آسیب شناسی مدیریت شهری در شهر اقوام (مطالعۀ موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

تبیین موضوع: ارتقای روستاها به شهر در کانون­های استقرار ایلات، عشایر و روستائیان، نوع خاصی از شهرها با عنوان «شهر اقوام» را در ایران معاصر شکل داده است. این شهرها به مرور، تبدیل به مقصد مهاجرتی عشایر و روستائیان مناطق پیرامون شده و با ویژگی­هایی از قبیل رشد شتابان جمعیت، تسلط فرهنگ قوم ­گرایی و طایفه­گرایی و جداگزینی اجتماعی- فضایی، در حلقه­ای از ناکارآمدی در حوزه مدیریت شهری گرفتار شده­اند. براین اساس، هدف اصلی مقالۀ حاضر، آسیب­شناسی مدیریت شهری در شهر اقوام است.
روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر شیوة گردآوری­ داده­ها، پژوهشی توصیفی- تحلیلی محسوب می­شود. به منظور دست­یابی به اهداف تحقیق، داده­های موردنیاز با استفاده از پرسش­نامه و به شیوه خوشه­ای و تصادفی ساده از نمونه­ای با حجم 260 نفر شامل شهروندان، پرسنل شهرداری، شهرداران و مشاوران شهرداری نورآباد گردآوری شده است. برای تحلیل داده­ها، از آزمون­ آماری T تک­نمونه­ای استفاده شده­است.
یافته‎ها: نتایج بدست آمده از آزمون T تک­نمونه­ای نشان می­دهد که از نظر ساکنان محلی دو عامل قوم­گرایی و تعلقات مذهبی، به طور معناداری مهم­ترین عوامل موثر بر شیوه انتخاب اعضای شورای شهر توسط شهروندان می­باشند. علاوه براین، از نظر پاسخگویان، لابی­گری با ارزش T برابر 3/16 و قوم­گرایی با ارزش T برابر 9/7، مهم­ترین معیارهای اثرگذار در انتخاب شهرداران بوده­اند. میزان رضایت شهروندان از عملکرد شوراهای اسلامی شهر نورآباد در سطح پایینی قرار داشته و بیش از 68 درصد پاسخگویان، نارضایتی خود را از عملکرد شوراها ابراز داشته­اند. تحلیل نظرات شهرداران، مشاوران و کارکنان شهرداری نشان­ می­دهد که اعضای شورای شهر به شیوه­های مختلفی از قبیل نصب و عزل پرسنل، دخل و تصرف در انتخاب پیمانکار، هدایت پروژه­های عمرانی به سمت بخش­های خاصی از شهر، در امور اجرایی شهرداری دخالت می­کنند.
نتایج: در فرایندی بازخوردی، شورای برآمده از ساختار اجتماعی-فضایی مبتنی بر قوم­گرایی منجر به انتخاب شهردار براساس منافع فردی و قومی شده و از این طریق با دخالت در امور اجرایی شهرداری، زمینه را برای ناکارآمدی مدیریت شهری فراهم ساخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسدیان، مرتضی (1389). ارزیابی عملکردهای شورای اسلامی شهر در توسعه کارکردهای شهری (نمونه موردی: شهر کاشمر). پایان­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
اسدیان، مرتضی؛ واعظ طبسی، علی؛ یاری­قلی، وحید (1392). ارزیابی و تحلیل میزان تحقق­پذیری اهداف توسعه شهری توسط شورای شهر (مطالعه موردی: شهر زاهدان). پنجمین کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
اشتریان، کیومرث؛ کریمی­فرد، حسن (1395). نقدوبررسیعملکردشوراهایاسلامیشهردرایران. فصلنامه دولت­پژوهی، شماره 7، صص 133-95.
اکبری، حسین؛ فخاری، روح­الله (1396). نقش قومیت در رفتار انتخاباتی اجتماعات چندقومیتی (مورد مطالعه: شهرستان بجنورد). مجله جامعه­شناسی کاربردی، شماره 66، صص 90-71.
امان­اللهی بهاروند، سکندر (1383). زوال کوچ­نشینی در ایران: یکجانشینی ایلات و عشایر. فصلنامه مطالعات ملی، سال 5، شماره 1، صص 183-155.
امانپور، سعید؛ حسینی شه‌پریان، نبی­اله؛ آتش­افروز، نسرین؛ فرهمند، قاسم (1394). بررسی و تحلیل عملکرد شوراها در مدیریت شهری (نمونه موردی: شهر ایذه). نشریه پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شماره 22، صص110-95.
ایراندوست، کیومرث؛ امینی، امین (1390). ارزیابی چالش­های مدیریت شهرهای کوچک اندام از دید گروه­های           ذی­نفوذ. فصلنامه مطالعات شهری، شماره 1، صص 108-91.
