توسعه پایدار رویکردی برای توازن بخشی به ظرفیت‌های نابرابر برای تاب آوری اقلیمی

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 ژئوپلتیک، علوم جغرافیایی، تهران ایران دانشگاه خوارزمی

2 دانشگاه خوارزمی

10.22103/jusg.2024.2127

چکیده

مقدمه: تغییر اقلیم باعث افزایش فراوانی و شدت رویدادهای شدید آب و هوایی شده است. بی شک همه کشورها از این پدیده متاثر و متضرر خواهند بود. با این حال، به دلیل موقعیت جغرافیایی، تکیه بر منابع طبیعی حساس به اقلیم و شکاف‌های توسعه به طور کلی، کشورهای در حال توسعه و به طور خاص کشورهای کم درآمد، در معرض بیشترین خطرات اقلیمی قرار دارند؛ جایی که منابع و ظرفیت کمتری برای سازگاری وجود دارد. تاب‌آوری تغییرات اقلیمی و تعیین مهمترین عوامل مؤثر بر آن هدف این پژوهش است.
داده و روش: پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و نوع آن کاربردی است. برای تحلیل، محتوای نظرات و دیدگاه‌های معتبر و مرجع درباره-ی تاب‌آوری در مقابل تغییرات اقلیمی و توسعه پایدار و مؤلفه‌های آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. عوامل و مولفه‌ها، از روش تاپسیس استفاده شده است.
یافته ها: یافته های مربوط به مطالعات نظری در سه حوزه تاب‌آوری، تغییرات اقلیمی و ارتباط بین این دو موضوع (تاب‌آوری اقلیمی) صورت گرفت. مطالعات بخش نظری نشان داد که تغییرات اقلیمی عمدتاً تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی قرار دارد. دیدگاه متعدد اندیشمندان، بیانگر آن است که تأثیر این تغییرات بر مناطق مختلف به نسبت توسعه یافته و کمتر توسعه یافته، متنوع و متفاوت است. همچنین یافته‌های حاصل از مطالعات بخش کارکردی پژوهش در خصوص مؤلفه‌های اصلی تاب‌آوری در پاسخ به تغییرات اقلیمی در ابعاد بوم شناسانه، اجتماعی، کالبدی و نهادی مربوط به توسعه پایدار نشان داد که مهمترین عامل اثرگذار عوامل نهادی و اجتماعی هستند.
نتیجه‌گیری: نتایج کلی پژوهش نشان می‌دهد برای موفقیت، کاهش ریسک بلایا و مدیریت بلایا، استراتژی‌های حفاظت اجتماعی و تاب‌آوری، باید بخشی از یک چارچوب توسعه گسترده‌تر باشد که تدریجا راه را برای توانمندسازی گروه‌های محروم امروزی، با بهبود موقعیت اقتصادی آنان و دسترسی به نیازمندهای بیشتر، هموار می‌کند.

کلیدواژه‌ها