تحلیل استراتژی های مؤثر بر نوسازی و بهسازی بافت تاریخی شهر یزد با استفاده از تکنیک SWOT

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی اکوتوریسم، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

3 کارشناسی ارشد مهندسی معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

شهرها مهم­ترین دستاوردهای تمدنی ملّت­ها به­ شمار می­آیند، از این رو هرچه بر قدمت شهرها و این­گونه سکونتگاه­های انسانی افزوده شود، به ­لحاظ تاریخی و هویتِ سرزمینی ارزشمندتر می­گردند و مردم، قدمت یک مکان و یا عرصه شهری را نمادی از هویت خویش می­دانند. در این میان بافت تاریخی شهرها به­ عنوان گهواره­ و حافظه­ی هویتی شهرها از اهمیت خاصی برخوردارند و به توجه و مراقبت ویژه­ای نیاز دارند. از آن جهت که این میراث مشترک شهروندان و یک کشور اگر آسیب ببینند، قابل جبران نیست؛ لازم است در کانون توجه و اقدام مسئولین و برنامه ­ریزان قرار گیرد. در این مقاله که از نوع توصیفی– تحلیلی و با رویکردی کاربردی می­باشد؛ تلاش است با استفاده از تکنیک تحلیلی SWOT به تحلیل استراتژی و راهبردهای مؤثر بر بهبود و نوسازی بافت فرسوده و تاریخی شهر یزد پرداخته شود. مؤلفه­ های مورد بررسی به صورت بازدیدهای میدانی و مطالعات اسنادی - کتابخانه­ای می­باشد. یافته ­های تحقیق حاکی از آن است که با توجه به امتیاز نهایی مطالعات صورت گرفته نقاط قوت با امتیازبندی (304/21)، نقاط ضعف (299/35)، فرصت­ها (276/05) و تهدیدها دارای (318/19) امتیاز می­باشد. بدین منظور بهترین راهبرد در بررسی مشکلات و برای به حداقل رساندن آن­ها، افزایش نقاط قوت و کاهش تهدیدها با عنوان (استراتژی ST یا راهبرد محافظه­ کارانه) شناسایی شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیم زاده، عیسی و همکاران (۱۳۹۱). تحلیلی بر ساماندهی مداخله در بافت فرسوده شهری. فصلنامه پژوهش های جغرافیایی انسانی، شمارۀ ۸۱.
 آزموده، مریم. قنبری، یوسف. (۱۳۹۳). تحلیل و ارزیابی استراتژی های مؤثر بر برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری تاریخی شهر یزد با استفاده از مدل (swot) (نمونه موردی: شهر یزد). همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار، مشهد.
 بزّی، خدارحم. موسی زاده، حسین. خداداد، مهدی. (۱۳۹۴). ارزﻳﺎﺑﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻘﺶ ﺷﻬﺮداری در ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزی ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺣﺎﺷﻴﻪﻧﺸﻴﻦ ﺷﻬﺮ (مطالعه موردی: شهر گرگان). نشریه مطالعات نواحی شهری، سال دوّم، شمارۀ ۳، صص ۳۹-۲۳.
 بنی هاشمی، ام هانی. سرور، رحیم. زیاری، یوسفعلی. (۱۳۹۲). توسعه میان افزا در بافت های فرسوده شهری (نمونه موردی: محلّه خانی آباد تهران). فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال ۱۰، شمارۀ ۴۰، صص ۵۴-۴۱.
 رستمی، شهرام. نظری، نرگس. (۱۳۹۲). تحلیل فضایی بافت فرسوده شهری با تأکید بر راهبردهای سامان دهی فیزیکی - فرهنگی (نمونه موردی: شهر اسلام آباد غرب). فصلنامه برنامه ریزی فضایی، سال ۳، شمارۀ ۴، صص ۸۸-۷۳.
 زیاری، کرامت الله و همکاران. (۱۳۸۷). ارائه الگوی بهینه بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری (نمونه موردی: شهر یزد). مجموعه مقالات اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، جلد اول، مشهد.
 زیاری، کرامت الله و همکاران. (۱۳۸۸). بررسی و ارزیابی سیاست های بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری. فصلنامه جغرافیای انسانی، سال ۲، شمارۀ ۱، صص ۵۸-۴۵.
