آسیب شناسی مراکز فرهنگی- تفریحی و مکان های گذران اوقات فراغت (مطالعۀ موردی: شهر شاهین شهر)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی توریسم، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

10.22103/juas.2016.1853

چکیده

یکی از محورهای مهم زندگی انسان امروزی و شهرنشین، مسئلۀ اوقات ­فراغت و نحوۀ­ گذراندن آن است. فضاهای گذران اوقات­ فراغت از مهم­ترین حوزه­های عملکردی در شهرها هستند که فرد در زمان فراغت از کار، برای رهایی از تنش­های زندگی شهری به آن­ها پناه می­برد. شاهین­­شهر از جمله شهرهایی است که فضاهای تفریحی و فراغتی آن، شرایط مطلوبی جهت پاسخگویی به نیازهای شهروندان ندارد؛ بنابراین، هدف از این پژوهش وضعیت­­سنجی و آسیب­­شناسی مراکز فرهنگی- تفریحی و مکان­های گذران اوقات فراغت است که توسط شهرداری جهت پاسخگویی به نیا­زهای فرهنگی و فراغتی شهروندان ایجاد ­شده­است. رویکرد حاکم بر پژوهش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جمع­آوری داده­ها به­صورت پیمایشی (میدانی) و بخشی از آن نیز اسنادی می­باشد. جامعۀ ­آماری پژوهش، شهروندان ساکن در شهر شاهین­­شهر می­باشند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 383 نفر و مقدارآلفای کرونباخ برای پایایی پرسشنامه 86/0 محاسبه گردید. از طریق تجزیه و تحلیل پرسشنامه در نرم­افزار SPSS رابطۀ میان میزان رضایت شهروندان از هر یک از اماکن   فرهنگی- تفریحی و ویژگی­های جمعیت­شناسی آن­ها از طریق آزمون­های اسپیرمن و پیرسون مشخص­ گردید. همچنین این مکان­ها از نظر میزان پاسخگویی به نیازهای فراغتی شهروندان، بررسی شدند که نتایج آن نشان داد مکان­های فرهنگی - تفریحی بانوان با کسب رتبۀ 6 در آزمون فریدمن از نظر پاسخگویی به نیازهای فراغتی شهروندان با مشکلات و کمبودهای بیشتری مواجه است. همچنین وضعیت مکان­های فرهنگی- تفریحی بانوان با میانگین 890/2 (آمارۀ T برابر با 051/3- و سطح معناداری 002/0) پائین­تر از حد انتظار جامعه است.

کلیدواژه‌ها


احمدی­رنانی، ‌زهرا. (1386). مطالعۀ تطبیقی نیازهای فرهنگی برای گذران اوقات فراغت­ در شهر اصفهان (مطالعۀ موردی: مناطق رهنان و خانۀ ­اصفهان). پایان­نامۀ کارشناسی­ارشد، به راهنمایی وحید قاسمی و مهدی ادیبی، دانشگاه اصفهان.
اذانی، مهری. احمدزاده، مصطفی. قاسمی، احمد. (1391). مکان­یابی گذران اوقات فراغت با استفاده از GIS (مطالعۀ موردی: شهر مرودشت). مجلۀ جغرافیا و               برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 2، شماره 2، صص 88-71.
شهرداری اصفهان، معاونت برنامه­ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات، ادارۀ آمار و تحلیل اطلاعات. (1390). آمارنامۀ شهر اصفهان.
پاپلی­یزدی، محمّدحسین. سقایی، مهدی. (1385). گردشگری (ماهیّت و مفاهیم). ویراستار: معصومه اروانه، تهران: انتشارات سمت.
تورکلیدسن،‌ جرج. (1383). نظری به مبانی مدیریت اوقات فراغت. ترجمۀ محمّدتقی زادمطلق، ‌مجلۀ جستارهای شهرسازی،‌ شمارۀ 11-10.
سازمان رفاهی- تفریحی شهرداری شاهین­شهر. (1391). گزارش عملکرد فرهنگی مراکز سازمان. دفتر روابط عمومی سازمان.
سرایی، محمّدحسین. روستا، مجتبی. اشنوئی، امیر. (1391). عوامل مؤثّر بر گذران اوقات فراغت در مناطق شهری ایران (مطالعۀ موردی: منطقۀ 8 مشهد). فصلنامۀ برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 2، شمارۀ 7، صص 38-25.
طالبی، محمدعلی. مرادی، جلال. فراهانی، حجت­ا­لله. سعیدی، احمد. هونجانی، اسماعیل. (1385). نیازسنجی فرهنگی - اجتماعی محلّه­های اصفهان (محلۀ حسین­آباد - خانۀ فرهنگ اندیشه). مدیریت پژوهش و برنامه­ریزی فرهنگی- تفریحی شهرداری اصفهان.
فلاحت، محمّد­صادق. کلامی، مریم. (1387). تأثیر ­فضاهای باز شهری بر کیفیّت گذران اوقت فراغت شهروندان. فصلنامۀ مدیریت شهری، شمارۀ 22، صص 98-85.
قنبریان، شیوا. وارثی، حمیدرضا. بیگ­­محمدی، حسن. (1390). بررسی انتخاب مکان گذران اوقات فراغت سالمندان با تآکید بر عوامل فردی (مطالعۀ موردی: مناطق3 و 5 اصفهان). جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 23، شمارۀ 2، صص 170-159.
محلاتی،‌ صلاح­الدین. ( 1388).‌ جستاری در هنگام فراغت. جلد اول: سفر و جهانگردی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
مرادی، علیرضا. گلستانی، سیّدهاشم. اسماعیلی، رضا. (1389). نیازسنجی توسعۀ فضاهای فرهنگی شهر نجف­آباد. مجلۀ دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه­ریزی درسی، شمارۀ 27، صص78-53.
L.Brabyn, S.Sotton., (2013). A Population Based Assessment of the Geographical of Outdoor Recreational Opportunities in New Zealand. Applied Geography, Vol 41, pp: 124-131.
Lippel, Bodo., (1995). The Importance of Leisure in Modern Society Social Ethical Perspective. Licentiate to obtaining the licentiate in theology at the Catholic-Theological Faculty of the Ludwig-Maximilians-University Munich
Lippel, Bodo., (1995). The Importance of Leisure in Modern Society Social Ethical Perspective. Licentiate to obtaining the licentiate in theology at the Catholic-Theological Faculty of the Ludwig-Maximilians-University Munich.
Monica, Hernandez-Morcillo., Tobias, Plieninger., Claudia, Bieling., (2013). An Empirical Review of Cultural Ecosystem Indicators. Ecological Indicators, Vol.29, pp: 434-444.
Perkumiene., et al 2006). Importance of Culture Center for  leisure Organization in Community. ABI / INFORM Global, pp:117-130.
Roberts, K., (1999). The Pluralist Scenario, Sociology of Leisure. Spon and Routledge, pp: 236-246.
The social report section., (2010). Ministry of Social Development. Newzealand, pp: 92-99.
The World Leisure Organization., (2009-2014). Enhancing the Human Condition. Priorities and Strategies, p.22.
Tobias, Plieninger., Sebastian, Dijks., Elisa, Oteros-Rozas, Claudia.Bieling., (2013). Assessment, Mapping and Quantifying Cultural Ecosystem Services at Community Level. Land Use Policy, Vol.33, pp: 118-129.