تحلیل نقش ذینفعان مؤثر بر حکمروایی خوب در دستیابی به توسعه پایدار (مطالعه موردی: شهر زنجان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

2 دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

10.22103/jusg.2025.2150

چکیده

مقدمه: حکمروایی شهری به­ عنوان بدیلی برای الگوی سنتی مدیریت شهری بر گذار از نقش ساختارهای رسمی به ­عنوان محور تصمیم ­گیری به­ سوی نقش­ یابی جامعه مدنی در اعمال حقوق دموکراتیک و انجام وظایف تأکید دارد. دراین رابطه، نگرش جدید مدیریت شهری، ایجاد سازمان‌های محلی، افقی و فرابخشی به­ منظور رسیدن به اهداف توسعه پایدار و جامعه مدنی و نیز تقسیم وظایف بین حکومت‌های مرکزی و محلی و صلاحیت ­دار کردن شهروندان از اصول اساسی محسوب می­ شوند که با نظام اداری مرکزی، عمومی و بخشی مغایرت دارد.
داده و روش: تحقیق حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به دنبال بررسی و تحلیل نقش کنشگران مؤثر در حکمروایی شهری در دستیابی به توسعه پایدار شهر زنجان است. جامعه آماری شامل شهروندان زنجان به تعداد 430871 نفر است که با روش نمونه‌گیری کوکران 384 نفر به ­عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تی تک­ نمونه‌ای و روش حداقل مربعات جزئی با کمک نرم‌افزار­های SPSS و SmartPLS استفاده شد.
یافته‌ها: طبق یافته‌های تحقیق، ضریب آماره t در شاخص حکمروایی شهری 25/32- ؛ توسعه پایدار 5/25- و عملکرد سازمان ها 57/1 است. همچنین، طبق خروجی مدل معادلات ساختاری، نقش حکمروایی در توسعه پایدار برابر 550/0 است. با تأثیر شاخص عملکرد سازمان‌ها به ­عنوان متغیر واسطه‌ای، نقش حکمروایی در توسعه پایدار برابر 612/0 افزایش یافته است.
نتیجه‌گیری: نتایج بیانگر تأثیر مستقیم حکمروایی خوب در توسعه پایدار در حد مطلوب و ایده‌آل است. متغیر واسطه ای (عملکرد سازمان‌ها) نقش سازنده‌ای در تقویت حکمروایی خوب شهری و متعاقب آن دستیابی به توسعه پایدار دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
ارزانی بیرگانی، مهرناز؛ کهزادی سیف­آباد، عمران. (1400). تحلیل ارزیابانه چالش ­های رویه­ ای مدیریت شهری با رویکرد تحلیل محتوا گرانهیم و لاندمن (مورد پژوهی: کلان شهر اهواز). گفتمان طراحی شهری مروری بر ادبیات و نظریه های معاصر. ۲ (۲) : ۸۵-۱۰۵
اسدزاده، هانیه. (1393). حکمروایی خوب شهری در ایران-تهران و راهبردهای مدیریتی آن. اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار، تهران.
باقرزاده حور، لیلا؛ وجدانی ­درستکار، نازنین. (1399). بررسی تجارب جهانی پیرامون مقابله با پدیده تفرق سیاسی در مناطق کلا­ن شهری. کنفرانس بین المللی نخبگان عمران، معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، 12 خرداد.
برک پور، ناصر؛ اسدی، ایرج. (1402). مدیریت و حکمروایی شهری. انتشارات دانشگاه هنر، تهران
توکلی­نیا، جمیله و همکاران. (1391). درآمدی برحکمروایی خوب شهری ضرورت الزامات و چالش­های فراروی تحقق آن درایران. فصلنامه نگرش­های نو در جغرافیای انسانی، 5(1)، 15-1.
حکمت نیا، حسن؛ ملکی، محمد؛ موسوی، میرنجف؛ افشانی، علیرضا. (1396). بررسی و تحلیل حکمروایی خوب شهری در ایران، مورد مطالعه: شهر ایلام. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 7(24)، 143-152
خاکپور، براتعلی؛ صیامی، قدیر؛ رهنما، محمدرحیم. (1395). تحلیلی راهبردی از رویکردهای نوین حکمروایی در مناطق کلان‌شهری اروپا (مطالعه موردی بارسلونا و لندن). فصلنامه علمی راهبرد، 25(1)، 318-299.
رحمانی­ فضلی، عبدالرضا؛ صادقی، مظفر؛ علیپوریان، جهانبخش. (1394). بنیان­ های نظری حکمروایی خوب در فرآیند مدیریت روستایی نوین. مدیریت شهری، 38 ، 53-43.
رهنمایی، محمدتقی؛ شاه­ حسینی، پروانه. (1400). فرآیند برنامه­ ریزی شهری در ایران. انتشارات سمت، تهران
