آینده پیش روی شهرهای کوچک مرزی متأثر از فرآیند انقباض شهری(مطالعه موردی:شهر ارکواز)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، ، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

3 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، ، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: امروزه در بسیاری از کشورهای درحال‌توسعه و حتی کشورهای توسعه‌یافته، برخی شهرهای حاشیه مرزی به سمت شهرها و استان‌های مرکزی در حال از دست دادن جمعیت و سرمایه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود هستند که این پدیده انقباض شهری است.
داده و روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش کیفی - کمی می ­باشد. داده ­ها و اطلاعات موردنیاز به دو روش کتابخانه‌ای (شناسایی متغیرهای و پیشران‌ها) و پیمایشی به روش دلفی جمع‌آوری‌شده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده ها از نرم افزار میک مک و سناریو Morphol استفاده‌شده است.
یافته‌ها: یافته­ ها نشان می دهد که پیشران‌های فقر و بیکاری، کمبود امکانات دولتی، عدم توجه به شهرهای مرزی و مهاجرت دارای بالاترین اثرگذاری بر فرآیند انقباض شهری ارکواز هستند.
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج تحقیق، فرآیند انقباض شهری ارکواز آینده پیش روی مطلوبی نخواهد داشت زیرا که بسیاری از سناریوها در وضعیت نامطلوبی (8 سناریو) قرار دارند که با توجه به این وضعیت؛ زمینه مهاجرت جمعیت، سرمایه انسانی و مالی آن فراهم است؛ در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و سیاسی پیشران‌های کلیدی با سناریوهای فاجعه باری مواجه هستند لذا با روند کنونی این وضعیت انقباض شهری اجتناب‌ناپذیر است بنابراین با برنامه‌ریزی، تغییر استراتژی و تأثیرگذاری متغیرهای کلان غیرقابل‌پیش‌بینی ممکن است این وضعیت تغییر کند. البته در زمینه توسعه زیرساخت­ها و مدیریتی سناریوهای بینابین تا مطلوبی ارائه‌شده است که می­تواند تأثیرگذاری بر سایر پیشران‌ها داشته باشد.

