=107416
افراخته، ح؛ حجی پور، م؛ گرزین، م؛ نجاتی، ب. (1392). جایگاه توسعه پایدار کشاورزی در برنامه­های توسعه ایران (مورد: برنامه­های پنج ساله پس از انقلاب). سیاست های راهبردی و کلان، 1(1), 62-43.Retrieved from https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=215345
حسن زاده، ف؛ کامیار، غ؛ محمدی، ا. (2021). عوارض حق مرغوبیت ناشی از اجرای طرح های عمومی-عمرانی و تفکیک اراضی. پژوهشهای حقوقی، 20(45)، 231-209. 10.48300/jlr.2021.129120 : doi
رضایی، ن؛ ماجدی، ح؛ زرآبادی، ز؛ ذبیحی، ح. (1397). تبیین نقش عوامل مؤثر بر تحقق­پذیری طرح­های توسعه شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز). پژوهش و برنامه­ریزی شهری، 9(34)، 57-47.. Retrieved from https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=361415
هاشمی، ح؛ رضویان، م؛ سجادی، ژ. (1396). نقش مدیریت شهری در موفقیت رویکرد راهبرد توسعه شهری(CDS) مورد: شهر قزوین. جغرافیا، 15(54)، 146-129.. Retrieved from https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=316211
Aflatooni, A., Ghaderi, K., Mansouri, K. (2022). Sanctions against Iran, political connections and speed of adjustment. Emerging Markets Review,51, 100889. doi:https://doi.org/10.1016/j.ememar.2022.100889
Austin, A. E., Durrance, C. P., Runyan, C. W., Runyan, D. K., Martin, S. L., Mercer, J., Shanahan, M. E. (2022). Affordable housing through the low-income housing tax credit program and intimate partner violence-related homicide. Preventive Medicine, 155, 106950. doi:https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2021.106950
Batabyal, A. A., Beladi, H. (2022). A political-economy perspective on mayoral elections and urban crime. Socio-Economic Planning Sciences, 79, 101097. doi:https://doi.org/10.1016/j.seps.2021.101097
Cárcaba, A., Arrondo, R., González, E. (2022) Does good local governance improve subjective well-being? European Research on Management and Business Economics, 28(2), 100192. doi:https://doi.org/10.1016/j.iedeen.2021.100192
Casquero-Vera, J. A., Lyamani, H., Titos, G., Moreira, G. d. A., Benavent-Oltra, J. A., Conte, M., Alados-Arboledas, L. (2022). Aerosol number fluxes and concentrations over a southern European urban area. Atmospheric Environment, 269, 118849. doi:https://doi.org/10.1016/j.atmosenv.2021.118849
Cheng, Q., Wang, H., Li, Y. (2022). The effect of urban cultural diversity on the entrepreneurship of rural-to-urban migrant workers. China Economic Review, 74, 101810. doi:https://doi.org/10.1016/j.chieco.2022.101810
Christie, D., Wessells, M. (2022). Social Psychology of Violence. In L. R. Kurtz (Ed.), Encyclopedia of Violence, Peace, & Conflict (Third Edition) (pp. 413-421). Oxford: Academic Press.
Cigna, F., Tapete, D. (2022). Urban growth and land subsidence: Multi-decadal investigation using human settlement data and satellite InSAR in Morelia. Mexico. Science of The Total Environment, 811, 152211. doi:https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.152211
Dong, L., Longwu, L., Zhenbo, W., Liangkan, C., Faming, Z. (2021). Exploration of coupling effects in the Economy–Society–Environment system in urban areas: Case study of the Yangtze River Delta Urban Agglomeration. Ecological Indicators, 128, 107858. doi:https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2021.107858
Downs, A. (1999). Some realities about sprawl and urban decline. Housing Policy Debate, 10(4), 955-974. doi:10.1080/10511482.1999.9521356
Elbahnasawy, N. G., Ellis, M. A. (2022). Inflation and the Structure of Economic and Political Systems. Structural Change and Economic Dynamics, 60, 59-74. doi:https://doi.org/10.1016/j.strueco.2021.11.006
Fareed, Z., Wang, N., Shahzad, F., Meran Shah, S. G., Iqbal, N., Zulfiqar, B. (2022). Does good board governance reduce idiosyncratic risk in emerging markets? Evidence from China. Journal of Multinational Financial Management, 100749. doi:https://doi.org/10.1016/j.mulfin.2022.100749
Fletcher, E. I., Collins, C. M. (2020). Urban agriculture: Declining opportunity and increasing demand—How observations from London, U.K., can inform effective response, strategy and policy on a wide scale. Urban Forestry & Urban Greening, 55, 126823. doi:https://doi.org/10.1016/j.ufug.2020.126823
Fol, S., Cunningham Sabot, E. (2010). Urban decline and shrinking cities: A critical assessment of approaches to urban regression. Annales de Geographie,.119, 359-383.
Friedrichs, J. (1993). A Theory of Urban Decline: Economy, Demography and Political Elites. Urban Studies, 30(6), 907-917. doi:10.1080/00420989320080851
Gan, C., Voda, M., Wang, K., Chen, L., Ye, J. (2021). Spatial network structure of the tourism economy in urban agglomeration: A social network analysis. Journal of Hospitality and Tourism Management, 47, 124-133. doi:https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2021.03.009
He, Q., Zou, H.-f. (2016). Does inflation cause growth in the reform-era China? Theory and evidence. International Review of Economics & Finance, 45, 470-484. doi:https://doi.org/10.1016/j.iref.2016.07.012
Huang, Y., Hong, T., Ma, T. (2020). Urban network externalities, agglomeration economies and urban economic growth. Cities, 107, 102882. doi:https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102882
Kickert, C., vom Hofe, R., Haas, T., Zhang, W., Mahato, B. (2020). Spatial dynamics of long-term urban retail decline in three transatlantic cities. Cities, 107, 102918. doi:https://doi.org/10.1016/j.cities.2020.102918
Lara, J. J. (2020). Problem-Based solutions from the classroom to the Community: Transformative approaches to mitigate the impacts of boom-and-bust in declining urban communities. Land Use Policy, 93, 104094. doi:https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.104094
Li, L., Wang, Q., Zhang, Y., Liu, S., Zhang, T., Wang, S., Cao, J. (2022). Impact of reduced anthropogenic emissions on chemical characteristics of urban aerosol by individual particle analysis. Chemosphere, 303, 135013. doi:https://doi.org/10.1016/j.chemosphere.2022.135013
Lopez, L. A., Yoshida, J. (2022). Estimating housing rent depreciation for inflation adjustments. Regional Science and Urban Economics, 95, 103733. doi:https://doi.org/10.1016/j.regsciurbeco.2021.103733
Ma, W., Jiang, G., Li, W., Zhou, T. (2018). How do population decline, urban sprawl and industrial transformation impact land use change in rural residential areas? A comparative regional analysis at the peri-urban interface. Journal of Cleaner Production, 205, 76-85. doi:https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.08.323
Matamanda, A. R., Mandebvu-Chaora, C., Rammile, S. (2022). The interplay between urban agriculture and spatial (In) justice: Case study analysis of Harare, Zimbabwe. Land Use Policy, 115, 106029. doi:https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2022.106029
Mohtat, N., Khirfan, L. (2021). The climate justice pillars vis-à-vis urban form adaptation to climate change: A review. Urban Climate, 39, 100951. doi:https://doi.org/10.1016/j.uclim.2021.100951
Musa, U., Wen, J. (2022). Corrigendum to “Does inflation targeting cause financial instability?: An empirical test of paradox of credibility hypothesis” [North Am. J. Econ. Finance 52 (2020) 101164]. The North American Journal of Economics and Finance, 59, 101566. doi:https://doi.org/10.1016/j.najef.2021.101566
Oroji, B., Solgi, E., Sadighzadeh, A. (2018). Recognition of the Source and Nature of Atmospheric Aerosols in Tehran, Iran. Aerosol and Air Quality Research, 18(8), 2131-2140. doi:10.4209/aaqr.2018.03.0098
Osorio, C., Unsal, D. F. (2013). Inflation dynamics in Asia: Causes, changes, and spillovers from China. Journal of Asian Economics, 24, 26-40. doi:https://doi.org/10.1016/j.asieco.2012.10.007
Panahi, M., Khosravi, K., Golkarian, A., Roostaei, M., Barzegar, R., Omidvar, E., . . . Lee, S. (2022). A country-wide assessment of Iran's land subsidence susceptibility using satellite-based InSAR and machine learning. Geocarto International, 1-18. doi:10.1080/10106049.2022.2086631
Paniagua, V. (2022). When clients vote for brokers: How elections improve public goods provision in urban slums. World Development, 158, 105919. doi:https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2022.105919
