شناسایی و تحلیل چالش های مدیریت سیاسی فضا در کلانشهر تهران با رویکرد داده بنیاد

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (بنیادی)

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22103/JUSG.2021.2040

چکیده

تبیین موضوع: به دلیل اهمیت سازمان­دهی فضا در توسعه کشورها، دولت ها نسبت به تقسیم فضای سرزمینی خود به شکل مناسب جدیت خاصی دارند. هدف از پژوهش حاضر، آسیب ­شناسی مدیریت سیاسی فضا در کلانشهر تهران می ­باشد.
روش: پژوهش حاضر به صورت کیفی وبه روش داده بنیاد و توسط داده­ های مستخرج از مصاحبه­ های نیمه ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان استفاده شد. پژوهش در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری انتخابی انجام گردید. همچنین آسیب ­شناسی در پنج شبکه اصلی روش داده بنیاد شامل عوامل زمینه ­ای، عوامل علّی، عوامل مداخله­ گر، راهبردها و پیامدها شناسایی گردیدند.
یافته‎ ها: در کدگذاری باز ابتدا 268 کد و در نهایت 60 کد از مصاحبه­ ها استخراج و وارد مراحل بعد شد. در کدگذاری محوری، 5 شبکه اصلی، 13 مقوله اصلی و 50 مقوله فرعی شناسایی گردید که توسط یک مدل در کدگذاری انتخابی معرفی شد. عوامل زمینه­ ای در مقوله­ های حاکمیت قانون، نبود قانون جامع، مدیریت چندگانه و ناآرامی­ ها و چالش­ های امنیتی؛ عوامل علّی در مقوله­ های تمرکزگرایی شدید و جامعه و فرهنگ؛ عوامل مداخله­گر در مقوله ­های ازدحام جمعیت و مبارزه با فساد؛ راهبردها در مقوله ­های حق اظهارنظر و پاسخگویی و مشارکت سیاسی شهروندان و پیامدها در مقوله­ های اثربخشی دولت، بهبود کیفیت مقررات و ثبات سیاسی و عدم خشونت تقسیم ­بندی شدند.
نتایج: به ­طورکلی می ­توان گفت که بر اساس نتایج بدست آمده عوامل زمین ه­ای مشتمل بر 4 مقوله حاکمیت قانون، نبود قانون جامع، مدیریت چند­گانه و ناآرامی ­ها و چالش­ های امنیتی، عوامل علّی مشتمل بر 2 مقوله شامل تمرکز­گرایی و جامعه و فرهنگ، عوامل مداخله­ گر مشتمل بر 2 مقوله ازدحام جمعیت و مبارزه با فساد، عوامل راهبردها مشتمل بر 2 مقوله حق اظهار نظر و پاسخ­گویی و مشارکت سیاسی شهروندان می ­باشد .

