تحلیلی بر وضعیت مسکن در محلات شهر مراغه با استفاده از مدل های چند معیاره

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در آغاز هزارة سوم مشکل دیرپای مسکن هنوز یکی از مهم­ترین مشکلات جوامع بشری است و متأسفانه نسبت به گذشته ابعاد آن گسترده­تر نیز گشته است. فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت اقتصادی، نداشتن  برنامه­ریزی جامع مسکن و سایر نارسایی­هایی که در زیرساخت­های اقتصادی وجود دارد از یکسو و افزایش جمعیت شهرنشین از سویی دیگر تأمین سرپناه در کشورهای در حال توسعه را به شکلی پیچیده و چند بُعدی در آورده ­است. بررسی وضعیت مطلوب مسکن در مناطق شهری یکی از شاخص­های توسعة اقتصادی- اجتماعی در کشورهای جهان محسوب می­شود. یکی از راه­های آگاهی از وضعیت مسکن در فرایند برنامه­ریزی، استفاده از شاخص­های مسکن است. این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی- توسعه­ای و از لحاظ روش انجام تحقیق، توصیفی- تحلیلی می­باشد. در این پژوهش 24 شاخص کمّی و کیفی مسکن در 26 محلّه شهر مراغه با استفاده از داده­ها و اطلاعات موجود از سرشماری­ های موجود و داده­های مرکز آمار در سال 1390 استخراج گردید، سپس در تحلیل داده­ها، ابتدا با استفاده از ضریب آنتروپی شانون، وزن هر یک از شاخص­ها برآورد گردید و سپس با بهره­گیری از مدل­های MOORA، COPRAS و  SAWو روش ترکیبی (ادغام)، محاسبه و رتبه­بندی شدند. در نهایت بر اساس نتایج حاصل از پهنه­بندی فضایی محلات شهر مراغه از لحاظ شاخص­های کمّی و کیفی مسکن با استفاده از نرم­افزار Arc GIS نشان می­دهد 7/7 درصد محلات متعادل، 54/11 درصد محلات نسبتا متعادل، 62/34 درصد محلات نسبتا نامتعادل و 2/46 درصد محلات نامتعادل می­ باشد.

