تحلیل مکانی- زمانی تصادفات شهری شهر اردبیل و علل بروز آن

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

3 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

تبیین موضوع: تصادفات یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی عمومی در جهان است که خسارات جانی و مالی فراوانی به بار می­آورد و از اهمیّت فوق ­العاده­ای برخوردار است. از همین­­ رو تحقیق علل و زمینه ­های رخداد تصادفات شهری امری ضروری است؛ لذا هدف اصلی این پژوهش، شناسایی زمان، مکان و علل وقوع تصادفات شهری اردبیل است.
روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر شیوة گردآوری­ داده­ ها، پژوهشی توصیفی- تحلیلی محسوب می­شود. جامعه آماری شامل آمار ثبت شده برای تصادفات شهری اردبیل بین سال­های 1393-1395 می ­باشد، از سوی دیگر برای شناسایی مهم­ترین عوامل کلیدی در بروز تصادفات از نظرات 100 نفر از کارشناسان به روش گلوله ­برفی بهره گرفته شده ­است. برای تحلیل داده­ ها، از آزمون ­های آماری کای ­اسکوئر و فریدمن و برای عوامل کلیدی تصادفات از مدل ­ساختاری استفاده شده ­است.
یافته‎ها: نتایج تحقیق بیانگر این امر است که بیشتر تصادفات شهر اردبیل در میادین و خیابان­ های اصلی و بیشتر در ایام گرم سال رخ می ­دهد و اینکه بیش­ترین تصادفات شهر اردبیل به خاطر عدم توجّه به جلو و عدم رعایت حقّ تقّدم می­باشد. نهایتاً اینکه عجله و شتاب­زدگی، عدم رعایت حقّ­تقّدم و عدم رعایت فاصلة طولی و عرضی به­ عنوان عوامل انسانی، مهم­ترین عوامل کلیدی در بروز تصادفات شهری شهر اردبیل هستند.
نتایج: آنچه از این تحقیق بر می ­آید این است که در بروز تصادفات مجموعه ­ای از عوامل نقش دارند که نقش عوامل انسانی بسیار تعیین کننده است؛ لذا در برنامه­ های پیشگیری و کاهشی، باید اصول آموزشی در اولویت قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آیتی، اسماعیل؛ واحدی، جوادرضا (1386). ایجاد مدل شاخص ایمنی ترافیکی در محل پل ­ها در راه ­های ایران. نشریة دانشکده مهندسی (ویژه­نامة عمران)، سال 19، شمارة 1، صص 152-135.
جاوید، مهرداد؛ شاه­چراغی، غلامحسین؛ عبداله­زاده لاهیجی، فریور؛ احمدی، عزیز؛ فرهادی، افشین؛ عکاشه، غلامعلی (1385). آسیب­هایناشیازتصادفاتدرکودکان.مجلة علمی جراحی استخوان و مفاصل ایران، انجمن جراحان ارتوپدی ایران، دورة 4، شمارة 3، صص 6-1.
خاکساری، علی (1395). بررسیتأثیرعواملاقتصادیفرهنگیواجتماعیبر انتخابنوعوسیلةنقلیهبرای سفرهایدرونشهری. فصلنامة مطالعات راهور، شمارة 17، صص 128-109.
ربانی، طاها (1391). روش تحلیل ساختاری- ابزاری برای شناخت و تحلیل متغیرهای مؤثر بر آینده موضوعات شهری. مجموعة مقالات نخستین همایش ملی آینده­ پژوهی، 26 بهمن 1391، تهران.
زالی، نادر؛ منصوری بیرجندی، سارا (1394). تحلیل عوامل کلیدی مؤثر بر توسعة حمل و نقل پایدار در افق 1404 شمسی کلان­شهر تهران (روش تحلیل ساختاری). برنامه ­ریزی و آمایش فضا، شمارة 2، صص 31-1.
زنگی­آبادی، علی؛ شیران، غلامرضا؛ گشتیل، خیری (1391). بررسیعللتصادفاتدر بزرگراه­ها (مطالعةموردی: بزرگراه­هایدرون ­شهریاصفهان). مطالعات راهور، سال 9، شمارة 17، صص 57-37.
