بررسی عوامل مؤثر بر نیاز به مسکن با تأکید بر مسائل اجتماعی و جمعیتی مطالعه موردی: شهر ایلام

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 گروه معماری و جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه باختر. ایلام، ایران

2 جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه باختر، ایلام، ایران.

3 مدرس مدعو دانشگاه باختر، ایلام، ایران.

چکیده

مقدمه: شاخص‌‌های اجتماعی مسکن مناسب‌‌ترین ابزار اندازه‌‌گیری پیشرفت و تحقق هدف‌‌های کلی مسکن محسوب می‌‌شوند و از طریق این شاخص‌‌ها می‌‌توان کلیه سطوح، از فردی تا جمعی را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. در برنامه‌‌ریزی مسکن باید شرایط جمعیتی - اجتماعی و سکونتگاه‌‌های کشور را درنظر گرفت و همچنین از تأمین خدمات ضروری و جنبی آن نظیر بهداشت، دسترسی به خدمات اجتماعی موردنیاز مردم نباید غفلت کرد. بدون‌‌شک این امر به تعادل فضایی و رسیدن به عدالت اجتماعی کمک خواهد نمود. از این‌‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر نیاز به مسکن با تأکید بر مسائل اجتماعی و جمعیتی در شهر ایلام انجام گرفته است.
داده و روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – تحلیلی (پیمایشی) می ­باشد. جامعه آماری پژوهش را خانوارهای شهر ایلام تشکیل می ­دهد که تعداد 383 خانوار به عنوان نمونه آماری به روش نمونه ­گیری خوشه­ ای انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق‌‌ساخته است که روایی آن به شیوه صوری (محتوایی) و پایایی آلفای کرونباخ به میزان 0/841 تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌‌ها از طریق معدلات ساختاری و روش‌ برآورد سرانه مسکونی و تراکم خالص انجام شده است.
یافته‌ها: یافته ­ها نشان می­دهد که متغیرهای سن (0/21)، جنسیت (0/30)، بعد خانوار (0/18)، ترکیب خانوار (0/38)، مراحل زندگی (0/18)، گرایش به نوآوری (0/24)، خواستگاه سکونتی (0/22) و مهاجرت (0/19) با نیاز به مسکن شهر ایلام رابطه معناداری دارند. در بررسی همزمان مجموعۀ عوامل، به ­ترتیب متغیرهای ترکیب خانوار (33 درصد)، سن (24درصد)، و خاستگاه سکونتی (21 درصد) بیشترین تأثیرگذاری را در نیاز به مسکن در شهر ایلام داشته­ اند. همچنین، با توجه به بررسی داده‌‌های گردآوری شده و استفاده از مدل کمی سرانه مسکونی و تراکم خالص مشخص شد که زمین موردنیاز برای ده سال آینده شهر ایلام 7/14 هکتار است.
نتیجه‌گیری: در نتیجه، برآورد تحولات سنی و جنسی جمعیت، روندهای تشکیل خانوار جدید، جریان‌‌های اقتصادی - اجتماعی و سهم قابل تخصیص درآمد خانوار به هزینه‌‌های مسکن و شرایط حاکم بر روندهای تبدیل یک نیاز بر تقاضای مسکن مؤثر می‌‌باشند، بنابراین، استنباط درست از تأثیرگذاری این مؤلفه‌‌ها، پیش‌‌بینی تقاضا مسکن و تأثیرات این عوامل مهم و تعیین‌‌کننده نباید نادیده گرفته شود.