کلیدواژه‌ها


خاوریان، امیررضا. (1398). تبیین فرآیند انقباض و افتراق فضایی شهری مطالعه­ ی موردی: استان خوزستان. رساله دکترا، دانشگاه تهران.
رهنما، محمدرحیم،؛ شاکرمی، کیان؛ عباسی، حامد. (2018). شناسایی و تحلیل پیشران‌های مؤثر بر توسعۀ منطقه‌ای استان البرز با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا. مجله علمی، 10(1)، 166-139.
زند حسامی، حسام؛ شهرا فر، شیوا. (1395)، شناسایی ابعاد مؤثر بر آینده‌نگاری برنامه‌ریزی شهری با رویکرد اقتصادی (مطالعه موردی توسعه پایدار شهر قزوین)،. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، 4 (3) (پیاپی 15)، 73-55.
زنگانه، احمد؛ تولایی، سیمین؛ سلیمانی مهرنجانی، محمد؛ احمد توزه، احمد. (1400). تحلیلی بر وضعیت زوال شهری در بخش مرکزی شهر ارومیه (مطالعۀ موردی: منطقۀ 4). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 9(1)، 285-267.
فرجام. (1396). تحلیل عوامل مؤثر بر کاهش کیفیت محیطی بخش مرکزی شهرها (مورد پژوهی: بخش مرکزی کلان‌شهر شیراز). فصلنامه علمی-پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، 7(26)، 176-161.
مافی، عزت‌الله؛ نقدی، آمنه. (1392). آینده‌نگری کاربری اراضی و رشد جمعیت شهر فاروج تا افق 1400. اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار.
Baron, S. G., Osherson, D. (2011). Evidence for conceptual combination in the left anterior temporal lobe. Neuroimage, 55(4), 1847-1852.
Bartosiewicz, B., Kwiatek-Sołtys, A., Kurek, S. (2019). Does the process of shrinking concern also small towns? lessons from Poland. Quaestiones Geographicae, 38(4), 91-105.‏
Bontje, M. (2005). Facing the challenge of shrinking cities in East Germany: The case of Leipzig. GeoJournal, 61(1), 13–21. https://doi.org/10.1007/s10708-005-0843-2
Bartosiewicz, B., Kwiatek-Sołtys, A., Kurek, S. (2019). Does the process of shrinking concern also small towns? lessons from Poland. Quaestiones Geographicae, 38(4), 91-105.
Costanzo, L. A. (2004). Strategic foresight in a high-speed environment. Futures, 36, 219-235.
Delken, E. (2008). Happiness in shrinking cities in Germany. Journal of Happiness Studies, 9(2), 213-218.‏
Darkow, I. L. (2014). The involvement of middle management in strategy development— Development and implementation of a foresight-based approach. Technological Forecasting and Social Change.101, 10-24.
http://www.dx.doi.org/10.1016/j. techfore.2013.12.002
Durst, C. Durst, M. Kolonko, T. Neef, A. Greif, F. (2014). A holistic approach to strategic foresight: A foresight support system for the German Federal Armed Forces. Technological Forecasting and Social Change. 97, 91-104. http://www.dx.doi. org/10.1016/j.techfore.2014.01.005
Durst, C., Durst, M., Kolonko, T., Neef, A., Greif, F. (2014). A holistic approach to strategic foresight: A foresight support system for the German Federal Armed Forces.Technological Forecasting and Social Change. 97, 91-104. http://www.dx.doi. org/10.1016/j.techfore.2014.01.005
Forster, B. (2014). Technology foresight for sustainable production in the German automotive supplier industry. Technological Forecasting and Social Change, 92, 237-248.http://www.dx.doi.org/10.1016/j.techfore.2014.09.010.
Gribat, N. (2010). Governing the future of a shrinking city: Hoyerswerda, East Germany (Doctoral dissertation, Sheffield Hallam University).
Haase, A., Bernt, M., Großmann, K., Mykhnenko, V., Rink, D. (2016). Varieties of shrinkage in European cities. European Urban and Regional Studies, 23(1), 86–102. doi:10.1177/969776413481985
Haase, A., Rink, D., Grossmann, K., Bernt, M., Mykhnenko, V. (2014). Conceptualizing urban shrinkage. Environment and Planning A, 46(7), 1519-1534.‏
Hollander, J. B., Nemeth, J. (2011). The bounds of smart decline: A foundational theory for planning shrinking cities. Housing Policy Debate, 21(3), 349-367. doi: 10.1080/10511482.2011.585164.
Hollander, Justin B. (2010). Moving Toward a Shrinking Cities Metric: Analyzing Land Use Changes Associated With Depopulation in Flint, Michigan. Cityscape, 12(1), 133–151. https://doi.org/10.2139/ssrn.1585405
Khavarian-Garmsir, A. R., Pourahmad, A., Hataminejad, H., Farhoudi, R. (2018). A comparative assessment of economic and physical inequality between shrinking and growing cities: A case study of Khuzestan province. Iran. International Journal of Urban Sciences, 22(1), 104-122.
Long, Y., Gao, S. (2019). Shrinking Cities in China: The Overall Profile and Paradox in Planning. In Shrinking Cities in China (pp. 3-21). Springer, Singapore.‏
Long, Y., Wu, K. (2016). Shrinking cities in a rapidly urbanizing China. Environment and Planning A, 48(2), 220-222.
Martinez-Fernandez, C., Audirac, I., Fol, S.,Cunningham-Sabot, E. (2012). Shrinking cities: Urban challenges of globalization. International Journal of Urban & Regional Research, 36(2), 213–225. doi:10.1111/j.1468-2427.2011.01092.x.
Martinez-Fernandez, C., Audirac, I., Fol, S., Cunningham-Sabot, E. (2012). Shrinking cities: Urban challenges of globalization. International Journal of Urban & Regional Research. 36(2), 213–225. doi:10.1111/j.1468-2427.2011.01092.x.
Madanipour, A. (2017). Ephemeral landscape and urban shrinkage. Landscape Research, 42(7), 795-805.
Peterson, G. Cumming, G., Carpenter, S. (2003). Scenario planning: a tool for conservation in an uncertain word. Conservation Biology, 17(2), 358-366.
Pallagst, K. (2009). The future of shrinking cities: problems, patterns and strategies of urban transformation in a global context.‏
Pirisi, G., Trócsányi, A. (2014). SHRINKING SMALL TOWNS IN HUNGARY: THE FACTORS BEHIND THE URBAN DECLINE IN" SMALL SCALE". Acta Geographica Universitatis Comenianae, 58(2), 131-147.
Pallagst, K., Wiechman, T., Martinez-Fernandez, C. (2014). Shrinking cities: International perspectives and policy implications. New York, NY: Routledge.
Reis, J. P., Silva, E. A., Pinho, P. (2016). Spatial metrics to study urban patterns in growing and shrinking cities. Urban Geography, 37(2), 246-271.
Rink, D., Haase, A., Bernt, M. (2009). Shrink Smart. FP7 project. Workpackage1: Specification of working model. Leipzig: Helmholtz Centre for Environmental Research.
Rumpel, P., Slach, O., Koutský, J. (2013). Shrinking cities and governance of economic reneration: the case of Ostrava.
Triandafyllidou, A. (2015). Routledge handbook of immigration and refugee studies. Routledge.
Turok, I., Mykhnenko, V. (2007). The trajectories of European cities, 1960–2005. Cities, 24(3), 165-182.
Un-Habitat. (2008). State of the Worlds Cities 2008-2009: Harmonious Cities. In United Nations Human Settlements Programme (UN-HABITAT) (Vol. 20). https://doi.org/10.1142/9789814280730
Wu, K. (2019). Urban Shrinkage in the Beijing-Tianjin-Hebei Region and Yangtze River Delta: Pattern, Trajectory and Factors. In Shrinking Cities in China (pp. 43-61). Springer, Singapore.
Wiechmann, T., Pallagst, K. M. (2012). Urban shrinkage in Germany and the USA: A Comparison of Transformation Patterns and Local Strategies. International Journal of Urban and Regional Research, 36(2), 261–280. https://doi.org/10.1111/j.1468-2427.2011.01095.x
Wiechmann, T., Wolff, M. (2013, July). Urban shrinkage in a spatial perspective–operationalization of shrinking cities in Europe 1990–2010. In AESOP-ACSP Joint Congress (Vol. 1519).
Zhou, K., Koutský, J., Hollander, J. B. (2022). URBAN SHRINKAGE IN CHINA, THE USA AND THE CZECH REPUBLIC: A Comparative Multilevel Governance Perspective. International Journal of Urban and Regional Research, 46(3), 480-496.
Zhou, K., Yan, Y., Qian, F. (2019). A Multi-scaled Analysis of the Shrinking Population in a Region with Out-Migration: A Case Study of Hunan Province. In Shrinking Cities in China (pp. 25-41). Springer, Singapore.‏