تحلیل تطبیقی سنجش کیفیت زندگی در بافت‌های قدیم و جدید شهری (مطالعۀ موردی: شهر کرمان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

تبیین موضوع: مطالعه کیفیت زندگی در پایش سیاست­ های عمومی و نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و  برنامه­ریزی شهری اهمیت اساسی دارد. در شهر کرمان تفاوت­های آشکاری میان کیفیت زندگی در بافت­های مختلف آن دیده می شود که ناشی از فضای کالبدی و شرایط اجتماعی حاکم بر بافت‌های قدیم و جدید شهری است. هدف از این تحقیق ،تحلیل وسنجش کیفیت زندگی در بافت های شهر کرمان است.
روش: روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که اطلاعات آن از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و از طریق مشاهده وضع موجود در محدوده موردمطالعه و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردیده است و جهت تجزیه و تحلیل داده­ها از طریق آزمون­های آماری از نرم­افزار آماری SPSS  و AHP  بهره­ گیری شده؛ همچنین از نرم ­افزار ArcGIS نیز در تهیه نقشه ها استفاده شد.
یافته ­ها: نتایج حاصل از روش AHP نشان می‌دهد محله شهرک باهنر در شاخص اقتصادی امتیاز 0.375 در شاخص اجتماعی 0.285 شاخص زیست محیطی 0.284 و شاخص کالبدی 0.515 ؛ همچنین محله هوشنگ مرادی‌کرمانی در شاخص اقتصادی 0.385، اجتماعی 0.544 زیست محیطی 0.547 و کالبدی 0.333 از وضعیت به مراتب خوبی برخوردارند. محله خواجه‌خضر از نظر اقتصادی 0.141، اجتماعی 0.087، زیست‌محیطی 0.110 و کالبدی 0.075 امتیاز را کسب نموده‌اند. در این شاخص‌ها محله مشتاقیه از نظر شاخص اقتصادی 0.086، اجتماعی 0.087، زیست‌محیطی، 0.057 و کالبدی 0.075 بوده است.
نتا­یج: جمع ­بندی این پژوهش نشان می‌دهد محلات جدید یعنی محلات شهرک باهنر و هوشنگ مرادی کرمانی در همۀ شاخص‌ها، نسبت به محلات مشتاقیه و خواجه­خضر در بافت قدیم از کیفیت زندگی بهتری برخوردارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


خادم ­الحسینی، احمد؛ منصوریان، حسین؛ ستاری، محمدحسین (1389). سنجشکیفیتذهنیزندگیدر نواحی شهری (مطالعهموردی:شهر نورآباداستانلرستان). فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، شمارۀ 3، صص 45-60.
رضوانی، محمدرضا؛ متکان، علی­اکبر؛ منصوریان، حسین؛ ستاری، محمدحسین (1389). توسعه و سنجش شاخص­های کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد استان لرستان). مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، دورۀ 1، شمارۀ 2 ، صص 110-87.
سازمان مدیریت برنامه ریزی و بودجه استان کرمان (1395). آمارنامه.
عظیمی، آزاده (1389). ابعادوشاخص­هایکیفیتزندگیشهری. ماهنامه اطلاع­رسانی، آموزش و پژوهش شوراها، شمارۀ 3.
غفاری، غلامرضا (1388). منطق پژوهش تطبیقی. مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، دورۀ 3، شمارۀ 4.
لطفی، صدیقه؛ فرجی­ملائی، امین؛ منوچهری، ایوب؛ عظیمی، آزاده (1390). تحلیل کیفیت زندگی شهری با استفاده از روش آنتروپی و تکنیک SAW (مطالعه موردی: بافت شهری میاندوآب). فصلنامه جغرافیا و آمایش سرزمین، شمارۀ 1، صص 86-69.
لطفی، صدیقه (1388). مفهومکیفیتزندگیشهری: تعاریف،ابعادوسنجشآندربرنامهریزیشهری. فصلنامه جغرافیای انسانی، شماره 4، صص 65-80.
نجات، سحرناز (1387). کیفیت زندگی و اندازه­گیری آن. مجلۀ اپیدمیولوژی ایران، دورۀ 4، شمارۀ 2، صص 62-57.
Bllesteros, B.C., Sanchez, I.M.G., Lorenzo, J.M.P (2012). Effects of Different Modes of Local Public Services Delivery on Quality of Life in Spain. Journal of Cleaner Production, No.37, pp.68-81.
Dalkey, N.C (1982). Studies in Quality of Life. Washington DC, Lexington Books.
Das, D (2008). Urban Quality of Life: A case study of Guwahati. Social Indicators Research, Vol.88, No.2, pp.297-310.
Donald, A (2001). What is quality of life? Availableat, www.jr2.ox.ac.uk.
Epley, D.R., Menon, M (2008). A Method of Assembling Cross-sectional Indicators into a Community Quality of life. Social Indicator Research, No.88, pp.281-296.
Hantrais, L (2009). International comparative Research. Now York: Plagrare.
King C.R, Hinds, P.S (2006). Quality of Life from Nursing and Patient Perspective. Jones and Bartlett publishers, Massachusettes.
Lee, Y.J (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, No.43(7), pp.1205–1215.
Liu, B.C (1996). Quality of Life Indicators in US Metropolitan Areas: A Statistical Analysis. Praeger, New York.
Mostafa, A.M (2012). Quality of Life in Value Urban Area: Kasr Eline Street in Cairo. Procedia-Social and Behavioral Scienes, No.50, pp.254-270.
Orley, J., Kuyken, W (1994). The WHO QoL Group development of the world health organization. Quality of life. Assesment Internal perspective, No.12, pp.1-6.
Phillips, D (2006). Quality of Life; Concept, Policy and Practice. London: Rutledge. Http://www.worldbank.org / (Official website of the World Bank).
Privatization and Quality of Life (Case Study: Merdeka Squar Medan). Procedia Social and Behavioral Scienes, No.36, pp.466-475.
Profect, M., Gorden, P (1992). Planning for Urban Quality. London.
TuanSeik, F (2000). Subjective assessment of urban quality of life in Singapore. Habitat International, No.24, pp.31-49.
Vankamp (2003). Irene and etal; Urban environmental quality and human well-being Toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study. landscape and urban planning, No.43, pp.3-79.
-Ware, J., Gandek, B (2004). Overview of the Sf-36 Health survey and the International Quality of life Assesment (IQOLA) project. J Clinic Epidemil, 51 (11): 903-912.