ارزیابی نقش مؤلّفۀ کیفیت فضای شهری در مطلوبیت محورهای پیادۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: محور ورودی بازار شهر کرمان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسنده

دانش آموختة دکتری شهرسازی، مدرس گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، ایران

10.22103/juas.2016.1842

چکیده

کلیّت بازار ایرانی به عنوان فضایی گردشگری حائز اهمیت است که لزوم در نظر گرفتن محورهای دسترسی به آن در نقش ورودی نقش بسزایی را در تشخص و خاطره انگیزی بازار ایفا می­نماید. مسالۀ تحقیق، عدم تعیین محورهای درخور ورودی برای بازار کرمان است. این پژوهش با هدف بررسی محورهای ورودی مناسب یعنی مسیرهای پیادۀ گردشگری در صدد این است که مؤلفه­های کیفی مطلوبیت بخش این گونه از فضاهای شهری را در مورد ورودی بازار کرمان شناسایی نماید و بر اساس این مؤلّفه­ها، مسیرهای نمونۀ انتخاب شده را به عنوان محور ورودی بازار کرمان اولویت­بندی نماید. بر این اساس، روش تحلیلی استفاده شده، روش تحلیل سلسله مراتبی فازی است که با در دست داشتن هدف مورد نظر پژوهش و معیارهای انتخاب شده از محتوای مفاهیم نظری و ارزیابی شده از منظر سه عامل کاربران فضا، متخصصان و مشاهدۀ مستقیم از فضا به بررسی و تحلیل گزینه­های انتخاب شده، بر اساس ساختار روش تحلیلی پژوهش می­پردازد. مطالعۀ موردی، نشان­دهندۀ این است که بر اساس معیارهای ارزیابی شده، محور تجلی از بیشترین مطلوبیت از نظر مؤلّفه­های کیفیت مسیرهای پیادۀ گردشگری به عنوان محور ورودی بازار کرمان برخوردار می­باشد. نتایج حاصل از این پژوهش، نشان­دهندۀ این مدّعاست که مؤلّفه­های کیفیت قرارگاه رفتاری، امنیت، سازگاری و کیفیت محیط کالبدی که از مؤلفه­های اصلی کیفیت فضاهای شهری محسوب می­شوند، ارتباط معناداری با سطح تعاملات اجتماعی و میزان حضور شهروندان در محورهای ورودی بازار کرمان دارند.

کلیدواژه‌ها


اصغرپور، محمّدجواد. (1387). تصمیم­گیری­های چند معیاره. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
آذر، عادل، فرجی، حجّت. (1381). علم مدیریت فازی. تهران: مرکز مدیریت بهره­وری ایران.
 بهزادفر، مصطفی، شکیبامنش، امیر. (1387). جایگاه راهنماهای طراحی در فرآیند طراحی شهری و نقش آن در ارتقاء کیفیت فضاهای شهری. نشریۀ آرمانشهر، شمارۀ 1، صص 16-1.
پاکزاد، جهانشاه. (1383). راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران. تهران: دبیرخانۀ شورای عالی معماری و شهرسازی.
پاکزاد، جهانشاه. (1386). سیر اندیشه­ها در شهرسازی (2). از کمیت تا کیفیت. تهران: شرکت عمران شهرهای جدید.
پاکزاد، جهانشاه. (1386). مقالاتی در باب طراحی شهری. تهران: نشر شهیدی.
چنگلوایی، یونس. (1390). نقش فرهنگ در راهبردهای توسعۀ شهرهای جدید مورد پژوهی شهر جدید چهارم اصفهان. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد به راهنمایی محمود محمدی، دانشکدۀ شهرسازی و معماری، دانشگاه هنر اصفهان،.
 حبیبی، سید محسن. (1387). مسیرهای پیادۀ گردشگری. مجلّۀ هنرهای زیبا، شمارۀ 9، صص 51- 43.
عطایی، محمّد. (1389). تصمیم­گیری چند­معیارۀ فازی. شاهرود: دانشگاه صنعتی شاهرود.
 فرزبود، سولماز. (1384). برنامه­ریزی در راستای جداسازی ترافیک سواره و پیاده در بافت مرکزی تجریش. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد طراحی و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس.
 کاکرین، آلن. (1387). سیاست­های شهری: رویکردی انتقادی. ترجمۀ عارف اقوامی مقدّم، تهران: انتشارات آذرخش.
کرمونا، متیو، تیزدل، استیو. (1390). خوانش مفاهیم طراحی شهری. ترجمۀ کامران ذکاوت و فرناز فرشاد، تهران: انتشارات آذرخش.
کلر، جورج. (1381). تئوری مجموعه­های فازی (اصول و کارکردها). ترجمۀ محمّد حسین فاضل زرندی، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
 گلکار، کورش. (1379). مؤلفه­های سازندۀ کیفیت طراحی شهری. نشریۀ صفّه، شمارۀ 32، صص 65-38.
 گلکار، کورش. (1384). راهنمای انجام مرحلۀ چشم­انداز­سازی در طراحی شهری. هنرهای زیبا، شمارۀ 24، صص 36-25.
لنگ، جان. (1383). آفرینش نظریۀ معماری. ترجمۀ: علیرضا عینی فر، چاپ 2،  تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ملک، ماندانا. (1385). تهیۀ سند معطوف به حضور پیاده­گذر امام­زاده یحیی تهران. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشگاه شهید بهشتی.
وزارت مسکن و شهرسازی. (1375). طراحی راه­های شهری (مسیرهای پیاده). تهران: معاونت معماری و شهرسازی.
Carmona, M., Heath, T., Oc, T., Tiesdell, S., (2003). Public space urban space: The Dimensions of Urban Design, Architectural Press, London.
Frank, L.D., (2001). The built environment and human activity patterns: Exploring the impact of urban form on public health. Journal of planning literature, Vol.2, No.16, pp: 218-202.
Handy, S., (2006). Self-selection in the relationship between the built environment and walking. Journal of the American planning association, Vol.5, No.72, pp: 74-55.
Jacobs, J.,(1961). The death and Life of Great American Cities. London: Jonathan Cape.
Krier, R., (1979). Urban Space. Academy Edition, London.