روستایی، شهریور؛ پورمحمدی، محمدرضا؛ قنبری، حکیمه. (1396). بررسی نقش ساختاری حکمروایی خوب شهری در ایجاد شهرهای هوشمند (نمونه مورد مطالعه: شهرداری تبریز). فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش و برنامه ­ریزی شهری، 8(31)، صص 123-146.
شریف ­زاده، فتاح؛ قلی ­پدور، رحمت الله. (1402). حکمرانی خوب و نقتش دولت. تهران، انتشارات فرهنگ مدیریت
شماعی، علی؛ یوسفی­ بابادی، سعید. (1397). تحلیل نقش حکمروایی خوب شهری بر درآمدهای پایدار گردشگری (مورد مطالعه: شهر مسجد سلیمان). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره 24، 79-63.
عظیمی ­آملی، جلال؛ جمع‌دار، اکبر. (1395). بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری با تأکید بر الگوی حکمروایی خوب (نمونه موردی: محله ده ونک، منطقه 3 تهران). فصلنامه جغرافیا (برنامه­ریزی منطقه­ای)، 7(1)، 85-99
عظیمی‌آملی، جلال؛ رکن‌الدین‌افتخاری، عبدالرضا. (1394). حکمروایی روستایی (مدیریت توسعه پایدار). انتشارات سمت، تهران.
فیروزی، محمدعلی؛ روستایی، شهریور؛ کاملی‌فر، محمدجواد؛ ملکی، سعید. (1399). شناخت و ارزیابی تأثیر مؤلفه ­های حکمروایی شهری از منظر رویکرد مدیریت دانش مطالعه ­ای در کلان­شهر تبریز. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 10(37)، 90-73.
محمدی, نعیمه؛ دانایی فرد، حسن. (1398). الگوی حکمرانی مشارکتی توسعه انرژی تجدیدپذیر ایران: رویکرد نهادی. مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی، 9(30)، 133-155.
محمدی، جمال؛ کمالی­باغراهی، اسماعیل. (1395). تحلیل شاخص‌های حکمروایی خوب شهری در راستای استراتژی توسعه شهری مورد شناسی: بافت فرسوده شهر کرمان.  فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ­ای، شماره 1(2)، 170-153.
مرکز آمار ایران. (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان زنجان 1395. انتشارات مرکز آمار ایران، تهران.
مشکینی، ابوالفضل؛ موذن، سهراب. (1394). تحلیل حکمروایی مطلوب شهری در پایداری شهرها مطالعه موردی: شهر عجب شیر. فصلنامه آمایش محیط، شماره 29، 132-99.
موحد، علی؛ کمانرودی، موسی، ساسان ­پور، فرزانه؛ قاسمی کفرودی، سجاد. (1393). بررسی حکمروایی خوب شهری در محله‌های شهری (مورد مطالعه منطقه 19 شهرداری تهران). مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 2(7)، 147-176
الوانی، سید مهدی. (1388). حکمرانی خوب شبکه ­ای از کنشگران جامعه مدنی. فصلنامه مدیریت توسعه و تحول، 1(1)، 6-1.
References
Ding, Y. (2017). Community building in China: issues and directions. Social Sciences in China, 29:1, 152-159
Emerson K., Nabatchi T., & Balogh, S. (2018). An Integrative Framework for Collaborative. Governance
Heinlet, H., & Kobler, D. (2018). Metropolitan Rule: Capacity, Democracy and Dynamics, translated by Iraj Asadi. Shahr Publishing Institute, Tehran.
Hendriks, F. (2019). Understanding good urban governance: essentials, shifts, and values. Urban Affairs Review, 50(4), 553-576.
Kadago, J., Sandholz, S., & Hamhaber, J. (2019). Good urban governance, actors relations and paradigms: Lessons from Nairobi, Kenya, and Recife, Brazil. 46th ISOCARP Congress
Mc Cann, E. (2016). Governing urbanism: urban government studies 1.0,2.0 and beyond. Urban Studies, 54: 312-326
Sadashiva, m. (2020). Effects of civil society on urban planning and governance in Meysore, India. Doctoral thesis, Technical university of Dortmund
Cave, R.W. (2017). Encyclopedia of the city. London & New York.