نقش خانه های اکولوژیکی در توسعه پایدار گردشگری (مطالعه موردی: بخش هنزاء، شهرستان رابر)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

یکی از نمودهای توجه گردشگران به مناطق، خانه ­های اکولوژیکی است که با هدف گذراندن اوقات فراغت در نواحی با طبیعت بکر راه­ اندازی می­شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خانه ­های اکولوژیکی در توسعة پایدار گردشگری بخش هنزاء انجام‌گرفته است. این پژوهش، مطالعه­ای کاربردی است که رویکرد حاکم بر آن توصیفی – تحلیلی است. جامعة آماری پژوهش را مردم بخش هنزاء (چهار شهر و روستا با جمعیتی برابر با 897 خانوار) تشکیل می­دهند. تعداد 270 پرسش­نامه (خانوار) با استفاده از فرمول کوکران، به‌عنوان نمونة آماری انتخاب ‌شده است. مقدار آلفای کرونباخ برای قابلیت اعتماد پرسش­نامه 0/87 محاسبه گردید. داده­ های گردآوری ‌شده در محیط نرم­ افزاری GIS و SPSS با استفاده از آزمون­های T تک نمونه­ ای، F (تحلیل واریانس) و دانکن تجزیه‌ وتحلیل شدند. نتایج نشان داد راه­ اندازی خانه ­های اکولوژیکی تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، زیست­ محیطی و کالبدی به دنبال دارد. تأثیرات مثبت خانه ­های اکولوژیکی در محدودة مورد مطالعه (با میانگین 3/13) در حد متوسط است و بین نواحی مورد مطالعه، از نظر تأثیرات خانه ­های اکولوژیکی (به‌استثنای بُعد اقتصادی) تفاوت معنی­ داری در سطح 0/95 اطمینان وجود دارد. تأثیرات منفی خانه­ های اکولوژیکی در محدودة مورد مطالعه (با میانگین 4/30) بالاتر از حد متوسط است و بین مناطق مورد مطالعه از نظر تأثیرات خانه­ های اکولوژیکی، تفاوت معناداری در سطح 0/95 اطمینان وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


استانداری کرمان. آمارنامه‌های استان کرمان (1390 الی 1394).
اکبرپور سراسکانرود، محمد. (1390). سنجش تأثیرات گسترش گردشگری بر ابعاد توسعة پایدار (مطالعة موردی: شهرستان هشترود). فصلنامة برنامه ­ریزی منطقه ­ای، سال اول، شماره 3، صفحات 104-93.
آیین ­نامه­ اجرایی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری.
تاج­پور، میر محمدعلی. تاج­پور، رضوان. (1390)، رابر سرچشمة هیکتانیس (هلیل­رود). انتشارات ولی.
جهانشاهی، محمد. (1389). جاذبه ­های طبیعت‌گردی استان کرمان. کرمان: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمان.
دادرودخانی، فضیله. زمانی، حمید. قدیری، معصوم. مجتبی، اسماعیل عاشری. (1392). نقش خانه­ های دوم در تغییرات کالبدی فیزیکی نواحی روستایی (مطالعة موردی: دهستان برغان، شهرستان ساوجبلاغ). پژوهش­های روستایی، دورة 4، شمارة 2، صفحات 299-277.
رضوانی، علی‌اصغر. (1380). نقش اکوتوریسم در حفاظت محیط‌ زیست. مجلة اطلاعات سیاسی – اقتصادی، شمارة 173.
رضوانی، محمدرضا؛ باغبانی، حمیدرضا؛ هاجری، بهرام. (1392). تحلیل اثرات کالبدی گسترش خانه ­های دوم بر روستاها (مطالعه موردی: دهستان شیرکوه، استان یزد). کاوش­های جغرافیایی مناطق ییلاقی، سال اول، شماره اول، صص 115- 137.
سرشماری نفوس و مسکن. (1390).
سعیدی، عباس. سلطان مقدس، ریحانه. (1392). نقش خانه­ های دوم در گردشگری و جریان سرمایه نواحی روستایی (مطالعة موردی: ناحیة بینالود خراسان رضوی). فصلنامة انجمن جغرافیا، سال 11، شمارة 36.
عینالی، جمشید. رومیانی، احمد. (1393). ارزیابی نقش سرمایه­ گذاری­های مالی در توسعة روستایی با تاکید بر گردشگری خانه­ های دوم (مطالعة موردی: شهرستان بوئین‌زهرا). فصلنامة اقتصاد فضا و توسعة روستایی، سال 3، شمارة 1، صفحات 91-75.
مرکز آمار کرمان (1394).
مسکن و شهرسازی. (1394). طرح توسعه و عمران بخش هنزاء.
مولایی هشتجین. نصرالله. حسن­نژاد، معصومه. (1390). کارآفرینی در گردشگری روستایی و نقش آن در توسعه پایدار (تعاونی­های گردشگری). همایش گردشگری و توسعة پایدار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، صفحات 12-1.
مهندسین مشاور عرصه نگار. (1387). طرح امکان‌سنجی منطقة نمونة گردشگری بُندر هنزاء.
Byrd, E., Bosley, H., Dronberger, M., (2009). Comparisons of Stakeholder Perceptions of Tourism Impact in Rural Eastern North Carolina Tourism Management. 30 (1), pp; 693-203.
Choi, C., Sirakaya, E., (2006). Measuring Residents Attitude Toward Sustainable Tourism Development of Sustainable Tourism of  Sustainable Tourism Scale. Journal of Travel Research, 43, pp:380- 394.
Dissart, J.C., Marcouiller, D.W., (2012). Rural Tourism Production and the Experience-scape, Tourism Analysis. 17 (6), pp:691–704.
Fredrik Rye, Johan, (2011). Conflicts and contestations, Rural populations perspectives on the second homes phenomenon. Journal of Rural Studies, 27, pp:263-274.
Matias, A., Nijkamp, P., Sarmento, M., eds., (2011). Tourism Economics Impact Analysis. Springer, Lisboa.
Vepsalainena, M., Pitkanen, K., (2010). Second home countryside. Representations of the rural in Finnish popular discourses. Journal of Rural Studies. No.26, pp:194–204.