شناسایی و تدوین استراتژی‌های توسعۀ‌ گردشگری سلامت (مطالعۀ موردی: کلان‌شهر تبریز)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

10.22103/juas.2016.1843

چکیده

امروزه گردشگرى سلامت از رو به رشدترین بخش‌های صنعت گردشگرى در جهان است و به صورت یکی از صنایع جذّاب در زمینه‌های اقتصادی، اشتغال‌زایی، معرفی فرهنگ‌ها و حتی ایجاد منافع سیاسی برای کشورها مطرح است. از این رو، هدف این تحقیق، بررسی نقاط قوّت و فرصت‌های گردشگری سلامت کلان‌شهر تبریز و ارائۀ راهبردهای اجرایی برای توسعۀ آن می‌باشد. روش تحقیق، توصیفی– تحلیلی با ماهیت کاربردی است که برای جمع‌آوری اطلاعات از روش مصاحبه و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل استراتژیک SOAR و مدل ANP استفاده شده­است. جامعۀ آماری این پژوهش جمعیت شهر تبریز، گردشگران، مسئولان مرتبط با امور گردشگری، استادان و کارشناسان (حدود 160000 نفر) است که حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران 400 نفر برآورد شد. بر اساس نتایج به­دست آمده، شهر تبریز با دارا بودن جاذبه‌های طبیعی (ظرفیت‌های مناسب چشمه‌های درمانی، آب درمانی و لجن درمانی) و همچنین متخصصان و قابلیت مختلف پزشکی و همسایگی با کشورهای مختلف ترکیه، آذربایجان، ارمنستان و ... قابلیت تبدیل به یک نمونۀ موفق گردشگری به خصوص گردشگری سلامت را داراست. از جملۀ راهبردهای مؤثر بر توسعۀ گردشگری سلامت در شهر  تبریز نیز تدوین قوانین منسجم برای جذب گردشگری سلامت و سیاست‌گذاری کلان دولت برای رفع موانع گردشگری درمانی و ارائۀ تسهیلات بانکی برای بالا بردن کیفیت خدمات و تسهیلات ایجاد هماهنگی بر عناصر تأثیرگذار در سیستم برنامه‌ریزی گردشگری شهر و اخذ و تسهیل صدور ویزا برای گردشگران ورودی از کشورهای دیگر به ترتیب با امتیاز  1446/0 و 1256/0 بر اساس مدل ANP می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