 سجادی، ژیلا. پورموسوی، سیّدمهدی. اسکندرپور، مجید. (۱۳۹۰). بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری با مشارکت مردمی (مطالعه موردی: محلّه دولاب تهران). فصلنامه جغرافیایی آمایش محیط، سال ۴، شماره ۱۴، صص ۱۶۴-۱۴۳.
سرایی، محمّدحسین. ابراهیمی، سجاد. بیرانوند، مریم. (۱۳۸۷). بررسی عوامل مؤثر بر فرسودگی فیزیکی بافت قدیم شهر خرم آباد. همایش ملّی معماری و شهرسازی، مشهد.
 شبیری، سیّدمحمّد. شمسی پاپکیاده، سیّده زهرا. قربانی، ناهید. (۱۳۹۳). ارزیابی میزان آگاهی کارشناسان نوسازی بافت فرسوده از مسایل زیست محیطی. فصلنامه آمایش محیط، سال ۷، شمارۀ ۲۴، صص ۴۰-۲۷.
 شکور، علی. شمس الدینی، علی. حافظ رضازاده، معصومه. پاکزاد، سارا. (۱۳۹۳). بررسی تطبیقی راهکارهای توانمندسازی در بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: محلّه های باربند و فاز ۱ زمین شهری در فیروزآباد). فصلنامه آمایش محیط، سال ۷، شمارۀ ۲۷، صص ۱۰۲-۷۹.
 شماعی، علی. پوراحمد، احمد. (۱۳۸۳). تحلیلی بر سیاست ها و برنامه های بهسازی و نوسازی شهری در برنامه های توسعه کشور. فصلنامه پژوهش های جغرافیایی، شمارۀ ۴۸.
 شماعی، علی. پوراحمد، احمد. (۱۳۹۱). بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا. چاپ سوّم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 صادقی، یدالله. نورمحمّدی، مهدی. (۱۳۸۹). راهکارای توانمندسازی جامعه محلّی در راستای بهسازی و نوسازی بافت فرسودۀ شهری (نمونه موردی: اسلام آباد، منطقه ۲ شهرداری تهران). اولین همایش بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، مشهد.
 فلامکی، محمّد مهدی. (۱۳۸۴). باز زنده سازی بناها و شهرهای تاریخی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
 کلانتری خلیل آباد، حسن. پوراحمد، احمد. (۱۳۸۴). مدیریت و برنامه ریزی احیای ناحیه تاریخی شهر یزد. فصلنامه پژوهش های جغرافیایی، شمارۀ ۵۴.
 کمانرودی، موسی. (۱۳۸۵). معیارهای فرسودگی شهری و برنامه های مداخله. فصلنامۀ اندیشه ایرانشهر، سال ۲، شمارۀ ۱۰، صص ۳۵-۲۹.
 کولبی، افشین (۱۳۹۴ ). برنامه ریزی کیفیّت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص ها. مجلّه جستارهای شهرسازی، سال ۴، شمارۀ ۱۲.
 مختاری ملک آبادی، رضا. ابراهیمی، مهدی. کرمی، آمنه. (۱۳۹۴). تدوین استراتژی های راهبردی بهسازی و بازسازی بافت فرسوده شهر جهرم با استفاده از مدل swot. فصلنامه آمایش محیط، سال ۸، شمارۀ ۲۹، صص ۲۰۰-۱۷۷.
 موسوی، میرنجف و همکاران. (۱۳۹۱). بررسی نقش سرمایه اجتماعی در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده (مطالعه موردی: شهر سردشت). فصلنامه مطالعات و پژوهش های شهری و منطقه ای، سال ۴، شمارۀ ۱۵، صص ۶۶-۵۱.
 میرکتولی، جعفر. علیپور، عباس. حسنی، عباسعلی. (۱۳۹۱). بررسی اثر سیاست های حمایتی دولت در مدیریت توسعه بافت های قدیمی و فرسوده شهری (مطالعه موردی: شهر بهشهر). فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، سال ۲، شمارۀ ۵، صص ۵۶-۳۷.
 Burayidi, Michael.A., (2001). Keeping faith what we know about downtown revitalization in small urban centers. in the downtown ravitalizing centers of small communities, urayidi, michacl, newyork.
 Leonard, Hill., (2012). Changing Places: The Advantages of Multi-sitedEthnography. In Hyderabad, Mark-Anthony. Multi-sited Ethnography: Theory, Praxis and Locality in Contemporary Research. Ashgate Publishing. pp: 165–180.
 Silveira, E.Penna., (2005). An Agent-Based Model to Ruralurban Migration Analysis. arXiv: physics/0506021v1 2Jun 2005.
 Walmsly, D.J., (1988). Urban Living. Longman Scientific and technical, Network.
 www,۷eghlimsepahan.ir.