ارزیابی شاخص های محیطی تناسب زمین برای گسترش کالبدی شهر سروآباد با تلفیق دو مدل تحلیل شبکه ای و منطق فازی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه کردستان، ایران

2 کارشناس ارشد هیدروژئومورفولوژی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

رشد انفجاری و بدون برنامۀ جمعیت و مهاجرت بی­رویه به سوی شهرها و به دنبال آن توسعۀ فیزیکی سریع در سال­های اخیر، مشکلات بسیاری را برای شهرها و ساکنان آنها به­ وجود آورده است. پژوهش حاضر به بررسی وضعیت ژئومورفولوژیکی شهر سروآباد و ارزیابی قابلیت­های آن برای اهداف توسعۀ فیزیکی شهری پرداخته است. برای نیل به اهداف تحقیق، با بررسی مطالعات گذشته و استفاده از نظر کارشناسان، پارامترهای لازم و تأثیرگذار ژئومورفولوژیکی، زمین­شناسی و انسانی از جمله شیب، جهت شیب، ارتفاع، زمین­شناسی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از رودخانه، فاصله از راه ارتباطی و فاصله از محدودۀ شهری تعیین گردید؛ سپس به تهیۀ لایه­های اطلاعاتی آنها اقدام شد. برای این منظور، از دو مدل منطق فازی و ANP­ استفاده شد. ابتدا لایه­های مورد نیاز تهیه شده و به صورت فازی درآمد؛ سپس در مدل ANP، ارزش هر کدام از لایه ­ها محاسبه گردید و نقشه ­های شبکه‌شده با استفاده از منطق فازی تلفیق و در نهایت به صورت نقشۀ مناطق مستعد توسعه ارائه شدند. نتایج حاصل، مؤید آن است که حدود 25 درصد از منطقۀ مطالعاتی که در قسمت­های جنوبی، شرقی و جنوب­شرقی محدوده قرار دارد، مستعد توسعه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


 اصغری مقدم، محمدرضا؛ (1378). جغرافیای طبیعی شهر (1) «ژئومورفولوژی». تهران: نشر مسعی، صص 187.
آیالا، ایراسما؛ (1389). کاربردهای علم ژئومورفولوژی، مخاطرات طبیعی در آسیب­پذیری و جلوگیری از بلایای طبیعی در کشورهای درحال توسعه. ترجمۀ: رضا خوش­رفتار، مجلۀ رشد آموزش جغرافیا، دورۀ 25، شمارۀ 2، صص 93-14.
رضویان، محمدتقی؛ (1389). برنامه­ریزی کاربری اراضی شهری. تهران: انتشارات منشی، چاپ 1، صص 264.
زمردیان، محمدجعفر؛ (1381). کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه‌ریزی شهری و روستایی. تهران: انتشارات پیام نور، صص 234.
شیعه، اسماعیل؛ (1381). مقدمه‌ای بر مبانی برنامه‌ریزی شهری. انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، چاپ 7، صص 212.
عبدی، محمدعلی؛ مهدیزادگان، سیما؛ سرایی، محمد؛ کردی، فرزانه؛ (1389). توسعۀ درونی شهری. تهران: انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، چاپ 1، صص 352.
فرهودی، رحمت‌الله؛ محمدی، اکبر؛ (1384). روند توسعۀ تاریخی، کاربری اراضی و تنگناهای شهرسازی سنندج. پژوهش­های جغرافیایی، شمارۀ 53. صص98 -87..
مختاری، داود؛ امامی­کیا، وحید؛ (1393). پهنه­بندی کاربری اراضی شهری شهرک ارم تبریز بر اساس شاخص­های اساسی مخاطرات ژئومورفولوژیک. مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، شمارۀ 12، سال 4،                      صص 169-149.
میرکتولی، جعفر؛ حسینی، سید محمدحسن؛ (1393). ارزیابی تناسب میان­بافتی شهر گرگان برای توسعۀ میان­ افزا با استفادۀ ترکیبی از AHP و GIS. فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات شهری، شمارۀ 9،  صص 80 -69.
میرکتولی، جعفر؛ علی­پور، عباس؛ حسنی، عباس­علی؛ (1391). بررسی اثر سیاست­های حمایتی دولت در مدیریت توسعۀ بافت­های قدیمی و فرسودۀ شهری (مطالعۀ موردی: شهر بهشهر). مجلۀ آمایش جغرافیایی فضا، گرگان،  سال 2، شمارۀ 5،صص 56-37.
نظریان، اصغر؛ (1389). پویایی نظام شهری ایران. تهران: انتشارات مبتکران، چاپ 2، صص 312.
نظریان، اصغر؛ کریمی، ببراز؛ روشنی، احمد؛ (1388). ارزیابی توسعۀ فیزیکی شهر شیراز با تأکید بر عوامل طبیعی. فصلنامۀ جغرافیایی چشم­انداز زاگرس، سال 1، شمارۀ 1، صص 18-5.
Bathrellos, G.D 2007, An Overview in Urban Geology and Urban Geomorphology,Bulletin of the Geological Society of Greece vol 2007 Proceedings of the 11thInternational. Congress, May 2007,Athens. 1354-1364.
Bell, F. G., Cripps, J. C., Culshaw, M. G., & O'Hara, M. (1987). Aspects of geology in planning. Geological Society, London, Engineering Geology Special Publications,4(1),pp: 1-38.
De La Rosa, D. (2000). Micro LEIS Conceptual Framework: Instituto de Recursos Naturales y Agrobiologia. CSIC, Sevilla, Spain, pp: 212-267.
Fuchs, S., Birkmann, J., & Glade, T. (2012). Vulnerability assessment in natural hazard and risk analysis: current approaches and future challenges. Natural Hazards, pp:  1-7.
Han, Y., & Jia, H. (2016). Simulating the spatial dynamics of urban growth with an integrated modeling approach: A case study of Foshan. China. Ecological Modelling.
Jharkharia, S. and Shankar, R (2007). Selection of logistics service provider: An analytic network process (ANP). Omega, Vol. 35, No. 3, pp: 274-289.
Juang, C. Lee, D. & Sheu, H (1992). Mapping slope failure potential using fuzzy sets, Journal of Geotechnical Engineering, ASCE, Vol. 118(3):475-4.
Keenan, J. M., Wilson, L., & Hsieh, M. (2016). Using design technology to explore the implications of the New York City zoning amendment for quality and affordability. Architectural Science Review, 59(6), pp: 496-506.
Satty, T. L. (1999). Fundamentals of the Analytic network Process. In Japan, Kobe: The International Symposium on the Analytic Hierarchy Process.
Varazanashvili,O.Tsereteli,N. Amiranashvili, A. (2012). Vulnerability, hazards and multiple risk assessment for Georgia. Nat Hazards 64:2021–2056, DOI 10.1007/s11069-012-0374-3.
Wang, L. X. (1992, March). Fuzzy systems are universal approximators. In Fuzzy Systems, 1992., IEEE International Conference, pp: 1163-1170.