ارزیابی عملکرد شهرهای میانی در تعادل منطقه ای (مطالعه موردی: شهرجهرم)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، ایران

چکیده

امروزه در ساخت شهرها و تعیین اندام جغرافیایی آنها، به تعادل شهر و ناحیه، روابط متقابل شهر و روستا، توازن فضایی و تعادل انسان و محیط می‌اندیشند. ایجاد و رویش قارچ‎ گونة شهری با اندام بلند جغرافیایی در نواحی کشور، آنجا که روستاها پراکنده و نافشرده هستند و روابط ارگانیکی بین شهر و روستا وجود ندارد، به فروپاشی این تعادل‌ها خواهد انجامید. شهرهای میانی با توجه به توانمندی­های خود، می­توانند حلقة ارتباطی بین ما درشهرها و شهرهای کوچک باشند. با توجه به موضوع مورد مطالعه، هدف مقالة حاضر، بررسی تاثیر شهر میانی جهرم در تعادل منطقه­ ای استان فارس است. روش تحقیق مقاله، توصیفی- تحلیلی است. نتایج کلی تحقیق نشان می­دهد که شهر جهرم به دلیل داشتن زیر­ساخت­های مناسب در بخش­های اقتصادی ازجمله خدمات، همواره مورد توجه نواحی جنوبی استان فارس بوده است. وجود خدمات گستردة بهداشتی- درمانی، ارتباطی، بازرگانی، پولی و بانکی، امنیتی - نظامی، آموزش عالی و ... سبب شده است که این شهر از یک طرف بتواند نقش قابل توجهی در رفع نیازهای منطقة جنوب و شرق استان فارس داشته باشد و از طرف دیگر، زمینة تأمین برخی از نیازهای استان­های همجوار، از جمله بخش­هایی از استان هرمزگان را نیز فراهم نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اکبریان رونیزی، سعیدرضا. محمدپورجابری، مرتضی. (1392). ارزیابی عملکرد شهرهای میانی در تعادل جمعیت و اقتصاد منطقه­ای (نمونه موردی: شهر فسا در استان فارس). فصلنامه برنامه­ ریزی منطقه ­ای، شماره 9، صفحات 52-43.
امانپور، سعید.  نقدی پوربیرگانی، معصومه. حبیبیان، بهار. (1390). بررسی جایگاه و نقش شهر مسجد سلیمان در نظام شهری استان خوزستان. فصلنامه برنامه ریزی    منطقه ­ای، شماره 4، صفحات 92-81
باقری، اشرف ­السادات. (1375). نقش شهرهای میانی در توسعه ناحیه ­ای. رساله دکترا رشته جغرافیا به راهنمایی دکتر حسین شکویی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
حکمت­نیا، حسن. موسوی، میرنجف. (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه ­ای. چاپ اول، یزد: انتشارات علم نوین.
زیاری، کرامت ­الله. تقی­اقدم، جعفر. (1387). عملکرد شهر میانی خوی در توسعه فضایی آذربایجان غربی. مجله پژوهش­های جغرافیایی، شماره 63، صفحات 28-15.
زیاری، کرامت الله .(1388). اصول و روش­های برنامه­ریزی منطقه ­ای. چاپ هفتم، انتشارت دانشگاه تهران.
فنی، زهره. (1387). بررسی کارکردهای شهرهای کوچک در توسعه منطقه ­ای (مورد: خوزستان). فصلنامه پژوهش­های جغرافیایی، شماره 37، صفحات 55-49.
فنی، زهره. (1382). شهرهای کوچک رویکردی در توسعه منطقه ­ای. چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهداری های کشور.
فیضی، بهرام. جهان­شاهلو­، لعلا. (1393). بررسی ضرورت توجه به نقش و جایگاه شهرهای کوچک و میانی در برنامه ­ریزی. کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار، تهران.
کنعان­پور، جهانگیر. (1374) . برنامه­ ریزی فضایی سیستم­های شهری استان اردبیل. مجموعه مقالات تخصصی معماری و شهرسازی. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری، تهران.
محمدی­زاده تیتکانلو، حمیده. (1380). تبیین نقش شهرهای متوسط در توسعه فضایی منطقه ­ای (مورد: بجنورد). رساله دکتری شهرسازی به راهنمایی دکتر اسفندیار زبردست، دانشگاه تهران.
معاونت برنامه­ ریزی استانداری فارس. (1392). سالنامه آماری سال 1392 استان فارس. شیراز: انتشارات استانداری فارس.
معاونت برنامه­ ریزی استانداری فارس. (1390). نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرستان جهرم. چاپ اول. شیراز: انتشارات استانداری فارس.
موسوی، میرنجف. حسینی، سیدعلی. اکبری، مجید. (1392). نقش شهرهای میانی در توسعه منطقه­ای (مطالعه موردی: شهر بناب). اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران.
هادیانی، زهره. رحیمی، وحید. (1392). نقش شهرهای میانی در توسعه منطقه­ ای (مطالعه موردی: شهر ایرانشهر). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 30، صفحات 47-24.
Bolay, J., Rabinovich, A., )2004(. Intermediate cities in latina America risk and opportune cities of coherent urban development  cities. 21, No.5, pp:407-421.
Egger, S., )2005(. Determining a sustainable city model. environmental modeling softwar.
Gloersen ,E.,) 2005(. Typologies of urban systems. Espon conference on European Territorial Research ,pp:13-14.
Lamovsek, A.Z., Samo, D., Tadej, Z.,) 2008(. Small and Medium – size Town as the Basis of poly centric urban development. Geodetski Vestnike, pp:290–312.
landis, John., )1985(. Electronics pread sheets in planning, the case of shift share Analysis. APA journal of American planning Association , twon planning review .pp: 216-224.
Rondinelli, D.A., )1985(. Applied methods of regional analysis: The spatial Dimensions of development policy. west view press, boulder.
Oswu, G., )2008(. The role of small towns in regional development and poverty reduction in Ghana. International Journal of urban and regional research, Vol.32, pp: 453-472.