سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان‌های استان کرمان از نظر شاخص‌های توسعه با استفاده از مدل SAW

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

بسیاری از جوامع به منظور تقویت پایه‌های توسعه و رفع و تعدیل عدم تعادل­ها و انبوه مسائل و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگیشان، بیش از هر زمان دیگری نیازمند برنامه ریزی و شناسایی امکانات و منابع بالفعل و بالقوه­شان هستند. بدین منظور هدف کلی از این مطالعه، ارزیابی درجه توسعه ­یافتگی شهرستان‌های استان کرمان از لحاظ شاخص‌های رفاهی زیر بنایی و بهداشتی و فرهنگی  با استفاده از مدل SAW می‌باشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد. در این پژوهش با استفاده از 29 متغیر در سه بخش بهداشتی، رفاهی زیر بنایی و فرهنگی استفاده شده است. روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه‌ای که از سالنامه ‌آماری و نتایج سرشماری90 استان کرمان استخراج شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بالاترین میزان توسعه یافتگی در هر سه بخش بهداشتی و درمانی، رفاهی و زیر بنایی و فرهنگی متعلق به شهرستان کرمان و کم توسعه یافته ترین  آن در بخش بهداشتی -  درمانی متعلق به شهرستان ارزوئیه و در بخش رفاهی زیر بنایی متعلق به شهرستان فاریاب، و در بخش فرهنگی به شهرستان فهرج اختصاص دارد و همچنین در بخش بهداشت و درمان، 13/04 درصد از شهرستان های استان توسعه یافته، 73/91 درصد در حال توسعه و 13/04 درصد کمتر توسعه­ یافته می‌باشند و در بخش رفاهی زیر بنایی، 21/73 درصد از شهرستان‌ها توسعه یافته، 52/17 درصد درحال توسعه و 26/08 درصد دیگر کمتر توسعه یافته هستند و در بخش فرهنگی، 8/69 درصد از شهرستان‌ها توسعه یافته و 91/30 درصد درحال توسعه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


آهنگری، عبدالمجید. دالوند، مسعود. (1384). تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان استان لرستان و مقایسۀ تطبیقی انها در دو مقطع زمانی 1373 و 1382. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکدۀ اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران، اهواز.
آهنگری، عبدالمجید. سعادت مهر، مسعود. (1386). مطالعه تطبیقی سطح توسعه یافتگی شهرستانهای استان لرستان به تفکیک بخش های اقتصادی و اجتماعی. مجله دانش و توسعه، دورۀ 7، شمارۀ 21، صفحات 169-161.
ازکیا، مصطفی. غفاری، غلامرضا. (1384). جامعه شناسی توسعه. چاپ 5. انتشارات کیهان، تهران.
بهشتی، محمد باقر. (1382). توسعه اقتصادی ایران. انتشارات دانشگاه تبریز.
تقوایی، مسعود. قائدرحمتی، صفر. (1385). تحلیل شاخص‌های توسعه فرهنگی استان‌های کشور. دوفصلنامۀ جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، دورۀ 4. سال 2. شمارۀ 7، صفحات 132-117.
تودارو، مایکل. (1990). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه غلامعلی فرجادی. نشر مؤسسه عالی پژوهش در برنامه­ ریزی و توسعه، تهران.
خوب آیند، سعید. (1382). بررسی و تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان­های استان ایلام. فصلنامه تخصصی مسکن و انقلاب، شمارۀ 103، صفحات 34-15.
روزبهان، محمود. (1371). مبانی توسعه اقتصادی. نشر تایان، تهران.
زاهدی اصل، محمد. (‌1381). مبانی رفاه اجتماعی. دانشگاه علامه طباطبائی، تهران.
سرخ کمال، کبری. بیرانوندزاده، مریم. زنجیر‌چی، محمود. (1390). سطح‌بندی شهرستان‌های استان خراسان رضوی از لحاظ مؤلفه‌های توسعه یافتگی فرهنگی. مجله برنامه ریزی فضایی اصفهان، سال 1. شمارۀ 2، صفحات 108-95.
فدائی­خوراسگانی، مهدی. نیّری، سمیه. (1389). بررسی تأثیر تحولات شاخص‌های منتخب فرهنگی بر رشد اقتصادی در ایران (الگوی خود رگرسیون با وقفه‌های توزیع شده ARDL). فصلنامۀ پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، سال1. شمارۀ1. صفحات 159-133.
فطرس، محمد حسن. بهشتی فر، محمود. (1388). مقایسۀ درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی استان­های کشور در دو مقطع زمانی 1372 و 1382. اقتصاد کشاورزی و توسعه، دورۀ 17، شمارۀ 65. صفحات 38-17.
شهرداری تبریز. (1379). مجموعه مقالات مدیریت توسعه پایداردرنواحی شهری. شهرداری تبریز.
محمدی، جمال. شاهیوندی، احمد. سلطانی، مرضیه. (1390). تحلیلی بر توزیع فضایی خدمات فرهنگی و تعیین سطوح برخورداری استان‌های ایران. فصلنامه جغرافیا، شماره 29. صفحات 163-149.
نظریان، اصغر. (1374). جغرافیای شهری ایران. انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران.
نوربخش، فرهاد. (1382). توسعۀ انسانی و تفاوتهای منطقه ای در ایران. مجله پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی معاونت وزارت اقتصاد و دارایی، شمارۀ28. صفحات 30-3.
Joao Oliveira, S., M. Manuela., C., Manuel­Ferreira., (2000). A multivariate methodology touncover regional isparities: a contribution to improve European Union and Governmental Decisions. Departamento de Mathematical. Faculdade de Ciencias Tecnologia – U.N.L, Lisbon, Portugal.
McCann, E.J., (2000). The Cultural Politics of Local Economic Development: Meaning Making, Place-Making, and the Urban Policy Process. Geoforum, Vol. 33, pp:385-398.
Rosenstein, C., (2011). Cultural development and city neighborhoods. City, Culture and Society.