کلیدواژه‌ها


احمدی ­پور، زهرا (1382). تحلیلی بر سیر نام گذاری واحدهای سیاسی اداری در ایران. فصلنامه مدرس، دورۀ 7، شمارۀ 2.
احمدی ­پور، زهرا؛ مختاری­ هشی، حسین؛ رکن­ الدین افتخاری، عبدالرضا؛ وزین، نرگس (1386). بررسی روند توسعه ­یافتگی فضاهای سیاسی-اداری کشور، مطالعه موردی: استان­ های ایران در برنامه ­های اول تا سوم توسعه. فصلنامه ژئوپلیتیک، بهار، شمارۀ 7.
احمدی­ پور، زهرا؛ میرزایی ­تبار، میثم (1390). نقش احساس مکانی در سازمان­دهی سیاسی فضا. فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، شمارۀ 12.
افضلی، رسول؛ یاری، احسان؛ مرادی، اسکندر؛ ولی ­زاده، اکبر (1392).  تحلیل گفتمان ژئوپلیتیک دولت مدرن در مدیریت سیاسی فضا در ایران. فصلنامه جغرافیا، دورۀ 11، شمارۀ 39.
آخوندی، عباس؛ برک ­پور، ناصر؛ اسدی، ایرج؛ طاهرخانی، حبیب­ الله؛ بصیرت، میثم؛ زندی، گلزار (1386). حاکمیت شهر ـ منطقه تهران، چالش­ها و روندها. نشریه هنرهای زیبا، شمارۀ 29.
برآبادی، محمود (1384).  الفبای شهری. انتشارات سازمان شهرداری­ ها و دهیاری ­های کشور.
پرهیزکار، اکبر؛ کاظمیان، محمد (1384). رویکرد حکمروایی شهری و ضرورت آن در مدیریت منطقه کلان­شهر تهران. فصلنامه پژوهش­های اقتصادی، شمارۀ 16.
پورجعفر، محمدرضا؛ خدائی، زهرا؛ پورخیری، علی (1390). رهیافتی تحلیلی در شناخت مؤلفه­ ها، شاخص­ ها و بارزه­ های توسعه پایدار شهری. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دورۀ 3، شمارۀ 3.
پورطاهری، مهدی؛ نظری، ولی­اله؛ رکن­ الدین افتخاری، عبدالرضا؛ احمدی­پور، زهرا (1390). نقش ارتقای سطوح مدیریت سیای فضا در توسعه روستایی با تأکید بر ایجاد استان­ های جدید، فصلنامه ژئوپلیتیک، دورۀ 7، شمارۀ 3، صص 52-25.
پورموسوی، سید موسی؛ میرزاده­ کوهشاهی، مهدی؛ رهنما، جهانبخش (1387). سازمان­دهی سیاسی فضا و نواحی فرهنگی و کارکردی در ایران. فصلنامه ژئوپلیتیک، دورۀ 4، شمارۀ 3.
پیشگاهی ­فرد، زهرا؛ قالیباف، محمد باقر؛ مرادی ­نیا، سجاد؛ مؤمنی، حمیده (1392).  آسیب ­شناسی توزیع فضایی قدرت سیاسی در کلان­شهر تهران. جغرافیا، دوره جدید، دورۀ 11، شمارۀ 38.
حافظ­نیا، محمدرضا؛ رومینا، ابراهیم؛ احمدی ­پور، زهرا؛ فانی، علی­ اصغر (1392). مدیریت سیاسی فضا در سیستم ­های بسیط متمرکز. فصلنامه ژئوپلیتیک، دورۀ 9، شمارۀ 1.
حافظ­نیا، محمدرضا؛ کاویانی ­راد، مراد (1383).  افق ­های جدید در جغرافیای سیاسی. تهران، انتشارات سمت.
حسینی، سید هادی (1395). تحلیل شاخص ­های حکمروایی خوب شهری با تأکید بر نظرات شهروندان و مدیران. مطالعه موردی شهر تربت حیدریه، فصلنامه مطالعات شهری، شمارۀ 20.
حمدی، کریم؛ امیرانتخابی، شهرام (1389). کلان­شهر تهران بزرگ و چالش ­های مدیریت شهری. فصلنامه جغرافیایی سرزمین، دورۀ 7، شمارۀ 26.
خداشاهی، علی؛ رهنمایی، محمدتقی؛ مدیری، مهدی (1397). تحلیل راهبردی چالش­ های مدیریتی کلان­شهر تهران با رویکرد مدیریت یکپارچه شهری. نگرش­ های نو در جغرافیای انسانی، دورۀ 10، شمارۀ 4.
دانایی ­فرد، حسن (1384). تئوری پردازی با استفاده از رویکرد استقرایی: استراتژی مفهوم سازی تئوری بنیادی.فصلنامه دانشور رفتار، دورۀ 12، شمارۀ 11، صص 70-57.
شریف­ زادگان، محمدحسین؛ شمس­ کشکولی، هانیه (1393). برنامه ­ریزی فضایی راهبردی برای حکمروایی یکپارچه منطقه ­ای در منطقه کلان­شهری تهران. مدیریت شهری، شمارۀ 24.
شکوهی، محمد؛ رهنما، محمد رحیم؛ گوهری قاسم­ پور، نسرین (1393). ششمین کنفرانس برنامه ­ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه ­های شهر اسلامی. مشهد.
صفایی­ پور، مسعود؛ امان­پور، سعید؛ نادری چگینی، زهرا (1392). ارزیابی و تحلیل میزان تحقق­ پذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرم­آباد. فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی شهری چشم­انداز زاگرس، دورۀ 5، شمارۀ 17.
عزیزی، محمد مهدی؛ ایوبی­ اردکان، محمد؛ نوری، نسرین (1391). بررسی نقش کنشگران و ابزارهای مدیریت شهری در یکپارچگی مدیریت کلان­شهر تهران. مدیریت شهر، دورۀ 6، شمارۀ 10.
عسگری، علی، همکاران (1383). طراحی سیستم مدیریت مجموعه­ های شهری ایران. پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، مرکز مطالعات برنامه­ریزی شهری.
علیخان­ گرگانی، روح­ الله؛ موسی ­خانی، مرتضی؛ معمارزاده، غلامرضا (1393). مطالعه عناصر ساختاری الگوی مدیریت شهری تهران در حوزه­ های شش ­گانه شهری. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شمارۀ 6.
عیوضلو، داود؛ رضویان، محمد تقی (1397). ارزیابی وضعیت مدیریت شهری کلان­شهرها مبتنی بر شاخص ­های حکمروایی مطلوب شهری. جغرافیا و توسعه، شمارۀ 52.