کلیدواژه‌ها


ابن خلدون، عبد الرحمن. (1362). مقدمه ابن خلدون. ترجمه پرویز گنابادی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، چاپ چهارم.
اعزازی، شهلا. (1380). جامعه­شناسی خانواده با تأکید بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: انتشارات روشنگران، چاپ دوم.
بیرامی، منصور. (1378). خانواده و آسیب­شناسی آن. تبریز: انتشارات آیدین.
حکمت‌‌نیا، حسن؛ انصاری، ژینوس. (1391). برنامه‌‌ریزی شهر با توسعه پایدار. نشریه پژوهش‌‌های جغرافیای انسان، 44 (79)، 207-191.
حکمت‌‌نیا، حسن؛ موسوی، میرنجف. (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌‌ریزی شهری و ناحیه‌‌ای. انتشارات علم نوین، یزد.
دیکنز، پیتر،.(1377). جامعه­شناسی شهری (جامعه، اجتماع محلی و طبیعت انسانی). ترجمه حسن بهروان، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ اول.
ساروخانی، باقر. (1379). مقدمه­ای بر جامعه­شناسی خانواده. تهران: انتشارات سروش، چاپ سوم.
شیخی، محمد؛ ابراهیم‌‌نیا سماکوش، سعید؛ دامادی، محمد. (1390). بررسی شاخص‌‌های مسکن در سکونت‌‌گاه‌‌های غیررسمی (نمونه موردی: محله کتی شرقی و غربی بابل)، هفت شهر، شماره (4 و 29)،  111-95.
شیخی، محمد تقی. (1380). جامعه­شناسی زنان و خانواده. تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار، چاپ اول.
شیری، محمد؛ قاضی طباطبایی، محمود؛ صادقی، رسول؛ راغفر، حسین. (1394). بررسی نقش عوامل اجتماعی و جمعیتی در تغییرات الگوی مصرف خانوارهای شهری و روستایی ایران. توسعه محلی، 7 (1)، 28-1.
گیلبرت، آلن؛ گاگلر، جوزف. (1375). شهرها، فقر و توسعه (شهرنشینی در جهان سوم). ترجمه: پرویز کریمی ناصری، تهران: انتشارات سمت، تهران، چاپ اول.
لطیفی، غلامرضا؛ شیخی، محمد؛ عیسی‌‌لو، شهاب‌‌الدین. (1396). بررسی و تحلیل شاخص‌‌های مسکن شهری به منظور تعیین اولویت برنامه‌‌ریزی مسکن (مطالعه موردی: مناطق 22 گانه شهر تهران). معماری و شهرسازی پایدار، 4 (4)، 74-57.
محمدپورزرندی، حسین؛ درودی، محمدرضا. (1395). رتبه‌‌بندی مؤلفه‌‌های الگوی جابه‌‌جایی مسکونی خانوار با تأکید بر دیدگاه اقتصادی مسکن (مطالعه موردی: محله سیدخندان منطقه 3 تهران). فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، (15)، 55-29.
مرادیان، روح‌‌الله. (1398). بررسی تمایل شهروندان برای اقامت در مجموعه ساختمان‌‌های مسکن مهر (مطالعه موردی: شهر یاسوج). کنفرانس بین‌‌المللی ایده‌‌های نوین در مدیریت حسابداری، اقتصاد و بانکداری، تهران- مرکز همایش سازمان مدیریت صنعتی، شرکت همایش آروین البرز.
مرکز آمار ایران. (1390، 1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
مروی، ویدا؛ موسوی، لیلا. (1398). بررسی پروژه‌‌های مسکن مهر با رویکرد آسیب‌‌شناسی اجتماعی (مورد مطالعه: مسکن مهر امیریه شهر کرمانشاه). چهارمین کنفرانس بین­ال مللی پژوهش‌‌های نوین در عمران، معماری، مدیریت شهری و محیط­زیست، کرج، دانشگاه جامع علمی کاربردی، سازمان همیاری شهرداری ها و مرکز توسعه خلاقیت و نوآوری علوم نوین.
ملکی، سعید. (1390). بررسی تأثیر جمعیت بر تغییرات شاخص‌‌های اجتماعی مسکن در شهر اهواز. فصلنامه جمعیت، شماره 75 و 76، 112-85.
مهدیان‌‌پور، جواد؛ صارمی، حمیدرضا. (1396). بررسی شاخص‌های کمی، اقتصادی مسکن و پیش­بینی ساختار جمعیت، قیمت مسکن و مسکن مورد نیاز تا افق1410 برای شهر تهران. مطالعات مدیریت شهری، 9 (31)، 57-37.
مهندسین مشاور بعد تکنیک. (1397).  گزارش طرح جامع تجدید نظر شهر ایلام. کارفرما: اداره کل راه و شهرسازی استان ایلام.
وارثی، حمیدرضا؛ عسگری، مریم. (1389). تحلیل جغرافیایی مسکن محلات شهری ایلام. فصلنامه سپهر، 21 (82)، 98-92.
Akbari, A. H. and Aydede, Y. (2012). Effects of immigration on house prices in Canada. Applied Economics, 44 (13), 1645–1658.
Arnott, R. (2008). Housing Policy in Developing. Countries: The Importance of the Informal Economy. World Bank, Commission on Growth and Development, p.11.
Belsky, E. (2009). Demographics, markets, and the future of housing demand. Journal of Housing Research, 18 (2), 99–119.
Chen, B., Zhang, C. (2016). Human capital and housing prices in Chinese cities. Social Sciences in China, vol. 5, 43–64.
Choi, C., Jung, H., Su, L. (2019). Population structure and housing prices: evidence from Chinese provincial panel data. Emerging Markets Finance and Trade, 55 (1), 3-29.
Chris, P., Joe, F. (2018). Demographic trends and changing housing systems in Northern Ireland. Housing Studies, 33 (8), 1264–1285.
Eichholtz P., Lindenthal, T. (2014). Demographics, human capital, and the demand for housing. Journal of Housing Economics, vol. 26, 19–32, 2014.
Elıasson, L. (2017). Icelandic boom and bust: immigration and the housing market. Housing Studies, 32 (1), 35–59.
Ezennia, I. S., Hoskara, S. O. (2019). Exploring the Severity of Factors Influencing Sustainable A_ordable Housing Choice: Evidence from Abuja, Nigeria. Sustainability, 11, 5792.
Gonzalez L., Ortega, F. (2013). Immigration and housing booms: evidence from Spain. Journal of Regional Science,  53 (1), 37–59.
Horioka, C. Y. (1988). Tenure choice and housing demand in Japan. Journal of Urban Economics, 24 (3), 289–309.
Hugo, G. (2005). Implications of demographic change for future housing demand in Australia. Australian Planner, 42 (2), 33–41.
Kwanama, E., M. Eng. (2015). The present housing challenge in Tanzania and efforts towards provision of affordable housing. National Housing & Building Research Agency, 1-21.
Lauf, S., Haase, D., Seppelt, R., Schwarz, N. (2012). Simulating demography and housing demand in an urban region under scenarios of growth and shrinkage. Environment and Planning B: Planning and Design, 39 (2), 229–246.
Lee Y. G., Huh, E. (2004). Consumption and saving behavior of older and younger baby boomers in Korea. Early Childhood Education Journal, 25 (4), 507–526.
Saiz, A. (2007). Immigration and housing rents in American cities. Journal of Urban Economics, 61 (2), 345–371.
Thompson, W. S. (2018). Population growth and housing demand, 1e ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 190 (1), 131–137.
Zhang, Y., Jin, H., Xiao, Y., Gao, Y. (2020). What are the Effects of Demographic Structures on Housing Consumption?: Evidence from 31 Provinces in China. Mathematical Problems in Engineering, 2020.
Zhou, J. (2011). Uncertainty and housing tenure choice by household types: evidence from China, China Economic Review, 22 (3), 408–427.