جعفری، قاسم. (1387). شناساییواولویت‌بندیعواملمؤثردرتوسعۀ گردشگری درمانیایران. پایان‌نامۀ‌ کارشناسی ارشد به راهنمایی مهدی حقیقی، دانشگاه علّامۀ طباطبایی.
حیدری چیانه، رحیم. رضاطبع ازگمی، سیّده خدیجه. معتمدمهر، اکبر. (1391). کاربرد استراتژی توسعۀ شهری (CDS) در بهبود سکونتگاه­های غیررسمی (مطالعۀ موردی: اراضی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، محلۀ غازان داغی). مجلۀپژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال 3، شمارۀ 9، صص 56-35.
خاوریان گرمسیر، امیررضا. استاورس، ژاکلین ام. علیان، مهدی. (1392). برنامه‌ریزی راهبردی توسعۀ گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR(نمونۀ موردی: شهر تفت). فصلنامۀ مدرس علوم انسانی (برنامه‌ریزی و آمایش فضا)، دورۀ 17، شمارۀ 3، صص 143-128.
 قدسی­پور، حسن. (1392). فرایند تحلیل سلسله­مراتبی AHP. تهران: انتشارات پلی­تکنیک دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
کریمی، غلامحسین. (1394). بررسی راهکارهای توسعۀ گردشگری سلامت. دو ماهنامۀ گشت و گذار، ویژۀ گردشگری و سلامت، سال 9، ، شمارۀ 50، صص 37-34.
نصیری، میثم. سلمانی، علی. (1389). نقش بیمارستان‌های تهران بر توسعۀ توانایی گردشگری پزشکی. مجلۀ بیمارستان، شماره‌های 3 و 4، صص 68-57.
هاشمی، مناف، حسین­پور، سیدعلی. (1389). بازبینی و ارزیابی اثرات گردش­پذیری روستایی در رویکرد فراتحلیل. مجلۀ مدیریت شهری، شمارۀ 26، صص 224-207.
Arunanondchai, J., Fink, C., (2006). Trade in health services in the ASEAN region. Health Promot Int; 21(Suppl 1), pp: 59-66.
Bookman, M. Z., Bookman, K. R., (2007). Medical tourism in developing countries, New York: Palgrave Macmillan.
Choi, C., Sirakaya, A., (2006). Sustainability Indicator for ManagingCommunity Tourism. Tourism Management, Vol. 27, pp: 1274-1289.
 onnell, J., (2006). Medical tourism: sea, sun, sand and surgery. Tourism Management, Vol. 27. No.6, pp: 1093-1100.
Erfannia, M., (2010). Comparative study of information systems in selected countries and provide a solution for medical tourism in Iran [Thesis].Tehran University of Medical Sciences, Tehran.
Gupta, A., S., (2004). Medical tourism and public health. People’s Democracy, Vol.27, No.19.
Harahsheh, S., (2002). Curative tourism in Jordan and its potential development [Thesis]. Bournemouth: Bournemouth University.
Heung, V., Kucukusta, D., Song, H., (2010). A conceptual model of medical -32, tourism: implications for future research. Journal of Travel and Tourism Marketing. Vol.3, No. 27, pp:236-251.
Jabarri, A., (2008). The Designation Of Pattern For Medical Tourism In Iran. Dissertation of Health care Management. Tehran, Faculty of Managemen, Medical Science of Iran University.
Jones, C.A., Keith, L.G., (2006). Medical tourism and Reproductive outsourcing: the dawning of a new paradigm for Healthcare. International Journal Fertility Women’s Medicine, Vol.51, pp: 251-255.
Kazemi, Z., (2008). Study Of The Effective Factors For Attracting Medical Tourism In Iran. Master’s Thesis, Lulea University of Technolog, pp: 1-115.
Movahedi, A., (1995). Study of the effective factor in non willingness for enterprising in tourism by private sector, MSc Thesis, Allame Tabatabaei University, Tehran.
Oila, M., Mrrtines, K., Gabriel, L., (2012). Tourism Management in UrbanRegion: Brazile Vest Urban Region, Journal of Sustainable Tourism, Vol.29, pp: 567- 569.
Smith, P.C., Forgione, D., (2007). Global outsourcing of healthcare: a medical tourism model. Journal of Information Technology Case and Application Research, Vol. 9, No.3, pp: 19-30. 
Stavros, J., Saint, G., (2010). SOAR: Linking Strategy and OD to Sustainable Performance. Practicing Organization Develop-ment: A Guide for Leading, San Francisco, CA: Jossey-Bass Change, pp: 377-394.
Tata, S., (2007). Medical travel in Asia and the Pacific: Challenges and opportunities. United National Economic and Social Commission for Asia and the Pacific. Retrieved 02.06.09, from: http://www.unescap.org/ ESID/ hds/ lastestadd/ Medical Tourism Report 9.
The World Bank. (2015). International tourism, receipsts. Available at: http://data.worldbank.org/ indicator /ST. INT. RCPT. CD.
World Tourism Organization. (2004). Indicators of Sustainable Development forTourism Destinations. A Guidebook, World Tourism Organization, Madrid.
World Tourism Organization. (2008). Indicators of Sustainable Development forTourism Destinations. A Guidebook, World Tourism Organization, Madrid.
Ye, B.H., Yuen, P.P., Qiu, H.Z., Zhang, V.H., (2008). Motivation of medical tourists: an exploratory case study of Hong Kong medical tourists. In A PTA annual conference, Bangkok, Thailand.