ارزیابی تطبیقی تأثیر ویژگی‌های اجتماعی بر میزان انسجام اجتماعی در محلات قدیمی و جدید شهر یزد (مطالعۀ موردی: پشت باغ و فاز یک آزادشهر)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

10.22103/JUSG.2020.2006

چکیده

تبیین موضوع: مفهوم انسجام اجتماعی از گذشته تا امروز دچار تحول گشته و تحت تأثیر عواملی قرار گرفته است. این پژوهش با رویکرد تطبیقی به بررسی تأثیر ویژگی‌های اجتماعی بر میزان انسجام اجتماعی در محلات قدیمی و جدید شهر یزد می‌پردازد.
روش: روش تحقیق پژوهش، توصیفی-تحلیلی و پیمایشی بوده و جمع‌آوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه و مطالعات کتابخانه‌ای بوده است. جامعه آماری، ساکنین محلات پشت‌باغ و فاز یک آزادشهر به عنوان دو محله قدیم و جدید شهر یزد در سال 1395 می‌باشند. تعداد نمونه آماری براساس فرمول کوکران 384 خانوار بوده است. بمنظور تجزیه و تحلیل داده‌ها در بررسی میزان انسجام و تحصیلات، از آزمون Anova، با درآمد، همبستگی پیرسون و با حس تعلق از آزمون T  استفاده گردید.
یافته‎ها: نتایج آزمون Anova با میزان و سطح معناداری آن در پشت‌باغ و آزادشهر به ترتیب 1.59 :F و 0.187، 3.675 :F و 0.043 برآورد گردید که نشان از اثر تحصیلات بر انسجام است. همبستگی پیرسون به میزان 0.187 و سطح معناداری 0.000 در پشت‌باغ و میزان 0.368 و سطح معناداری 0.002 در آزادشهر تبیین شد که نقش درآمد را بر انسجام تبیین می‌نماید و در آزمون T، میانگین حس تعلق در پشت‌باغ 4.38 و انسجام اجتماعی آن 3.89 و برای آزادشهر 4.13 و انسجام اجتماعی 3.53 در سطح معناداری 0.000 تأیید شد؛ یعنی حس تعلق می‌تواند باعث ایجاد جامعه‌ای منجسم شود.
نتایج: درآمد و تحصیلات در آزادشهر آگاهی و مشارکت را افزایش و انسجام را بیشتر اما در پشت‌باغ حس تعلق انسجام را تقویت می‌کند و درآمد پایین، سالخوردگی و جمعیت غیربومی به کاهش آن منجر می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افروغ، عماد (1393). فضا و جامعه، فضای شهری و نابرابری اجتماعی (ارائه مدل برای جداسازی فضایی و پیامدهای آن). نسخه 2، انتشارات تهران، انتشارات علمی.
ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلام‌رضا (1383). توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی در ایران. تهران، نشر نی.
باقری، اشرف‌السادات (1388). مقایسه محله‌های شهری در گذشته و حال. مجموعه مقالات توسعه پایدار محله، جلد 2، تهران.
باقری بنجار، عبدالرضا؛ رحیمی، ماریا (1391). بررسی رابطه سطح همبستگی اجتماعی شهروندان اجتماعی و مشارکت اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آنها (شهروندان در مناطق 3 و 12 تهران).مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال 2، شماره 5، زمستان. ص 143-170.
چلبی، مسعود (1385). جامعه‌شناسی نظم. تهران، نشر نی.
زمانی، فائزه؛ اصغرپور، احمد‌رضا (1393). تأثیر ویژگی‌های اجتماعی و فیزیکی فضای شهرداری بر صحت اجتماعی مجتمع‌های مسکونی (مطالعه موردی: مجتمع آپارتمان‌های جدید شهری). ششمین همایش ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر شهر سازنده، آبان‌ماه، مشهد.
ساروخانی، باقر (1375). دایره‌المعارف علوم اجتماعی. تهران، مؤسسه کیهان.
صالحی، اسماعیل (1389). ویژگی‌های محیطی فضای شهری امن. تهران، مرکز مطالعات شهری و معماری.
غفارزاده خویی، پریسا؛ صباغ دهخوارقانی، صمد (1395). بررسی رابطه کیفیت زندگی و مشارکت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. مطالعات جامعه‌شناسی، سال 9، شماره 33، زمستان، صص 36-25.
غلامی، محمد؛ حیاتی، عقیل (1392). بررسی تأثیر هویت فیزیکی بر سلامت روانی (مطالعه موردی، منطقه اوین تهران). مجله تحقیقات علوم کاربردی، سیزدهم، شماره 30، پاییز.
فردوسیان، فرشته (1393). اصول و مفاهیم طراحی شهری سنتی و مدرن در ایران. ترجمه کبریا صدیقه رستمی، انتشارات مانی، اصفهان.
محسنی، منوچهر؛ جاراللهی، اوزرا (1387). مشارکت اجتماعی در ایران. تهران: انتشارات آرون.
نوابخش، مهرداد؛ فیروزآبادی، آمنه (1391). انسجام اجتماعی شهری و عوامل مرتبط با آن در کرمانشاه. مطالعات جامعه‌شناسی شهری، سال 2، شماره 5، زمستان، صص. 58-33.
نیازی، محسن (1390). مطالعه رابطه بین سطح تحصیلات و سطح یکپارچگی ملی و اجتماعی شهروندان. مجله ملی مطالعات ملی، دوره 12.
 
Budria, S., Pereira, P. T (2009). Education and Wage Dispersition: New Evidence for Europe. In P. Dolton, R. Asplund & E. Barth (Eds.), Education and Inequality across Europe, pp.147-170.
Conceicao, R., Maria da Saudade, B., Antonio, C (2012). Higher Education and Social Cohesion.Vol. 2, No. 2, pp.17-24.
Dieckhoff, M., Gash, V (2015). Unemployed and alone? Unemployment and social participation in Europe. International Journal of Sociology and Social Policy, No.35, pp.67-90. Doi: 10.1108/IJSSP-01-2014-0002.
Eclac (2007). Social Cohesion: Inclusion and a Sense of Belonging in the United Nations. Economic Commission Latin America and Caribbean (Eclac), Printed in May.
Hofestter C.R., Gianos C.L (1997). Political Talk Radio: Action Speak louder than words. Journal of Broadcasting and Electronic Media, Broad Cast EDUC,Washington, Vol.41, pp.501-515.
Huntington, S (1991). The Political System in Changing Societies. Translated by Mohsen Solati, Tehran, Publishing Alam.
Kouz, L (2004). The Life and Thought of Sociologists, Translation by Mohsen Solati. Tehran, Scientific Publishing.
OECD (2011). Education at a Glance 2011. Paris, OECD Publishing.
Winters, J. V (2011). Human Capital, Higher Education Institutions, and Quality of life. MPRA, 28 January.