فتحی، سروش؛ مختارپور، مهدی(1390. توسعه شهری، شهرنشینی و حقوق شهروندی، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، دورۀ 3، شمارۀ 4، صص 105-89.
قادری­ حاجت، مصطفی؛ مختاری­ هشی، حسین (1397). عدالت فضایی در ایران و سامان­دهی سیاسی فضایی شهر تهران، فصلنامه آمایش سیاسی فضا، دورۀ 1، شمارۀ 1.
قالیباف، محمدباقر؛ حافظ ­نیا، محمدرضا؛ محمدپور، علی (1392). نقش تقسیمات شهر در مدیریت یکپارچه شهری، مطالعه موردی تهران. فصلنامه جغرافیا، دوره جدید، دورۀ 11، شمارۀ 37.
محمدی، حمیدرضا؛ رومینا، ابراهیم؛ سلیم ­نژاد، ندیمه (1387). تحلیل جغرافیایی منابع تهدید ملی در ایران. فصلنامه ژئوپلیتیک، تابستان، شمارۀ 12.
مرکز آمار ایران (1398). سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1395. سایت مرکز آمار ایران. 
مرکز مطالعات و برنامه­ ریزی شهر تهران (1385). امکان­سنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداری ­ها. جلد اول، پروژه تحقیقاتی، دفتر برنامه ­ریزی عمرانی وزارت کشور، تهران.
میرحیدر، درّه؛ ذکی، یاشار (1381). بررسی نظام جغرافیایی- سیاسی ناحیه­ ای و امکان­سنجی آن در ایران. فصلنامه پژوهش­ های جغرافیایی، شمارۀ 42.
الیگارسیادیچ، برونیسلاو (2011).  نظریه ­ای نو دربارة جغرافیا. ترجمة محمدمهدی شیرازی، چاپ دوم، انتشارات: کاوه، تهران.
Addink, H (2019). Good Governance: Concept and Context, Oxford University Press. Illustrated edition (June 18).
Bailey, D., Koney, K.M (1995).Community based consortia: One model for creation and development, Journal of Community Practice, 2(1), pp. 46-59
Barlow, I.M (1991). Metropolitan government. Routledge, London.
Bugliarello, G (2006). Urban sustainability: Dilemmas, challenges and paradigms. Technology in Society.
Creswell, J.W (1998). Qualitative Inquiry and Research Design: Choosing Among Five Traditions. Sage, Thousand Oaks, CA.
Gazendam, H.W (2000). Coordination Mechanisms in Multi-Actor Systems. Netherlands: Twente University.
Glaeser, E (2011). Triumph of the City: How our Greatest Invention makes us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier. Penguin Press, New York.
Glasser, B (1992). Emergence is forcing: Basics of grounded theory analysis. CA: Sociology Dress.
Harvey, D (1985). The Urbanization of Capital: Studies in the History and Theory of Capitalist Urbanization. Johns Hopkins University, Baltimore.
He, Y., Shi, D (2009). Study on Grounded Theory in Social Surveys. 5, pp. 46-48.
Hildebrand, B (2004). Gemeinsames Ziel, verschiedene Wege: Grounded Theory und Objektive Hermeneutik im Vergleich. Sozialer Sinn, 4(2), 177−194.
Markey, K., Tilki, M., Taylor, G (2020). Practicalities in doctorate research of using grounded theory methodology in understanding nurses’ behaviours when caring for culturally diverse patients. Nurse Education in Practice, 44.
Mulford, C. L., Klonglan, G. E (1992). Creating Coordination among Organizations. U.S.A.: North Central Region Extension Sociology Committee.
Omri, A., Mabrouk, N.B (2020). Good governance for sustainable development goals: Getting ahead of the pack or falling behind?. Environmental Impact Assessment Review 83.
Stephens, C., Satterthwaite, D (2008). Urban health in developing countries, Environmental Impact Assessment, Review, 20 PP: 299- 310.
Strauss, A., Corbin, J (1994). Grounded theory methodology: an overview, in Denzin, N. and Lincoln. Y. (Eds), Handbook of Qualitative research, N.P: Sage publications.
Sun, X (2011). Grounded theory: theory-development in in-depth interview research. J. Xi'an Jiaot. Univ. 31(6), pp. 87-92.
Wagner, S.M., Lukassen, P., Mahlendorf, M (2010). Misused and missed use — Grounded Theory and Objective Hermeneutics as methods for research in industrial marketing. Industrial Marketing Management, 39(1), pp. 5-15.
Wood, C (2006). Scope and Patterns of Metropolitan Governance in Urban America'', American Review of Public Administration, Vol. 36, No. 3, pp. 337-353.
Young, B (2010). Reconfiguring socialist urban landscapes: the'left-over'spaces of state-socialism in Bucharest. Journal of Studies and Research in Human Geography (2010) 4.1, pp. 5-16
Zhang, J., Ma, D (2009). Application of Grounded Theory Method in Management. pp. 115-117.