Rahman, M. M., & Alam, K. (2022). Life expectancy in the ANZUS-BENELUX countries: The role of renewable energy, environmental pollution, economic growth and good governance. Renewable Energy, 190, 251-260. doi:https://doi.org/10.1016/j.renene.2022.03.135
Rosenthal, S. S. (2008). Old homes, externalities, and poor neighborhoods. A model of urban decline and renewal. Journal of Urban Economics, 63(3), 816-840. doi:https://doi.org/10.1016/j.jue.2007.06.003
Sabade, S. (2014). Is Money Supply the Cause of Inflation in India? An Alternative Postulate to Understand Inflation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 133, 379-382. doi:https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.04.204
Shanahan, M. E., Austin, A. E., Durrance, C. P., Martin, S. L., Mercer, J. A., Runyan, D. K., Runyan, C. W. (2022). The Association of Low-Income Housing Tax Credit Units and Reports of Child Abuse and Neglect. American Journal of Preventive Medicine, 62(5), 727-734. doi:https://doi.org/10.1016/j.amepre.2021.11.020
Singh, C., Jain, G., Sukhwani, V., Shaw, R. (2021). Losses and damages associated with slow-onset events: urban drought and water insecurity in Asia. Current Opinion in Environmental Sustainability, 50, 72-86. doi:https://doi.org/10.1016/j.cosust.2021.02.006
Su, Y., Liu, L., Liao, J., Wu, J., Ciais, P., Liao, J., Lafortezza, R. (2020). Phenology acts as a primary control of urban vegetation cooling and warming: A synthetic analysis of global site observations. Agricultural and Forest Meteorology, 280, 107765. doi:https://doi.org/10.1016/j.agrformet.2019.107765
Tabb, D. H. (2019)Urban Decline and the Future of American Cities. By Katharine L. Bradbury, Anthony Downs, and Kenneth A. Small. (Washington, D.C.: Brookings Institution, 1982. Pp. xiii + 309. $26.95, cloth; $10.95, paper.). American Political Science Review, 77(2), 461-461. doi:10.2307/1958935
Valencia, A., Zhang, W., Chang, N.-B. (2022). Sustainability transitions of urban food-energy-water-waste infrastructure: A living laboratory approach for circular economy. Resources, Conservation and Recycling, 177, 105991. doi:https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2021.105991
Wijesiri, B., Liu, A., Goonetilleke, A. (2020). Impact of global warming on urban stormwater quality: From the perspective of an alternative water resource. Journal of Cleaner Production, 262, 121330. doi:https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121330
Xu, C., Chen, G., Huang, Q., Su, M., Rong, Q., Yue, W., Haase, D. (2022). Can improving the spatial equity of urban green space mitigate the effect of urban heat islands? An empirical study. Science of The Total Environment, 841, 156687. doi:https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2022.156687
Xu, G., Jiao, L., Yuan, M., Dong, T., Zhang, B., Du, C. (2019). How does urban population density decline over time? An exponential model for Chinese cities with international comparisons. Landscape and Urban Planning, 183, 59-67. doi:https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2018.11.005
Xu, G., Zhou, Z., Jiao, L., Zhao, R. (2020). Compact Urban Form and Expansion Pattern Slow Down the Decline in Urban Densities: A Global Perspective. Land Use Policy, 94, 104563. doi:https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104563
Zhu, W., Chen, J. (2022). The spatial analysis of digital economy and urban development: A case study in Hangzhou, China. Cities, 123, 103563. doi:https://doi.org/10.1016/j.cities.2022.103563

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 27 اردیبهشت 1401
  • تاریخ بازنگری: 24 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 26 شهریور 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار