ارزیابی میزان آسیب پذیری بافت فرسوده در برابر مخاطره طبیعی زلزله با استفاده از روش ماشین بردار ( نمونه موردی: حوزه 2 شهر کرمان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

2 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد میبد، دانشگاه آزاد اسلامی، میبد، ایران

3 استاد ژئومورفولوژی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران

4 دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

5 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

مقدمه: انسان امروزی با توجه به پیشرفت روزافزون خود و نیز رشد جمعیت اقدام به سـاخت شـهرهای جدیـد جهت اسکان بخشی از جمعیت نموده است و با توجـه بـه این کــه شــهرها ماننــد سیســتمی بــا ســاختاری هماهنگ و پویا می­باشد، می­بایست همه اصول دفاعی را رعایت نمـود تـا بشـر پیشـرفته و متمـدن دارای تکنولـوژی در ایـن سـکونت­گاه ­هـا کم­تـرین احساس خطـر را بنمایـد و در مواقـع بحـران بتوانـد بهترین مدیریت بحران را ارائه نماید. لذا با توجه به اینکه ایران جز ده کشور بلاخیز و ششمین کشور  زلزله خیز دنیا است و بافت فرسوده شهر کرمان نیز از این قاعده مستثنی نیست لزوم استفاده از تکنیک های سنجش از دور شهری مثل ماشین بردار برای شناسایی و مدیریت بحران زلزله ضروری می باشد.
داده و روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش ترسیمی - تحلیلی می­ باشد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره­ای ASTER سال 2007 به شناسایی بافت­ های فرسوده شهر کرمان با استفاده از روش طبقه ­بندی ماشین بردار پشتیبان پرداخته شد. در این بررسی با ضریب کاپای 76 درصد برای تمامی طبقات تعیین شده و ضریب کاپای 59 درصد بافت فرسوده شهر کرمان شناسایی گردید.
یافته‌ها: یافته ­های تحقیق و نقشه نهایی میزان آسیب ­پذیری حوزه دو بافت فرسوده نشان داد مناطق با آسیب ­پذیری زیاد 87/29 درصد از کل مساحت حوزه می­ باشد، که این میزان نشان­ دهنده نامناسب بودن بافت حوزه در هنگام وقوع زلزله می ­باشد. رتبه ­های بعدی این بررسی به ترتیب شامل 15/29 درصد آسیب ­پذیری متوسط، 01/28 درصد آسیب پذیری بسیار کم، 74/6 درصد آسیب ­پذیری بسیار زیاد و 21/6 درصد آسیب پذیری کم می ­­باشد.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که روش طبقه­بندی ماشین­ بردار پشتیبان (SVM) توانایی تشخیص نزدیک به 75 درصد از بافت فرسوده محدوده را دارا بوده است. که این شناسایی قدرت بالای روش ماشین­ بردار پشتیبان در شناسایی حوزه دو بافت فرسوده شهری را نشان داده است.

کلیدواژه‌ها


افتخاری، الهام؛ گنجعلی، جعفر. (1400). سنجش توسعه کالبدی سکونتگاه ­های روستایی استان اصفهان با بهره­گیرى از مدل AHP و  TOPSIS. جغرافیا و مطالعات محیطی، 10 (39).

اکبرپور، محمد و دیگران. (1389). استفاده از راهبردهای مناسب تکنیک در بهسازی و نوسازی بافت فرسوده مطالعه موردی محله سیروس تهران. جغرافیا و برنامه ریزی  محیطی، شماره 40.
شفیعی­نسب و کلابی فر. (1386). بافت فرسوده و سیاست­ های بهبود کیفیت مسکن. فصلنامه شهرسازی معماری آبادی، 17 (55).
پور احمد، احمد؛ تجلی، محمدحسین. ( 1379 ). نقش توان­ های توریستی در توسعه اقتصادی شهرستان کرمان. مجله دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه تهران، صص 17-32 .
پور احمد، احمد. ( 1377). جغرافیا و کارکرد های بازار کرمان. انتشارات مرکزی کرمان شناسی، چاپ اول.
پورکرمانی، م؛ مهر آرین. (1377). لرزه­خیزی ایران. انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
جهان­شاهی، محمد حسین. (1382). تحلیل بافت ­های فرسوده و شکل­سازی شهری و راهبردهای آن. مجله جستارهای شهرسازی، شماره 5.
جهان­شاهی، محمدحسین. (1382 ). تحلیل بافت­های فرسوده و مشکل­سازی شهری و راهبردهای آن. مجله جستارهای شهرسازی، شماره پنجم.
حسن­زاده، رضا؛ عباس­ن ژاد، احمد؛ علوی، اکبر؛ شریفی تشنیزی. ابراهیم. (1390). تحلیل خطر  لرزه ای شهر کرمان با تأکید بر کاربرد GIS در ریزپهنه بندی مقدماتی درجه 2. فصلنامه علوم زمین، 21 (81)، 30-23.
زنگی­آبادی، علی؛ تبریزی، نازنین. (1391). زلزله تهران و ارزیابی فضایی آسیب­ پذیری مناطق شهری. پژوهش ­های جغرافیایی، شماره 16.
شفایی سپیده ، مهندسان مشاور ، شاران. (1387). راهنمای شناسایی و مداخله در بافت های فرسوده. شرکت ایده پردازان فن و هنر.
طرح جامع شهر کرمان. (1379 ). مهندسین مشاور شارستان
طرح جامع شهر کرمان. (1353 ). مهندسین مشاور داض.
طرح جامع شهر کرمان. (1364). مهندسین مشاور شارستان.
عالمی، رضا. (1383). بافت­ شناسی جغرافیایی محلات قدیمی بیرجند جهت احیاء و جلوگیری از  فرسودگی. پایان ­نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ­ریزی شهری، دانشگاه تهران.
علوی پناه، کاظم. (1397). کاربرد سنجش از دور در علوم زمین. چاپ ششم، انتشارات دانشگاه تهران.
کلانتری، خلیل؛ پوراحمد، احمد. (1384). فنون و تجارب مرمت شهری. انتشارات جهاد دانشگاهی، - تهران.
مطوف، شریف؛ خدایی، زهرا. (1388). الگوهای رونق بخشی، بهسازی و نوسازی بافت­های فرسوده شهری. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 1 (3).
نظری علم آبادی، محمد.. (1378 ). آمایش قسمتی از شهر کرمان (طرّاحی محلّة مسکونی). پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.
Anderson, C., Day, K., Powe, M., McMillan, T., Winn, D. (2007). Remaking Minnie Street: The Impacts of Urban Revitalization on Crime and Pedestrian Safety. Journal of Planning Education and Research, Vol (26), No (3).
Chardon, Anne – Cathrine. (1999). A geographic approach of the global Vulnerability in urban Area: Case of Manizales، Colombian Andes.
Frost, D.m., Chameau, J.L., lean A.chameau. (1993). Geographic information systems and their application in earthquake engineering. American Society of Civil Engineers, New York.