استفاده از روش خوشه‌بندی و مدل TOPSIS برای ارزیابی اثرات پراکنده‌رویی شهری بر میزان احساس امنیت شهروندان (مطالعه موردی: شهر یزد)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد، میبد، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

3 دانشیار گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه میبد، میبد، ایران

10.22103/jusg.2024.2137

چکیده

پراکنده‌رویی شهری از جمله موضوعات محوری شهرسازی است که ناشی از رشد فیزیکی ناموزون کالبد شهر و عدم تناسب آن با رشد جمعیت شهر است. این پژوهش با هدف شناخت اثرات پراکنده‌رویی بر ابعاد اجتماعی به ویژه بر احساس امنیت شهروندان در محلات مختلف شهر یزد انجام شده است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از حیث روش، توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش به منظور گردآوری اطلاعات از روش‌های اسنادی و میدانی استفاده شده و جامعۀ آماری پژوهش، شامل کلیه ساکنان 15 تا 65 سال واقع در محلات شهر یزد در سال 1400 بوده و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر برآورد شده است. برای تحلیل داده‌ها، از مدل تاپسیس جهت تفکیک محلات شهر یزد به دو دسته متراکم و پراکنده، بر اساس شاخص‌های تراکم جمعیت، متوسط مساحت پلاک‌های مسکونی و نسبت مساحت اراضی خالی به کل مساحت محله استفاده شده و از مدل تحلیل خوشه‌ایK-Means برای بررسی احساس امنیت در سطح محلات، بر اساس شاخص‌های احساس امنیت اجتماعی- رفتاری، اقتصادی و کالبدی- محیطی در قالب پرسشنامه و به صورت طیف لیکرت پنج سطحی استفاده شده است. یافته‌ها نشان‌دهندۀ آن است که میانگین مؤلفه‌های احساس امنیت، مقادیر متفاوتی را نشان داده، به نحوی که نمی‌توان به صورت کلی وضعیت مطلوب را در محلات متراکم یا پراکنده مشخص کرد. بر همین مبنا تحلیل خوشه‌ای، محلات را در سه سطح احساس امنیت بالا، متوسط و پایین مجزا کرده و بر اساس این تحلیل می‌توان گفت که در خوشه‌ای که عمده محلات متراکم قرار گرفته، احساس امنیت اقتصادی بالاتر بوده و در خوشه‌ای که عمده محلات پراکنده قرار گرفته، احساس امنیت کالبدی- محیطی با توجه به ساخت و سازهای جدید بالاتر بوده است و احساس امنیت اجتماعی- رفتاری در هریک از خوشه‌ها در سطح متوسط می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 05 شهریور 1403
  • تاریخ پذیرش: 08 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار