بررسی تحلیلی تاب آوری شهری منطقه 5 کلان شهر تبریز

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای دانشگاه تبریز

3 دانشگا ه تبریز

10.22103/jusg.2025.21452

چکیده

کلان شهر تبریز به دلیل رشد سریع شهرنشینی، افزایش میزان جمعیت و مهاجر پذیر بودن آن، افزایش تغییر و تبدیل کاربری اراضی، حاشیه نشینی و... در طی دهه های اخیر در برابر مخاطرات و بلایای شهری به شدت آسیب پذیر شده است. در پژوهش حاضر به بررسی میزان تاب آوری شهری، اولویت‌بندی شاخص‌های تاب آوری و وضعیت تاب آوری در منطقه 5 کلان‌شهر تبریز پرداخته شده ‌است. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و دارای ماهیت توسعه‌ای - کاربردی است. داده‌های پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌ میدانی و ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان منطقه 5 کلان شهر تبریز است.حجم نمونه هم با استفاده از مدل معادلات ساختاری و روش نمایی گاما، معادل 342 نفر برآورد گردید. تعداد 37 شاخص آشکار تاب آوری شهری در قالب 4 شاخص پنهان اجتماعی، اقتصادی، نهادی - مدیریتی و کالبدی - زیرساختی مورد بررسی قرار گرفتند. در این تحقیق با استفاده از آزمون رگرسیون چندگانه در نرم افزار SPSS، شاخص های مکنون و براساس آزمون بارهای عاملی در نرم افزار LISREL، شاخص های آشکار براساس درجه اهمیت و تأثیرگذاری اولویت بندی و برای تهیه نقشه شاخص های مؤثر، از مدل منطق فازی در محیط GIS استفاده شده است.یافته ها نشان داد در تاب آوری منطقه 5 کلان شهر تبریز، شاخص پنهان اجتماعی با ضریب بتای 384/0 (83/33 درصد) در رتبه اول اهمیت و بعد از آن هم شاخص های پنهان کالبدی - زیرساختی، اقتصادی و نهادی – مدیریتی به ترتیب با ضرایب بتای 305/0 (87/26 درصد)، 267/0 (52/23 درصد) و 179/0 (77/15 درصد) در رتبه های دوم، سوم و چهارم اهمیت قرار می گیرند.نتایج نشان داد بخش های شمال غربی و مرکزی منطقه 5 تبریز به لحاظ تاب آوری وضعیت بهتری ولی بخش های جنوبی منطقه 5 تبریز وضعیت بدی به لحاظ تاب آوری دارند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 15 مرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 19 دی 1403
  • تاریخ پذیرش: 29 دی 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار