آینده پژوهی مدیریت شهری زمینه ساز تحقق رقابت پذیری در عرصۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر زاهدان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

تبیین موضوع: مدیریت واحد شهری، زمینه ­ساز رشد هماهنگ و هم­افزا در ساختارهای گوناگون شهری می­گردد. با توجه به ماهیت چند بعدی صنعت گردشگری و وابستگی زیاد آن به وجود زیرساخت­های شهری در ارائه خدمات به گردشگران در راستای برنامه­ ریزی، حفظ آثار ارزشمند تاریخی، ایجاد سازه­های متناسب با فضای شهری در کنار دسترسی مناسب گردشگران به امکانات گردشگری، نقش مدیریت شهری بیشتر آشکار می­گردد.
روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و از نوع کاربردی می­ باشد. اطلاعات جمع­ آوری شده، طبقه بندی و در دو بخش مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش اول ضمن تجزیه و تحلیل نظریات در نرم افزار تحلیل آماری SPSS از طریق آزمون تحلیل عاملی، همبستگی عوامل تاثیرگذار نیز مورد بررسی قرار گرفت. در جهت نیل به رقابت­ پذیری در عرصه گردشگری شهر زاهدان، مدل استراتژیک SOAR مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‎ها: نتایج حاکی از آن است که مدیریت شهری دچار نوسانات و ضعف شدیدی می­ باشد. عدم هماهنگی در بین عوامل تصمیم­ گیرنده و اجرایی، عدم مشارکت مردم، ضعف زیرساخت­ ها و نیاز به تشویق سرمایه­ گذاری بخش خصوصی، از عوامل اساسی موثر در کاهش روند توسعه گردشگری شهری زاهدان می­ باشد.
نتیجه‎گیری: لذا مدیریت یکپارچه شهری ضرورتی جهت دستیابی به رقابت­ پذیری گردشگری شهری در محدوده مورد مطالعه محسوب می ­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پاپلی یزدی، محمّدحسین؛ سقایی، مهدی (1388). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). تهران: انتشارات سمت، 284 ص.
تولایی، سیمین (1386). مروری بر صنعت گردشگری. تهران: انتشارات دانشگاه خوارزمی (تربیت معلم)، 232 ص.
حیدری چیانه، رحیم (1387). مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری. تهران: انتشارات سمت، 284 ص.
خاوریان گرمسیر، امیر رضا؛ استاورس، ژاکلین­.ام؛ علیان، مهدی (1392). برنامه­ریزی راهبردیتوسعۀگردشگری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (نمونۀ موردی: شهر تفت). مجلۀ برنامه­ریزی و آمایش فضا، دورۀ 17، شمارۀ 3، صص 143-127.
سلطانی، سیما (1377). سیمای زاهدان. زاهدان: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان سیستان و بلوچستان.
رنجبریان، بهرام؛ زاهدی مهدی (1388). شناخت گردشگری. چاپ 10، اصفهان: نشر چهار باغ، 226 ص.
مرادی، مریم؛ رحمانی، بیژن (1389). نقش گردشگری در توسعه پایدار شهری (مطالعۀ موردی: شهر مشهد). فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین، دورۀ 7، شمارۀ 1، صص 52-41.
رهنما، محمدرحیم؛ معروفی، ایوب (1393). تحلیل و بررسی سناریوهای توسعه فضایی-کالبدی شهر بوکان. فصلنامۀ برنامه­ریزی و آمایش فضا، دورۀ 18، شماره 3، صص 146-125.
زالی، نادر (1390). آینده­نگاری راهبردی و سیاست­گذاری منطقه­ای با رویکرد سناریونویسی. فصلنامۀ مطالعات راهبردی، دورۀ 14، شمارۀ 4، صص 54-33.
زالی، نادر (1390). آسیب ­شناسی الگوهای برنامه­ریزی سنّتی و پیشنهاد رویکرد مدرن برنامه ­ریزی مبتنی بر تفکر آینده­پژوهی. سوّمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (واکاوی مفاهیم و نظریه­های رایج توسعه و تجارب ایران و جهان به سوی نظریه اسلامی ایرانی پیشرفت)، تهران.