زیاری، کرامت ­الله؛ ربانی، طاها؛ ساعدموچشی، رامین (1396). آینده­پژوهی پارادایمی نوین در برنامه­ ریزی با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و منطقه ­ای (مبانی، مفاهیم، رویکردها و روش­ها). چاپ 2، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 138 ص.
سرائی، محمدحسین؛ تندیسه، محسن (1393). تحلیلیبرپراکنشفضایی-مکانیحوادثرانندگیدرون ­شهری. راهور، دورۀ 11، شمارة 26، صص113-71.
سلمانی، محمد؛ رمضان­ زاده، مهدی؛ دریکوند، مسلم؛ ثابتی، فرخ (1387). بررسی عوامل مؤثر بر تصادفات جاده ­ای و ارائة راهکارهایی برای کاهش آن (مطالعة موردی: منظومة روستایی جنوب خور و بیابانک). پژوهش ­های جغرافیای انسانی، شمارة 65، صص 104-87.
صفارزاده، محمود؛ ابوالحسن­نژاد، وحید؛ میرزا بروجردیان، امین (1387). ارائۀمدلاولویت ­بندی علیت­ گراجهت تعیینقطعاتخطرناکجاده ­هابرایعابرانپیاده. نشریة دانشکدة فنی دانشگاه تهران، دورة 42، شمارة 4، صص 11-2.
عسگری، حشمت­اله؛ امیدی، محمدرضا؛ امیدی، نبی؛ مفتاحی، هادی (1394). پیش­بینیبروزتخلفاتازنوعسرعت غیرمجازدرآزادراه ­ها. راهور، سال 17، شمارة 38، صص 38-25.
کرمی، شهرام (1381). تحلیل تصادف جاده‌ای با رویکرد اقلیمی با استفاده از GIS (مطالعة موردی: فیروزکوه). پایان‌نامة کارشناسی ارشد اقلیم شناسی، به راهنمایی دکتر منوچهر فرج­زاده اصل، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
محمدی، حسین؛ محمودی، پیمان (1385). تأثیر پدیده ­های اقلیمی بر تردد و تصادفات در جادة سنندج. فصلنامة جغرافیا و توسعة ناحیه ­ای، شمارة 6، صص 154-129.
ملکی، سعید؛ مرادی مفرد، سمیرا (1394). نقشعواملساختاری - مکانیدروقوعتصادفاترانندگی. مطالعات راهور، سال 4، شمارة 12، صص101-77.
مهندسین مشاور طرح و کاوش (1386). طرح جامع اردبیل. شهرداری اردبیل.
نریمانی، محمد؛ رجبی، سوران؛ احدی، بتول؛ حسینی، سیّد سامان (1390). مقایسةزمان واکنش،حواس­ پرتیو خستگیدررانندگاندرگیردرتصادف­ هاورانندگانعادی. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، دورۀ 2، شمارة 12، صص54-47.
نصیری، حبیب­ الله؛ طلوعی، رضا (1384).شناساییعواملمؤثردرشدتتصادفاتجلو بهجلوبااستفادهازالگویپربیتترتیبی. نخستین کنفرانس بین المللی حوادث رانندگی و جاده­ای، تهران: دانشگاه تهران.
نوری­فر، حسین (1383). ایمنیوترافیک. چاپ 1، تهران: معاونت راهنمایی و رانندگی ناجا، ادارة کل فرهنگ ترافیک.
وزارت راه و ترابری (1375). تحلیلتصادفاتاستاناصفهان. مجموعة گزارش­های نگرشی نظام­گرا به پروژه­های مطالعاتی حمل و نقل جاده­ای، دفتر آمار و برنامه­ریزی.
Dinu, R.R., Veeraragavan, A. (2011). Random parameter models foraccident prediction on two-lane undivided highways in India. Journal of Safety Research, 42(1), 39-42.
Gains, A., Humble, R. (2003). A cost recovery system for speed and red light cameras-two-year pilot evaluation. London: Department for transport.
Godet, M., Adam, G (2006). Greating Futures Scenario Planning as a Strategic Management Tool. First Puplished, Paris: Brookings Institution Press.
Miltner, E., Salwender, H.J (1995). Influencing factors on the injury severity of restrained front seat occupants in car-to-car head-on collisions. Accident Analysis and Prevention, 27(2), 143-150.
World Health Organization (2013). Global Status Report on Road Safety.