الگوی فضایی فقر و طلاق در شهر قائمشهر

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

تبیین موضوع: فقر شهری پیامدهای نامطلوب زیادی دارد که یکی از آن­ها طلاق است. هدف این مقاله، بررسی پراکندگی جغرافیایی شاخص ­های فقر و طلاق در سطح بلوک ­های آماری شهر قائمشهر و ارتباط آن دو با یکدیگر است.
روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می­باشد. برای بی­ مقیاس­سازی شاخص­های فقر شهری و شاخص طلاق از روش فازی استفاده شده ­است. سپس شاخص ­های فقر و طلاق در محیط نرم افزار ArcGIS با روش لکه ­های داغ و خودهمبستگی موران تحلیل فضایی می­شوند و جهت بررسی رابطه فقر و طلاق از آزمون رگرسیون چند متغیره و پیرسون در محیط نرم­افزار SPSS استفاده می­شود.
یافته‎ها: یافته ­ها نشان می ­دهد که 9/54 درصد مساحت و 54 درصد جمعیت شهر قائمشهر فقیر و خیلی فقیر می­باشد. همچنین 14/1 درصد از کل جمعیت، 64/0 درصد از جمعیت مردان و 63/1 درصد از جمعیت زنان نیز در وضعیت بی­همسر بر اثر طلاق قرار دارند. جمعیت زنان طلاق گرفته 5/2 برابر مردان طلاق گرفته می­باشد که بیشتر در مرکز و شمال شرق شهر تمرکز دارند. بر اساس نتایج رگرسیون چندمتغیره، شاخص­های تراکم نفر در اتاق، تراکم اتاق در واحد مسکونی، بار تکفل، بار معیشت و میزان فعالیت عمومی نقش موثر و معناداری در میزان طلاق شهر قائمشهر دارند.
نتایج: بنابراین جهت انجام اقدامات لازم به منظور کاهش پدیده طلاق در شهر قائمشهر، برنامه­ریزی دقیق برای کاهش عوامل دخیل در فقر که از عوامل اصلی طلاق به شمار می­روند، امری ضروری به نظر می­رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اباذری ‌فومشی، منصور (1377). انحلال نکاح دائم از نظر قانون مدنی ایران. تهران: نشر خیام، 216 ص.
ابراهیمی سالاری، تقی؛ مهاجری، مسعود؛ دلدار، فائزه (1393). ارتباط فقر حاصل از بیکاری و طلاق، نخستین همایش ملی تولید، توزیع درآمد و عدالت اقتصادی، سمنان، ایران.
اصغرپور، محمدجواد (1396). تصمیم گیری­های چند معیاره. تهران: دانشگاه تهران، 400 ص.
توسلی، غلامعباس (1382). مشارکت اجتماعی در شرایط جامعة آنومیک. تهران: دانشگاه تهران، 376 ص.
حبیب­پور گتابی، کرم؛ صفری شالی، رضا (1388). راهنمای جامع کاربرد SPSS در تحقیقات پیمایشی (تحلیل داده های کمی). تهران: متفکران، 864 ص.
روستایی، شهریور؛ احدنژاد، محسن؛ اصغری زمانی، اکبر؛ زنگنه، علیرضا؛ سعیدی، شهرام (1394). ارزیابی فقر شهری در محلات اسکان غیررسمی شهر کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل عاملی (نمونة موردی محلة دولت‌آباد و شاطر آباد سال 1385). نشریة جغرافیا و برنامه‌ریزی، دورة 19، شمارة 53، صص 166-137.
زنگنه، علیرضا (1389). شناخت الگوی فضایی گسترش فقر شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در شهر کرمانشاه طی سال‌های (1385-1375). پایان‌نامة کارشناسی ارشد رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری به راهنمایی دکتر اکبر اصغری زمانی، زنجان: دانشگاه زنجان.
سفیری، خدیجه (1366). تحول خانواده در ایران طی سی سال اخیر. پایان نامة کارشناسی ارشد رشتة جامعه‌شناسی به راهنمایی دکتر غلام­عباس توسلی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
صادقی، حسین (1376). بررسی مشکلات اقتصادی زنان سرپرست خانوار. تهران: مرکز امور مشارکت زنان نهاد ریاست جمهوری.
عزیزی، منصور؛ موحد، علی؛ ساسان پور، فرزانه؛ کرده، نعمت (1393). تحلیلی بر وضعیت فقر شهری (مطالعة موردی: شهر مهاباد). فصلنامة اطلاعات جغرافیایی سپهر، دورة 23، شمارة 90، صص 69-60.
عسگری، علی (1390). تحلیل‌های آمار فضایی با Arc GIS، تهران: انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، 127 ص.
فلاحی، محمد علی؛  دلدار، فائزه (1395). بررسی عوامل مؤثر بر طلاق در استان­های ایران با تأکید بر عوامل اقتصادی. فصلنامة فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده، دورة 10، شمارة 34، صص 154-135.
کمالی، افسانه (1383). زنان فقر مضاعف. فصلنامة رفاه اجتماعی، دورة 3، شمارة 12، صص 201-181.
مرکز آمار ایران (1397).  بلوک ­های آماری شهر قائمشهر در سال 1390.
نصیری، معصومه (1383). فقر و جغرافیای طلاق در شهر تهران. مطالعات راهبردی زنان (کتاب زنان سابق)، دورة 7، شمارة 26، صص 82-112.
نصیری، معصومه (1386). توزیع جغرافیایی فقر مسکن و پراکندگی زنان مطلّقة خانه دار در مناطق 22 گانة تهران. فصلنامة رفاه اجتماعی، دورة 6، شمارة 24، صص 240-233.
Baharoglu., D., Kessides, CH (2002). Urban Poverty - A Sourcebook for Poverty Reduction Strategies, Macroeconomic and Sectoral Approaches, 2(16), 123-159.
Baker, J (2009). Meeting the Challenge of Urban poverty and Slums, The World Bank.
Duclos, J.Y., Araar, A.K (2006). Poverty and equity: measurement, policy and estimation with DAD, Springer Science & Business Media, New York, 394 p.
Hellerstein, J.K., Morrill, M (2011). Booms - Busts and Divorce, Journal of Economic Analysis & Policy, 11(1), 1-26.
Moser, C., Gate, M (1996). House and Helen Cireia, Working Paper, No. 5, Washington, D.C.
Roy, S (2011). Unemployment Rate and Divorce, The Economic Record, 87(1), 56–79.
Simler, K., Harrower, S., Massingarela, C (2003). Estimating poverty indices from simple indicator surveys, In conference on Growth, poverty reduction and human development in Africa, Centre for the Study of African Economies, University of Oxford.
www.ghaemshahr.ir