کلیدواژه‌ها


اهری، زهرا. (1370). مسکن حداقل. چاپ 2، تهران، مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.
 پورطاهری، مهدی. سجاسی قیداری، حمدالله. صادقلو، طاهره. (1390). ارزیابی تطبیقی روش­های رتبه­بندی مخاطرات طبیعی در مناطق روستایی (مطالعة موردی: استان زنجان). پژوهش­های روستایی، سال 2، شمارة 3، صفحات 54-31.
حاتمی­نژاد، حسین. سیف­الدینی، فرانک. میره، محمد. (1385). بررسی شاخص­های مسکن غیررسمی در ایران (نمونة موردی: محلّة شیخ­آباد قم). فصلنامة پژوهش­های جغرافیایی، شمارة 58، صفحات 145-129.
حکیمی، هادی. پورمحمدی، محمدرضا. پرهیزگار، اکبر. (1390). ارزیابی شاخص­های کمّی و کیفی مسکن در سکونتگاه­های غیررسمی ایران (مطالعة موردی: جمشیدآباد خوی). مجلة جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شمارة پیاپی 44، شمارة 4، صفحات 210-197.
رفیعی، مینو. (1377). مروری بر سیاست­های ساخت و ساز و مشکلات عرضه و تقاضای مسکن. روزنامة همشهری.
زیاری، کرامت­اله. قرخلو، مهدی. نژادطوری، محمدحسین. (1389). مقایسة تطبیقی شاخص­های کمّی و کیفی مسکن شهر بابل با نقاط شهری کشور با تأکید بر شهر سالم. فصلنامة تحقیقات جغرافیایی، شمارة 97، صفحات 116-83.
عزیزی، محمدمهدی. (1384). تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخص­های مسکن شهری در ایران. نشریة هنرهای زیبا، شمارة 23، صفحات 34-2.
قاسمی اردهائی، علی. سیف­اللهی، فیض­الله. (1387). تأثیر وام مسکن روستایی در شیوة معیشت روستاییان. همایش­های سیاست­های توسعة مسکن در ایران، جلد 2، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، صفحات 84-67.
قرخلو، مهدی. کلانتری خلیل­آباد، حسین. (1385). وضیعت مسکن در بافت تاریخی یزد. مجموعه مقالات همایش برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
قنبری، ابوالفضل. (1390). تحلیلی بر نابرابری­های مسکن روستایی شهرستان­های استان آذربایجان شرقی در سال 1387. مسکن و محیط روستایی، شمارة 136،                         صفحات 50-33.
موسوی، میرنجف. نظری، پریسا. کاظمی، شمس­اله. (1389). تحلیلی بر شاخص­های کمّی و کیفی مسکن در سکونتگاه­های غیررسمی (مطالعة موردی: شهرک قائم شهر قم). نشریة آمایش محیط، شمارة 11، صفحات 84-63.
مهندسین مشاور نقش محیط. (1390). طرح جامع شهر مراغه.
وارثی، حمید رضا. ایزدی، ملیحه. محمودزاده، محمود. (1394). تحلیل شاخص­های کمّی و کیفی تأثیرگذار در برنامه­ریزی مسکن استان­های کشور. نشریة تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 11، شمارة 37، صفحات 153-133.
Afshari, A., Mojahed, M., Yusuff. R., (2012). Simple Additive Weighting approach to Personal Selection Problem. International Journal of Innovation, Management and Technology, Vol.1, No. 5, pp: 511-515.
Antuchviciene, J., Zakarevius, A., Zavasdkas, E.K., (2011). Measuring Congruence of Ranking Results Applying Particular MCDM Methods. INFORMATICA, pp: 319-338.
Arnott, R., (2008). Housing Policy in Developing. Countries: The Importance of the Informal Economy. World Bank Commission on Growth and Development.
Baer, W. C., (2014). Using Housing Quality to Track Change in the Standard of Living and Poverty for Seventeenth-Century London. Historical Methods: A Journal of Quantitative and Interdisciplinary History,Vol. 1, No. 42, pp: 18-1.
Brauers W.K.M., Zavadskas, EK., (2009). Robustness of the multi-objective MOORA method with a test for the facilities sector. Technol Econ Dev Econ, No.15, pp:52–75.
Buckley, R., Kalarikal, J., (2005). Housing policy in developing countries. conjectures and refutations: World Bank Research Observer , No.20, pp:233-257.
Burrows, R., (1999). Residential Mobility and Revisualization in Social Housing in England. Journal of Social Policy, No.28, pp:321-345.
Chandra Das. M, Sarkar, B., Ray, S., (2012). A framework to measure relative performance of Indian technical institutions using integrated fuzzy AHP and COPRAS methodology. Socio- Economic Planning Sciences, No. 46, pp: 230-241.
Emmanuel, J. (2012). Housing Quality To the Low Income Housing Producers in Ogbere. Ibadan, Nigeria, Procedia - Social and Behavioral Sciences, No.35, pp: 483-494.
Gallent, N., Robinson, S., (2011). Local perspectives on rural housing affordability and implications for the localism agenda in England. Journal of Rural Studies, No. 27, pp: 297-307.
Gottdiener, M. Budd, L., (2005). Key concepts s in urban studies,  second edition, London: Publication.
Hees, P., Siciliano, J., (1996) Management: Responsibility for performance. New York, McGraw- Hill.
Joint Center for Housing Studies of Harvard University., (2004). State of the nation’s housing (2004). Cambridge, MA: Author.www.jchs.harvard.edu/publications/markets/son2005/son2005.pdf.
Karande, P., Chakraborty, S., (2012). Application of multi-objective optimization on the basis of ratio analysis (MOORA) method for materials selection. International Journal of Finance & Banking Studies, Vol.2, No.2, pp:312-321.
Kowaltowski, C.C.K., daSilva, V.G., Pina, A.M.G., Lucila C. Labaki, L.C., Ruschel, R.C., Moreira, D.C., (2006). Quality of life and sustainability issues as seen by the population of low.