ایمانی جاجرمی، حسین؛ (1387). بررسی جامعه­شناختی شوراهای اسلامی با رویکرد کیفی نظریه بنیانی. پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت، مجموعه مقالات شوراها، چالش­ها و کارکردها (پژوهشنامه)، شماره 30.
ایوبی، حجت­الله (1377). تحلیل رفتار انتخاباتی رای­دهندگان (بخش 1). اطلاعات سیاسی و اقتصادی، شماره 135و 136، صص 27-16.
آذربایجانی، کریم؛ دریایی، جواد (1386). بررسی تاثیر عملکرد شوراهای شهر بر اثربخشی شهرداری­ها (مطالعه موردی: شورای اسلامی شهر و شهرداری آباده). پژوهش­نامه علوم انسانی و اجتماعی، شماره 25، صص 28-13.
بصیری، محمدعلی؛ شادی­وند، داریوش (1380). رفتار انتخاباتی در مناطق عشیره­ای (مطالعات موردی: حوزه انتخابیه دهلران). مجله راهبرد، شماره 20، صص 240-230.
چلبی، مسعود (1375). جامعه­شناسی نظم. چاپ اول، تهران: نشر نی.
حاجی­پور ساردویی، سیمین (1396). بررسی رفتار انتخاباتی شهروندان تهرانی (مطالعه موردی: شورای شهر تهران). پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 3، صص 105-61.
حسینی­پور اردکانی، سیدمجتبی (1390)، جایگاهوحیطهصلاحیتشوراهای اسلامی درنظامحقوقاساسیجمهوریاسلامیایران. مرکز پژوهش­های مجلس، دفتر مطالعات حقوقی، شماره مسلسل 11055.
حیدری، نصرت­الله؛ طاهری، ابوالقاسم؛ ازغندی، علیرضا؛ ساعی، احمد (1396). تأثیر عوامل اقتصادی بر رفتار انتخاباتی رأی‌دهندگان در انتخابات مجلس شورای اسلامی (حوزه انتخابیه ایلام). فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره 38، صص 208-195.
رضوانی، محسن (1386). تحلیل رفتار انتخاباتی، موردشناسی انتخابات نهم ریاست جمهوری. معرفت، شماره 123، صص 166-149.
زیاری، یوسفعلی (1386). بررسی عملکرد شوراهای اسلامی شهر در مدیریت شهری (مطالعه ­موردی: شهر سمنان). فصلنامه علمی­تخصصی مدیریت، شماره 3، صفحات 34-20.
سجاسی­قیداری، حمدالله؛ پورطاهری، مهدی؛ صادقی، وحید؛ حسینی، سیدمحمدحسین (1395). تحلیل رابطه طایفه­گرایی اجتماعات محلی با توسعه سیاسی (مطالعه موردی: شهرستان نورآباد ممسنی). مجله جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شماره 1، صص 46-19.
سردارنیا، خلیل­الله؛ شاکری، حمید (1393)، حکمرانی شهری در ایران، آسیب­شناسی و پیشنهادات راهبردی، نشریه راهبرد توسعه، سال 25، شماره 42، صص 189-165.
شریعت­پناهی، مجید ولی؛ رهسپار عباسی، محمدرضا (1390). ارزیابی جایگاه شورای اسلامی شهر در مدیریت شهری با تاکید بر شهر پیشوا. فصلنامه جغرافیای انسانی، شماره 2، صص 43-31.
شمس­الدینی، علی (1389). انتخابات و طایفه­گرایی با تاکید بر روند انتخابات مجالس پنجم تا هشتم شورای اسلامی در حوزه انتخابیه ممسنی. دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 14، صص 40-11.
عرب، عباسعلی؛ امیرمظاهری، امیر مسعود (1396). بررسی رابطه بین مولفه های عینی و ذهنی قومیت با توسعه مشارکت سیاسی در شرق استان گلستان (با تاکید بر انتخابات مجلس شورای اسلامی). مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال 10، شماره 1، صص 109-89.
قرخلو، مهدی؛ شریفی، امیر؛ سرداری، ایوب (1393). بررسی اثرگذاری عملکردهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهرها در ایران (مطالعه موردی: شورای اسلامی شهر سردشت). نشریه جغرافیا و برنامه­ریزی، شماره 58، صص 220-203.
کریمی، وهاب (1387). هویت شوراهای محلی؛ مشکل الگویابی و جایگاه قانونی. پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجموعه مقالات شوراها، چالش­ها و کارکردها (پژوهشنامه)، شماره 30.