کاظمی، مهدی (1386). مدیریت گردشگری. تهران: انتشارات سمت.، 282 ص.
فروزنده دهکردی، لطف­الله؛ شیره­پز آرانی، علی­اصغر؛ جندقیان بیدگلی، سعیدرضا (1390). برنامه­ریزی ناحیه ­ای با استفاده از برنامه ­ریزی بر مبنای سناریوها (تبیین الگوی چشم­انداز ناحیۀ کاشان). فصلنامۀ برنامه­ریزی منطقه­ای، دورۀ 1، شمارۀ 3، صص 56-39.
قهرمانی، هومن؛ افسری، سپیده؛ دولابی، صبا (1393). افزایش رقابت پذیری شهری با استفاده از گردشگری فرهنگی و محدوده­ های فرهنگی مقایسه تطبیقی استانبول و مشهد. ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
گوهریان، محمدابراهیم (1380). بازاریابی گردشگری. چاپ اول، دفتر پژوهش­های فرهنگی،  408 ص.
لطفی، صدیقه؛ باباخانزاده، ادریس (1393). بررسیاثرگردشگریپایدارشهریبرساکنانشهر(مطالعۀموردی: شهرجوانرودکرمانشاه). مجلۀ برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال 3، شمارۀ 9، صص 150-130.
مافی، عزت­الله؛ سقایی، مهدی (1388). کاربرد مدل MS-SWOT در تحلیل مدیریت گردشگری (مطالعۀ موردی: کلانشهر مشهد). مجلۀ جغرافیا و توسعه، دورۀ 7، شمارۀ 2، پیاپی14، صص 50-27.
محلاتی، صلاح­الدین (1382). جهانگردی شهری. چاپ اول، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 196 ص.
موحد، علی (1386). گردشگری شهری. چاپ 1، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز، 264 ص.
Balan, D., Balaure, V., Veghes, C (2009). Travel and Tourism Competitiveness of the world's top Tourism Destination: An exploratory assessment.
Barbour, J (1993). Ethics in an age of technology. San Francisco: Harper Collines,
Choi, S.H (2003). Measurement of sustainable development progress for managing community tourism. Dissertation for PHD, Texas A & M University.
Crouch, G.I (2007). Measuring tourism competitiveness: research, theory and the WEF index. Journal of Destination Marketing & Management, Volume 2, Issue 3, pp: 146-154, https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2013.07.002.
 Fabio, N (2016). Tourism as Resource in Managing the Valorisation of the Urban and territorial heritage within the Mediterranean basin, Procedia. Social and Behavioral Sciences, 225, 433–438.
Glasson, J (2007). Regional Planning. London: Routledge.
Law, Ch (1996). Urban tourism attraction visitors to large cities. mansell, London, publishing limited, pp: 1-189, ISBN: 0720121299.
Mc Kercher, B (1993). Some fundamental truths about tourism: understanding tourism sosical and environmental impacts. Journal of Sustainable Tourism, Vol.1, No.1, pp: 6-17, Doi: 0966-9582/93/010006-11$1.80/0.
P.C Guzmán, A.R (2017). Pereira roders, B.J.F colenbrander, measuring links between cultural heritage management and sustainable urban development: An overview of global monitoring tools. Journal of Cities, 60, 192–201, http://dx.doi.org/10.1016/j.cities.2016.09.005.
Paoageorgiou, K., Brotherton, I (1999). A management planning framework based on ecological, perceptual and economic carrying capacity: the case study of Vicos - Aoos national park – Greece. Journal of Environmental management, 56 (4), 271-284, https://doi.org/10.1006/jema.1999.0285.
Schwab, K (2017). The travel & tourism competitiveness report. published by the World Economic Forum, 387p. ISBN-13: 978-1-944835-08-8.
Stavros, J., Saint, G (2010). SOAR: linking strategy and OD to sustainable performance. In W.J. Rothwell, J.M. Stavros, R. Sullivan & A. Sullivan (Eds.), Practicing Organization Development: A Guide for Leading, San Francisco, CA: Jossey-Bass Change, pp. 377-394.