بررسی اثرات اجتماعی- فرهنگی توسعة گردشگری شهری ایلام

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری و برنامه ریزی شهری، دانشگاه باختر، ایلام، ایران

2 دانشیار دانشگاه ایلام، ایران

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری منطقه ای، دانشگاه باختر، ایلام، ایران

چکیده

گردشگری، پیش از آنکه یک صنعت و فعالیت اقتصادی باشد، پدیده­ای فرهنگی است و نقش مهمی در ایجاد تغییرات فرهنگی ایفا می‌کند. در این تحقیق تلاش شده­است تا اثرات اجتماعی- فرهنگی گردشگری شهری ایلام از دیدگاه ساکنان و گردشگران ورودی به شهر ایلام مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد. جامعۀ آماری این تحقیق، جامعۀ میزبان و گردشگران ورودی به شهر ایلام است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران برای هر دو جامعه 700 نفر در نظر گرفته‌شد. اطلاعات به شیوۀ میدانی و با استفاده از پرسش‌نامه جمع­آوری گردید. پرسش‌نامۀ مورد استفاده در این پژوهش، محقّق­ساخته است که روایی آن به­‌وسیلۀ استادان و متخصصان تأیید شده و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0/873 محاسبه‌ شده‌است. تجزیه و تحلیل داده­ها با استفاده از آزمون­های کای‌اسکور، همبستگی اسپیرمن و تحلیل عاملی تأییدی در نرم­افزار SPSS انجام ‌شد. نتایج نشان داد که توسعۀ گردشگری شهر ایلام، در تغییرات اجتماعی و فرهنگی تأثیر معناداری داشته و بین توسعۀ گردشگری و افزایش تغییرات فرهنگی و اجتماعی رابطۀ معناداری وجود دارد؛ همچنین، پنج عامل افزایش روابط اجتماعی و برقراری ارتباط مناسب در میان شهروندان، شناخته شدن شهر در سطح منطقه، افزایش سرخوردگی و کاهش اعتماد به نفس ساکنان، تغییر الگوی صمیمیت بین ساکنان شهر و ازدحام و شلوغی به‌ عنوان اثرات اجتماعی- فرهنگی در شهر ایلام شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ادبی­ ممقانی، محمد؛ خانی، فضیله؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ فرخی، سعیده؛ (1393). ارزیابی اثرات توسعة گردشگری فرهنگ محور در تغییرات اجتماعی فرهنگی مقاصد روستایی (مطالعة موردی: بخش کن- دهستان سولقان). مجلة علمی پژوهشی برنامه­ریزی فضایی (جغرافیا)، سال 4، شمارة 2 (13)، صص 78-55.
اردکانی، سعید؛ (1382). کاربرد مفاهیم چرخة عمر گردشگری و ظرفیت تحمل­پذیری در توسعة گردشگری. فصلنامة مطالعات جهانگردی، شمارة 2، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
بیگی فیروزی، الهیار؛ (1390). تدوین استراتژی توسعة صنعت گردشگری استان لرستان بر اساس تحلیل SWOT و فرآیند تحلیل شبکه­ای ANP . پایان­نامة رشتة مدیریت بازرگانی به راهنمایی مهدی کاظمی، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
پاپلی­ یزدی، محمدحسین؛ سقایی، مهدی؛ (1391). گردشگری (ماهیت و مفاهیم). تهران: انتشارات سمت.
تقدیسی، احمد؛ تقوایی، مسعود؛ سیامک پیری؛ (1391). تحلیلی بر نگرش جامعة میزبان به اثرات                اجتماعی- فرهنگی گردشگری شهرستان دالاهو. مجلة علمی تخصصی برنامه­ریزی فضایی، سال 2، شمارة 1 (5)، صص 140-121.
دل­ افروز، نرگس؛ سلیمی­نیا، احسان؛ (1396). ارزیابی عوامل مؤثر بر نگرش جامعة میزبان به گردشگری و حمایت از توسعة آن. مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، دورة 3، شمارة 2، صص 255-248.
رحمانی، مریم؛ ضیایی، محمود؛ (1389). اثرات اجتماعی گردشگری. علم گردشگری، صص 29-1.
سعیدنیا، احمد؛ مهدی­زاده، جواد؛ (1391). گردشگری شهری، کتاب سبز شهرداری. جلدسیزدهم، تهران: انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور.
عادلی، سمیرا؛ (1391). بررسی نگرش جامعة میزبان نسبت به گردشگری و پیامدهای آن در یک بافت زندة تاریخی. نشریة هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، دورة 17، شمارة 4، صص 94-81.
علیقلی­ زاده فیروزجایی، ناصر؛ (1396). بررسی اثرات و پیامدهای اجتماعی و فرهنگی توسعة گردشگری بر نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان نوشهر. مجلة مطالعات هتلداری و میزبانی، مقالات آمادة انتشار پذیرفته­شده، انتشار انلاین از تاریخ 21 بهمن 1396.