الله­وردی­زاده، رضا؛ ولیقلی­زاده، علی؛ صانعی، مهدی (1394). آسیب­شناسی رابطۀ بین شورای شهر با نظام سیاسی در ایران (تبییت اصول تمرکززدایی اداری در دولت محلی). فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، شماره 14، صص 46-25.
محمدی، اسفندیار (1382). آسیب­شناسیشوراهایاسلامیشهروروستا. فصلنامه راهبرد، شماره 28، صص         308-289.
مهدوی، مسعود؛ (1392). مقدمه­ای بر جغرافیای روستایی ایران. چاپ یازدهم، تهران: انتشارات سمت.
نظریان، اصغر (1388). مهاجرت­های قومی و تغییر ساختار اجتماعی شهرهای ایران. آمایش محیط، شماره6، صص 32-1.
نیکفر، جاسب؛ اکبری، سارا (1394). بررسی رفتار انتخاباتی شهروندان شهر نورآباد در نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی. فصلنامه مدیریت شهری، شماره 40، صص 352-329.
Agnew, J. A (2002). Place and politics in modern Italy. Chicago: University of Chicago Press.
Avis, W.R (2016). Urban Governance (Topic Guide). Birmingham, UK: University of Birmingham.
Bratton, M., Bhavnani, R., Chen, T.H (2012). Voting Intentions in Africa: Ethnic, economic or partisan?Commonwealth & Comparative Politics, No.50, pp.27-52.
Commission on Global Governance (1995). Our global neighborhood: the report of the Commission on Global Governance. Oxford University Press, Oxford.
Fieldhouse, E., Cutts, D (2008). Diversity, density and turnout: The effect of neighbourhood ethnoreligious composition on voter turnout in Britain. Political Geography, No.27, pp.530-548.
Forest, B (2017). Electoral geography: From mapping votes to representing power. Geography Compass, No.12, pp.1-17.
Gimpel, J.G., Karnes, K.A., McTague, J., Pearson Merkowitz, S (2008). Distancedecay in the political geography of friends and neighbors voting. Political Geography, No.27, pp.231–252.
Gupta, J., Pfeffer, K., Ros-Tonen, M., Verrest, H (2015). Setting the Scene: The Geographies of Urban Governance. In Geographies of Urban Governance: Advanced Theories, Methods and Practices, The Netherlands, Springer.
Johnson, M., Phillips Shively, W., Stein, R.M (2002). Contextual data and the study of elections and voting behavior: Connecting individuals to environments. Electoral Studies, No.21, pp.219–233.
Johnston, R.J (2005). AngloAmerican electoral geography: Same roots and same goals, but different means and ends? The Professional Geographer, No.57, pp.580–587.
Johnston, R.J., Pattie, C.J (2006). Putting voters in their place geography and elections in Great Britain. London; New York: Oxford University Press.
Kelly, S.G.W (2016). Ethnic Voting in the Andes: How Ethnicity and Ethnic Attitudes Shape Voters'''' Presidential Vote Choice. Doctoral thesis, University College London.
King, G (1996). Why context should not count. Political Geography, 15, 159–164.
Landa, G., Copeland, M., Grofman, B (1995). Ethnic Voting Patterns: a case study of Metropolitan Toronto. Political Geography, No.5, pp.435-449.
Pattie, C., Johnston, R.J (2000). People who talk together vote together: An exploration of contextual effects in Great Britain. Annals of the Association of American Geographers, No.90, pp.41–66.
Prasetyawan, W (2014). Ethnicity and Voting Patterns in the 2007 and 2012 Gubernatorial Elections in Jakarta. Journal of Current Southeast Asian Affairs, No.1, pp.29-54.
Romanczyk, K.M (2015). Towards urban governance: Twenty years of neibourhood contracts in the Brissels-Capital region. Cities, No.44, pp.1-8.
Sarlamanov, K., Jovanoski, A (2014). Models of Voting. International Refereed Social Sciences Journal Researchers World: Journal of Arts, Science and Commerce, No.7, pp.16-24.
Slack, E., Cote, A (2014). Comparative urban governance (Future of cities: working paper). London: Foresight, Government Office for Science.
Stoker, G (1998). Governance as theory: five propositions. International Social Science Journal, No.155, pp.17–28.
Sui, D. Z., Hugill, P. J. (2002). A GISbased spatial analysis on neighborhood effects and voter turnout: A case study in College Station, Texas. Political Geography, No.21, pp.159–173.
Vilalta y Perdomo, C. J. (2004). The local context and the spatial diffusion of multiparty competition in Urban Mexico, 19942000. Political Geography, No.23, pp.403–423.
Zhang, X.Q (2016). The trends, promises and challenges of urbanization in the world. Habitat International, No.54, pp.241-252.