اولویت بندی نماگرهای رشد هوشمند در راستای باز زنده سازی بافت های تاریخی (مطالعۀ موردی: بازار شهر کاشان)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا و اکوتوریست، دانشکدۀ متابع طبیعی و علوم و زمین، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

2 دانش آموختۀ کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

10.22103/juas.2016.1829

چکیده

بافت­های تاریخی در شهرها گرانبهاترین یادگار دوران معماری گذشته هستند که سالیان طولانی از ساخت آنها می­گذرد و در گذر زمان دچار فرسودگی کارکردی شده­اند که باز زنده­سازی بافت­های تاریخی ضرورتی اجتناب ناپذیر در جهت حفظ آنها به شمار می­رود؛ به همین منظور، افراد صاحب‌نظر در این باره در پی نظریاتی هستند که بتوانند بدون آسیب رساندن به این بناهای با ارزش آنها را باز زنده­سازی کنند. نظریۀ رشد هوشمند در مقولۀ شهر و توسعۀ پایدار با حمایت از بازسازی بافت­های قدیمی و حومه­ها در دستور کار برنامه­ریزان شهری قرار دارد؛ به همین دلیل در این مقاله شاخص­های رشد هوشمند در بازار سنّتی کاشان سنجیده می­شود. هدف این پژوهش، بررسی پتانسیل نماگرهای رشد هوشمند در راستای باز زنده­سازی بازار سنّتی کاشان است. بازار کاشان، یکی از قدیمی­ترین بازارهای ایران است که توجّه به ابعاد فیزیکی، جسمی، روحی و معنوی انسان از جمله محلاّت قابل پیاده­روی و خلق اجتماعات محلی و ... در ساخت این بنا رعایت شده­است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از تکنیک ANP و نرم­افزار Super Desicion و ترکیب آن با ضریب Entropy ، SMART و WSM و با تکنیک ادغامی بردا معیارها اولویت­بندی گردید. نتایج نشان می­دهد که در بین معیارهای رشد هوشمند، کاربری ترکیبی زمین و خلق محلاّت قابل پیاده­روی بهترین و گزینه­های متنوع حمل و نقل، طراحی فشردۀ ساختمان­ها و خلق اجتماعات با احساس تعلق مکانی کمترین پتانسیل را در وضع موجود بازار کاشان داشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


