تحلیلی بر پراکنش فضایی امنیت شهروندی در شهرهای استان یزد

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، ایران

چکیده

تبیین موضوع: در عصر حاضر که عصر فراپیچیدگی ها نام گرفته است، امنیت یکی از مسائل اساسی توسعه در جوامع انسانی محسوب می‌شود. به بیانی دیگر امنیت، پیش‌نیاز هرگونه توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محسوب شده و با سطح پیشرفت جوامع در ارتباط است. و این امر بدان دلیل است که آگاهی از وضعیت امنیت ساکنان یک اجتماع نقش مؤثری در شناخت چالش‌ها و راهکارهای توسعه یک جامعه داشته و در جهت تقویت زیرساخت‌های آن عمل می‌نماید.
روش: روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است. داده‌های این پژوهش از طریق مطالعه اسنادی (سالنامه آماری استان یزد؛ بخش قضایی- ناحیه انتظامی استان یزد) جمع‌آوری گردیده است. در این پژوهش به منظور وزن­دهی شاخص‌ها از تکنیک دلفی و به منظور تحلیل داده‌ها از تکنیک ARAS  و به منظور تحلیل فضایی از مدلIDW استفاده گردیده است.
یافته ­ها: پژوهش نشان می­دهد شهرستان میبد با مقدار 1 در بهترین سطح و شهرستان یزد با مقدار 0.431 در بدترین وضعیت از امنیت شهروندی قرار داشته‌اند. به طوری که شمال غرب و جنوب منطقه مورد مطالعه از احساس امنیت نسبتاٌ متعادلی برخوردار است و بخش مرکزی استان یعنی یزد؛ تفت و بافق نسبت به دیگر شهرستان ها از تراکم کمتری برخوردار است.
نتایج: پراکنش فضایی احساس امنیت شهروندی در سطح استان یزد از متغیرهای همچون میزان جمعیت، تراکم‌های اداری - نظامی و وسعت پیروی نمی‌کند به طوری که قرار گرفتن شهر یزد در رتبه دهم از سطح‌بندی با بیشترین جمعیت و تراکم اداری- نظامی و واقع شدن به عنوان مرکزیت شهری استان یزد روشن کننده این امر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احسانی فرد، علی اصغر؛ شعاعی، حمیدرضا؛ مالکی شجاع، کیانا (1390).  ارزیابی میزان احساس امنیت شهروندان در شهرهای جدید، مورد­پژوهی: شهر جدید اشتهارد. نشریه مدیریت شهری، دوره 11، شماره 31، صص 334-317.
احمدی پور، زهرا  و دیگران (1390 ارزیابی عوامل موثر بر امنیت شهر تهران در سه منطقه تهران(میدان تجریش، میدان انقلاب، میدان شوش)، مجله پلیس بوشهر، شماره 12.
ادیبی سعدی نژاد، فاطمه و عظیمی، آزاده (1390). تبیین امنیت در محیط شهری بر مبنای پارامترهای کالبدی و طراحی (مورد شهر بابلسر)، نشریه آمایش محیط، دوره چهار، شماره 15، صص 81-105.
باپیری، امیدعلی؛ کمربیگی، خلیلو درویشی، فرزاد؛(1394). بررسی میزان احساس امنیت اجتماعی و برخی عوامل مرتبط با آن (مورد مطالعه: دانشجویان استان ایلام)، مجله فرهنگ ایلام، دوره 16، شماره 47-46، صص 90-75.
بورژل، گی (1377). شهر امروز. مترجم: محمدسیدمیرزایی، انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی، تهران.
توسلی، غلام­عباس (1381). جامعه شناسی شهری. انتشارت: دانشگاه پیام نور.
دربان آستانه، علیرضا (1393). ارزیابی و تحلیل احساس امنیت روستاییان نواحی مرزی در استان ایلام، فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی، سال چهارم، شماره چهارم، صص 156-129.
دربان آستانه، علیرضا؛ عسگری، حشمت اله و قربانی، فاطمه (1392). تحلیل فضایی و پهنه­بندی احساس امنیت روستاییان شهرستان شیروان و چرداول، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان، سال سوم، شماره نهم، 126-105.
رجبی پور، محمود (1382). درآمدی بر احساس امنیت در بستر امنیت عینی. نشریه دانش انتظامی، دوره 5، شماره 2.
زیاری، کرامت اله (1390). بررسی آسایش و امنیت در محله های شهر یزد. نشریه پژوهش­های جغرافیای انسانی (پژوهش های جغرافیایی)، دوره 43، شماره 76، صص 11-1.
ساروخانی، باقر، نویدنیا، منیژه؛ (1385). امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران، رفاه اجتماعی، سال ششم، شماره22، 106-87.
سبحانی، نوبخت؛ بیرانوندزاده، مریم؛گرامی طبیعی، محسن؛ صیدبیگی، صادق (1397). واکاوی فضایی احساس امنیت شهروندان در فضاهای شهری با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعۀ موردی: شهر خرم‌آباد). دوفصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، دوره 5، شماره 2، صص 49-31