علیقلی­ زاده فیروزجایی، ناصر؛ رمضان زاد لسبوئی، مهدی؛ اسماعیلی، مجید ؛ (1393). سنجش نگرش و گرایش جامعة میزبان به توسعة گردشگری در نواحی روستایی مناطق بیابانی و کویری (مطالعة موردی: نواحی روستایی شهرستان خور و بیابانک). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 5، شمارة 18، صص 53-37.
غلامی، یونس؛ خلجی، نسترن؛ (1396). تدوین و اولویت­بندی راهبردهای توسعة گردشگری با رویکرد پایداری (نمونة موردی: شهر کاشان). گردشگری شهری، شمارة 2، صص 30-17.
کاظمی، مهدی؛ سمیه، کاظمی؛ (1387). بررسی آثار فرهنگی توسعة گردشگری و نقش آن در تقویت فرهنگ ملّی با نگاهی به برنامة چهارم توسعه. فصلنامة جهانگردی، شمارة 1، تهران، صص 50-39.
Allen, L. etal., (1993). Rural Residents Attitudes toward Recreation and Tourism Development. Journal of travel Resarch, 31 (4): 27, pp: 12-137.
Andereck. K, Nyaupane. G., (2011). Exploring the nature of tourism and quality of life perceptions among residents. journal of travel research, 50 (3), pp: 248-260.
Berry, E., N., (2001). An Application of Butler's (1980) Tourist Area Life Cycle Theory to the Cairns Region. Australia, 1876-1998, PHD Thesis, School of Tropical Environment studies and Geography, James Cook University of North Queensland.
Brooker, E. and Burgess, J. (2008). Marketing destination Niagara effectively through the tourism life cycle. International Journal of Contemporary Hospitality, 20 (3), pp: 278-292.
Butler, Richard.W., (2001). The Resort Cycle, Two Decades On. Tourism in the 21th century. lessons from experience conference, UK, London: Continuum Publishing, pp: 264-299.
Hernandez, Sigfredo A., J.Cohen and H.L.Garcia (1996). Resident Attitudes towards an Instant Resort Enclave. Annals of Tourism Research, Vol 23, (4).
Jafari, J., Zargham, H., (2002). Culture As the Bedrock of tourism Moltidisciplinary landscape of knowledge. presented at sooth Anniversary congress of unesco in china.
Kazemi, M., (2006). Tourism Management. Tehran, Samt
Lankford, S. V., & Howard, D. R. (1994). Developing a Tourism Impact Attitude Scale. Annals of Tourism Research, 21 (1), pp: 121 – 139.
Lea, J., (1998). Tourism and Development In The Third Word. London: Routledge.
Lee, C. K., Kang, S. K., Long, P., & Reisinger, Y. (2010). Residents’ perceptions of casino impacts: a comparative study. Tourism Management, 31 (2),pp: 189-201.
Lepp, A., (2007). Residents’ attitudes towards tourism in Bigodi village, Uganda.Tourism Management, 28,pp: 876-885.
Madrigal, R., (1993). A Tale of Tourism in Two Cities. Annals of Tourism Research,Vol 20.
Mason, P, (2003). Tourism Impacts, Planning and Management. Butterworth-Heinemann.
Mathison, A. Wall, G., (1982). Tourism: Economics, physical and social Impacts. London: longman.
Mc Intryre, G., (1993). Sustainable Tourism Development :Guide for Local Planners. Madrid: World Tourism Organization (WTO).
Richards, G., (2002). Torism and the world of Culture and Heritage. tourism Receration Research, vol. 25 (1), Elsevier Ltd.
Show, G., Williams, A., (1994). Critical Issues in tourism. UK Blackwell: oxford and Cambridge USA.
Singla, Manika., (2014). A case study on socio-cultural impacts of tourism in the city of Jaipur, Rajasthan: India. Journal of Business Management & Social Sciences Research 3 (2).
Swarbrooke, J., (1999). Sustainable tourism management. CAB International press.