پوراحمد، احمد. سیف­الدینی، فرانک. زیاری، کرامت­الله. (1392). بررسی موانع و بسترهای رشد هوشمند شهری نمونه موردی : خرم آباد. نشریه آمایش سرزمین. شمارۀ 2. صص 260-241.
پوراحمد، احمد. موسوی، سیروس. (1389). ماهیت اجتماعی شهرهای اسلامی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی- اسلامی. شمارۀ 2. صص 58-40.
حسینی کومله، ستوده، مصطفی. علمباز، فاطمه. (1392). نقش خاطره جمعی در باززنده سازی بافت های شهری. نشریۀ هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی. شمارۀ 4. صص 92-79.
حسین­زاده دلیر، کریم. (1378). فرایند توسعه شهری و تئوری شهر متراکم. تبریز: اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری. صص 15-1.
حکمت­نیا، حسن. موسوی، میرنجف. (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای. تهران: انتشارات علم نوین. 320 ص.
حیدری سورشجانی، رسول. ورفی نژاد، ژیلا. سلیمی، زهرا. (1394). بررسی و تحلیل ضعف عملکردی عناصر سنتی بازار نمونه موردی: تیمچه صباغ بازار کاشان. همایش ملی بافت فرسوده. کاشان. صص 13-1.
حیاتی، سلمان. غلامی، یونس. قنبری، محمد. (1394). شناخت الگوی رشد کالبدی- فضایی کلانشهرهای ایران (مطالعة موردی: کلانشهرهای مشهد، شیراز، اصفهان، تبریز). نشریه مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال دوم. شمارۀ 3.
خانی­آرانی، فاطمه. ( 1390). کاشان مهد تمدن و هنر همگام با هستی. چاپ اول. انتشارات کاشان، 544 ص.
رجبی، آزیتا. (1385). ریخت شناسی بازار. تهران: نشر آگاه. 240 ص.
رهنما، محمد رحیم. عباس زاده، غلامرضا. (1387). اصول، مبانی و مدلهای سنجش فرم کالبدی شهر. چاپ اول. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی. 345 ص.
سازمان میراث فرهنگی. (1390). شهر کاشان.
شاهینی فر، مصطفی، مهدی خداداد، مریم، بیرانوندزاده، نوبخت، سبحانی. (1394). تحلیل ظرفیتی فرم شهر با تأکید بر الگوی شهر فشرده (مطالعه موردی: شهر گرگان). نشریة مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال سوم. شمارۀ 2. پیاپی 7.
شماعی، علی و احمد، پور احمد. (1384). بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا. انتشارات دانشگاه تهران. 270 ص.
صرافی، مظفر. توکلی نیا، جمیله. محمدیان مصمم، حسن. (1393). اندیشه ای نو در برنامه ریزی شهری. تهران: انتشارات قدیانی، 303 ص.
غیائی، محمدهادی. پرتوی، پروین. بهتاش، محمدرضا. (1391). چارچوب تحلیلی و روش شناسی باززنده سازی بافت ها و محلات تاریخی نمونه موردی: محله بازار شاه کرمان. دوفصلنامه مرمت و معماری ایران. شمارۀ 6. صص 26-1.
فیروزی، محمدعلی. نصرآبادی، لیلا. (1393). تاثیر مدرنیسم بر بازار. فصلنامه علمی- پژوهشی توسعه اجتماعی. شمارۀ 3. صص 15-1.
مرادی، علی اصغر. ترک زبان، شقایق. (1390). ضوابط طراحی معماری در بافت های تاریخی. نشریه شهر و معماری بومی، شمارۀ ۱. صص 66-53.
موحد، علی. (1385). احیای بازارهای تاریخی, هویت بخشی به فضای کالبدی شهر: مطالعه موردی: بازار. شهر زواره. همایش علمی منطقه ای معماری کویر. صص 16-1
وارثی، حمید رضا. زنگی آبادی، علی. یغفوری، حسین. (1387) بررسی تطبیقی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت اجتماعی. جغرافیا و توسعه. شمارۀ 11.
Cowan, R., (2005). The Dictionary of Urbanism, London, Streetwise Press, pp:21-39.
Flint, A., (2006) This Land: the Battle over Sprawl and the Future of American. the Johns Hopkins University Press, Baltimore, 6th edition, pp: 1-16.
G.Hevesi, A., (2004). Smart Growth in New York State: A Discussion Paper. Comptroller's press office, Albany.pp:1-18.
Grant, J., (2007). Encouraging Mixed Use in Practice. Incentives, Regulations, and Plans: The Role of States and Nation-states in Smart Growth Planning. Edited by Gerrit-Jan Knaap, Huibert, A. Haccoû, Kelly J. Clifton and John W. Frece, Published by Edward Elgar Publishing, pp:1-245.
Harrison, M., E, Stanwyck., B, Beckingham., O, Starry., B, Hanlone., J, Ewcomerc., (2011). Smart Growth and the Septic Tank. Wastewater Treatment and GrowthManagement in the Baltimore Region.
La Greca, P., L, Barbarossa., M, Ignaccolo., G, Inturri., F, Martinico., (2011). Pieser Richard. Journal Town Plannig Review. Vol.72, pp:56-74
Miller, D.W., Starr, M.K., (1969). Executive Decisions and Operations Research. Prentice-Hall, Englewood Cliffe, pp:1-205.
Marcus,E., Catay, B., Budak, E., (2014). Development of a
Machine Tool Selection System Using AHP
. International Journal of Advanced Manufacturing Technolxgy, Vol.35, pp.1-13.
Miller, G.T., (2004). Living in the Environment”(13th ed). California.
Monavvarian, A., Fathi, M.R., Zarchi, M.K., Faghih, A., (2011). Combining ANP with TOPSIS in selecting knowledge management strategies (Case study: Pars Tire Company). European journal of scientific research, Vol.54, pp.660-679.
Saaty, T. L., (1999). Fundamentals of the Analytic Network Process. Proceedings of ISAHP, Kobe, Japan.
Triantaphyllou, E., Mann, S.H., (1989). An examination of the effectiveness of multi-dimensional decisionmaking methods: a decision-making paradox. Decision Support Systems,Vol.5, pp.10–22.
Urban Revitalization(2006) Public Toilet Alternatives for the East Village and the Downtown .
Weible.Christopher, M., (2010). Collaborative Institutions, Functional Areas, and Beliefs: What Are the Roles in Policy Networks? In Self-Organizing Federalism. Eds: Richard, C.Feiock., John, T., Scholz Cambridge: Cambridge University Press, pp.179–203.