سبحانی، نوبخت؛ سعیدی فرد، فرانک؛ جنگی حسن، جعفری معصومه (1395). تحلیل شاخص ها و ابعاد توسعه پایدار محله ای در راستای ارتقای امنیت شهری (نمونه موردی: شهر شاهین دژ). نشریه پژوهشنامه جغرافیای انتظامی، دوره4، شماره 14، 88-51.
سرور، هوشنگ؛ کاشانی اصل، امیر؛ افضلی گروه، زهرا (1394). ارزیابی احساس ‌امنیت در مناطق شهری کرمان با استفاده از مدل کوپراس، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشنامه جغرافیای انتظامی- شماره 12- دوره سوم- صفحات 75تا 102.
سلطانی، لیلا؛ بیک محمدی، حسن و حیدری، سمیه (1395). تحلیل فضایی احساس امنیت در محلات مختلف شهری در شهر قدس، پژوهش­های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال پنجم، شماره 14، صص 104-87.
شکویی، حسین (1373). جغرافیای اجتماعی شهرها، اکولوژی اجتماعی شهر. انتشارات جهاد دانشگاهی.
صادقی، نگین؛ ذبیحی، حسین؛ اسلامی، غلامرضا (1394). مقایسه تطبیقی مکان‌یابی فضای سوم و نقشه شناختی احساس امنیت در فضای شهری (نمونه موردی شهر اصفهان). نشریه برنامه­ریزی فضایی، دوره 5، شماره 2، صص 115-93.
کلاهچیان، محمود (1382). اپوزیسیون توده وار: تحلیلی بر بحران. پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.
گسن، ریموند (1374). جرم شناسی نظری. مترجم: مهدی کی­نیا، انتشارات مجد.
لطفی، صدیفه؛ رحیم بردی، آنامرادنژاد؛ ساسانی پور، محمد (1393). بررسی احساس امنیت در فضاهای عمومی (مطالعه موردی کلانشهر شیراز). نشریه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، دوره 5، شماره 19، صص 56-39.
مامفورد، لوئیز(1382). فرهنگ شهرها. مترجم: عارف اقوامی مقدم. انتشارات: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری ایران.
موذن جامی، محمدهادی (1378). نگاهی به آسیب شناسی امنیت ملی. نشریه مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره 1، شماره 1. 
موسوی، یعقوب (1387). پدیده کاهش همبستگی اجتماعی در کلانشهرها. نشریه مدرس علوم انسانی، دوره 6، شماره4، صص 112-95.
مویدی، محمد؛ علی­نژاد، منوچهر؛ نوایی، حسن (1392). بررسی نقش مولفه­های منظر شهری در ارتقای سطج احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری(نمونه موردی: محله اوین تهران). فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، دوره 1، شماره 35، صص 191-159.
هرسیج، حسین؛ محمود اوغلی، رضا (1391). بررسی رابطه مشارکت سیاسی و احساس امنیت اجتماعی در بین شهروندان اصفهانی، پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، سال اول، شماره دوم، صص20-1.
 Bounds, M )2004(. Urban Social Theory (City, Self and Society). New York: Oxford University Press, Social Science.
Brenda, S.A. Yeoh Pei L.Y (1997). Where Women Fear to Tread: Images of Danger and the Effects of Fear of Crime in Singapore. GeoJournal, 43(3): 273-286.
Day, K. Stump, C. Carreon, D (2003). Confrontation and Loss of Control: Masculinity and Men’s Fear in Public Space. Journal of Environmental Psychology, 558: 311–322.
Foster, S. Knuiman, M. Villanueva, K. Wood, L. Christian, H. Giles-Corti, B (2014). Does Walkable Neighbourhood Design Influence the Association between Objective Crime and Walking?”, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 11:100.
Gert, V.B (2005). Fearofcrime: feeling (un) safeand (in) secureinther is ksociety. Availablefrom:http://mineco.fgov.be/informations/statistics/studies/ac084_en.
Kim, S (2008). Concept of Societal Security and Migration Issues in Centeral Asia and Russia, CAMMIC Working Papers, No.2, p.p. 1-20.
Li, J., Liu, Q. & Sang, Y. (2012). Several Issues about Urbanization and Urban Safety, Procedia Engineering,43, 615 – 621.
Panik, B (2009). Societal Security-Security and Identity. Western Balkans Security Observer, No.13, pp.29-38.
Schneider, R.H., Kitchen, T (2013). Putting crime prevention through environmental design into practice via planning systems: a comparison of experience in the US and UK. Built Environment, Publisher: Alexandrine Press, 39(1).