سنجش کیفیت زندگی در سکونتگاه های غیررسمی (مطالعة موردی: محلة اسلام آباد تهران)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بهبود کیفیت زندگی در یک مکان خاص یا برای اشخاص و گروه های خاص همواره کانون اصلی توجه برنامه ­ریزان بوده است. در واقع بهبود کیفیت زندگی در هر جامعه ­ای، یکی از مهم­­ترین اهداف سیاست­ های عمومی آن جامعه می­ باشد. در سال­های اخیر مطالعات پیرامون کیفیت زندگی به طور عمده بر ماهیت شهری تمرکز کرده و بحث بر روی کیفیت زندگی شهری در میان تحقیقات و مطالعات تجربی رواج یافته است. امروزه با افزایش مهاجران به شهرهای بزرگ جهت دستیابی به شغل و وضعیت بهتر اقتصادی و به دلیل عدم توانایی اسکان در بخش­ های رسمی شهری به قسمت­های حاشیه ­ای شهرها و سکونتگاه­ های غیررسمی متوسل می­ شوند. در این قسمت از شهرها زیرساخت­ های لازم شهری فراهم نبوده و ساکنان این مناطق از کیفیت زندگی مطلوبی برخوردار نیستند این مشکل در کلان­شهر تهران هم در محلات مختلف وجود دارد؛ بنابراین، ضروری است در این سکونتگاه­ ها میزان رضایت از کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفته و مهم­ترین عوامل نارضایتی شناسایی شده و برای برطرف کردن این موارد اقدام گردد. در این تحقیق از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده­ است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم ­افزار SPSS و با استفاده از آزمون t  تک نمونه­ ای و رگرسیون چند خطی بهره برده شده­است. نتایج تحقیق نشان می­ دهد که بیشترین نارضایتی از عوامل اقتصادی و امنیتی در محله مورد نظر می­ باشد؛ همچنین، تحلیل­ها نشان می ­دهد که عوامل کالبدی و خدمات و دسترسی بیشترین تأثیر ذهنی را بر کیفیت زندگی می­ گذارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بیوکی، جلال. پورغلام، هادی. (1393). رویکرد راهبردی به ساماندهی سکونتگاه­های غیررسمی در کلان­شهرهای کشور (مطالعة موردی: شهرک نوده مشهد). ششمین کنفراس ملی برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد 21و22 آبان.
خادم الحسینی، احمد. منصوریان، حسین. ستاری، محمد حسین. (1389). سنجش کیفیت ذهنی زندگی در نواحی شهری (مطالعة موردی: شهر نورآباد، استان لرستان). فصلنامة جغرافیا و مطالعات محیطی، سال 1، شمارة 3 ، بهار.
خواجه شاهکوهی، علیرضا. مهدوی، شهرام. صوری، فرشاد. صمدی، رضا. (1393). ارزیابی و سنجش شاخص­های ذهنی کیفیت زندگی شهری (مطالعة موردی: شهر کاشان). دو فصلنامة مدیریت شهری، شمارة 30 ، پاییز و زمستان.
سادات میربهشت مقام، حمیده.  شیخی، محمد. مدیری، آتوسا. (1392). سنجش میزان انطباق­پذیری ویژگی­های اسلام آباد ده ونک (منطقة 2 تهران) با مشخصه­های اسکان غیررسمی بر مبنای مدل تحلیل شبکه­ای(ANP). فصلنامۀ پژوهش اجتماعی، سال 6، شمارة 19، تابستان.
شاه حسینی، پروانه. توکلی، هانیه. (1393). تحلیل شاخص­های کیفیت زندگی شهری مطالعة موردی: محلّة وردآورد منطقة 21 شهر تهران. فصلنامة آمایش محیط، شمارة 24.
شیبانی امین، عیسی. غلامی، محمد. (1390). اسکان غیررسمی، علل، پیامدها و راه حل­ها (مورد مطالعه: شیرآباد زاهدان). سومین کنفرانس ملی برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد، 31 فروردین و 1 اردیبهشت.
صادقی، یدالله. دویران، اسماعیل. (1391). تحلیل سطوح و عوامل ناامنی در سکونتگاه­های غیررسمی (مطالعة موردی: شهر زنجان). فصلنامة دانش انتظامی زنجان، سال 1، شمارة 4، پاییز.
لطفی، صدیقه. (1388). مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه­ریزی شهری. فصلنامة جغرافیای انسانی، سال 1، شمارة 4 ، صص 80-65.
Barry ,M . Ruther,H(2005). Data Collection Techniques for Informal Settlement Upgrades in Cape Town, South Africa. URISA Journal.vol.17,No.1.2005.
Blaschke, T., & Lang, S. (2006). Object based image analysis for automated information extraction – A synthesis. In Paper presented at the Measuring the Earth II ASPRS Fall Conference.
C.M. Gevaert a,⇑, C. Persello a, R Sliuzas b, G. Vosselman(2017) Informal settlement classification using point-cloud and image-based features from UAV data. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing 125 (2017) 225–236.
Darkey,D. Visagie,J(2013). The more things change the more they remain the same: A study on the quality of life in an informal township in Tshwane. Habitat International 39 (2013) 302-309.
Geelen, L., et al. (2009). Confronting environmental pressure, environmental quality and human health impact indicators of priority air emissions. Atmospheric Environment, 43, 1613-1621.
Kamran ,J(2015) Investigating the affecting factors on quality of life in informal settlements’ neighborhoods, with an emphasis on the Islamabad neighborhood in Zanjan. Ciencia eNatura, Santa Maria, v. 37 Part 1 2015, p. 286−297. ISSN impressa: 0100-8307 ISSN on-line: 2179-460X.
Kuffer, M., Pfeffer, K., Sliuzas, R., (2016). Slums from space—15 years of slum mapping using remote sensing. Remote Sens. 8 (6), 455.
Majale, M. (2008). Employment creation through participatory urban planning and slum upgrading: the case of Kitale, Kenya. Habitat International, 32, 270-282.
Margaret,M.S(2006). A longitudinal investigation of satisfaction with personal and environmental quality of life in an informal South African housing settlement, oornkop,Soweto Habitat International 30 (2006) 175–189.
Menshawy,a.l.shafik,s .khedr.f(2016) Affordable Housing as a Method for Informal Settlements Sustainable Upgrading   Procedia - Social and Behavioral Sciences 223 ( 2016 ) 126 – 133.
Nassar,D M. Elsayed,H G(2017). From Informal Settlements to sustainable  Communities, Alexandria Engineering Journal (2017).
Phillips, David, Quality of life concept, policy and practice, London, Rutledge 2006, p. p. 276.
Shabat, A. M., & Tapamo, J.-R. A comparative study of the use of local directional pattern for texture-based informal settlement classification. Journal of Applied Research and Technology (2017).
Soyinka,O . Michael,K W(2017). Investigating informal settlement and nfrastructure adequacy for future resilient urban center in Hong Kong, SAR, Procedia Engineering 198 ( 2017 ) 84 – 98.
Westaway, M.,S. (2006). A longitudinal investigation of satisfaction with personal and environmental quality of life in an informal South African housing settlement, Doornkop, Soweto. Habitat International, 30, 175-189.
WHO-IASSID WORK PLAN (2000). Quality of Life its Conceptualization easurements and Application. .A Consensus Document. The Special Interest Research Group on Quality of Life. The International Association for the Scientific Study of Intellectual.