مکان یابی بهینۀ اسکان موقت دانشجویان پس از زلزلۀ احتمالی شهر کرمان (مطالعۀ موردی: مناطق 3 و 4)

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بحران، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

10.22103/juas.2016.1827

چکیده

کرمان از واحدهای لرزۀ زمین­ ساختی می­باشد که همواره شاهد لرزه­های مخرب بوده ­است. این شهر وضعیت بحرانی پیش ­آمده برای دانشجویان در زلزلۀ بم را تجربه کرده­ است که باعث مرگ 428 دانشجوی مستقر در خوابگاه­های­ دانشجویی به علت نامقاوم بودن ساختمان­ ها، شده ­است. پس از زلزله، از دست دادن سرپناه باعث تضعیف روحیه و پراکندگی دانشجویان می­ گردد؛ بنابراین، تعیین سرپناه موقت امنیت را برای دانشجویان فراهم می­­کند. هدف پژوهش حاضر تعیین مکان­های مناسب جهت اسکان موقت دانشجویان در بحران زلزله در مناطق  3 و 4 شهر کرمان می­باشد. این پژوهش، بر اساس روش و ماهیت، توصیفی- تحلیلی و براساس هدف، کاربردی می ­باشد. در این پژوهش با نظرسنجی از کارشناسان خبرۀ واحد اسکان جمعیت هلال ­احمر، مدیریت بحران، اساتید صاحب ­نظر دانشگاه با استفاده از دو پرسشنامه معیارهای انتخاب مراکز اسکان موقت دانشجویان شناسایی و سپس با استفاده از نرم­افزار Expert Choice وزن­دهی به معیارها صورت گرفت و در ادامه با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و مدل همپوشانی مجموع وزنی لایه­های مختلف با هم تلفیق شده و مکان­ های مناسب اسکان موقت دانشجویان مشخص گردیدند. یافته ­های تحقیق حاکی از آن است که شاخص دوری از گسل با وزن 0l713 بیشترین اهمیت را در تعیین مراکز اسکان موقت دانشجویان دارد. نقشه­های نهایی در این پژوهش، نشان­ دهندۀ 4 مکان مناسب برای اسکان موقت دانشجویان در منطقۀ 3 و 4 شهر کرمان می­باشد که 3 مکان در منطقۀ 3 و 1 مکان در منطقۀ 4 شهر کرمان قرار دارد.

کلیدواژه‌ها


بهرامی، محبوبه. کریمی، امید. ابراهیمی، عقیل (1391). ارائۀ الگوی بهینۀ مکان­یابی خوابگاه­های دانشجویی با استفاده از ArcGIS و روش AHP و اولویت­بندی مکانی با روش SAW (مطالعۀ موردی: منطقۀ 6 شهرداری تهران). فصلنامۀ کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور در برنامه­ریزی، شمارۀ 1، صص 72-57.
 توحیدی­فر، حمید (1385). بررسی روانگرایی خاک­ها و روش­های پیشگیری از آن. پایگاه تخصصی دانشجویان و مهندسین عمران.
حسینقلی­پور، سعید. شریف­نژاد، جواد. عبدالحسینی، جواد (1394). بررسی عوامل مؤثر در مکان­یابی اسکان موقت پس از بروز سوانح (مطالعۀ موردی: شهر ارومیه). دوّمین همایش ملی افق­های نوین در توانمندسازی و توسعۀ پایدار، صص 18-1.
دهقانی قناتغستانی، معصومه (1394). ارزیابی ریسک مناطق مختلف شهر کرمان در برابر زلزله با استفاده از GIS و تکنیک AHP. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، کرمان: دانشگاه شهید باهنر، دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد.
رحیمی، محمد. عبدالهی، علی­اصغر. ایلاقی حسینی، محسن (1394). مکان­یابی اردوگاه­های اسکان موقت در مواقع زلزله (مورد: شهرستان­های جیرفت و عنبرآباد). نشریۀ مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال 2، شمارۀ 3، صص 57-41.
روابط عمومی دانشگاه­ پیام­نور و آزاد اسلامی واحد بم (1390).
صالح‌گوهری، حسام­الدین (1392). مکان­یابی پایگاه­های اسکان اضطراری پس از زلزله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (مطالعۀ موردی: منطقۀ 3 شهر کرمان). پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، کرمان: دانشگاه آزاد اسلامی.
عبدالهی، مجید (1383). مدیریت بحران در نواحی شهری. چاپ 1، تهران: انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور.
فرقانی، محمدعلی. دربندی، سمانه (1394). ارزیابی عوامل مؤثر در انتخاب مکان­های اسکان موقت پس از زلزله با استفاده GIS و تکنیک AHP (مطالعۀ موردی: منطقۀ 4 کرمان). فصلنامۀ علمی- پژوهشی امداد و نجات، سال 7، شمارۀ 2، صص 80-54.
کهوری‌پور، اسماعیل (1390). بررسی عوامل مؤثر بر مکان­یابی ایستگاه­های هلال احمر با رویکرد مدیریت بحران در شهر جیرفت با استفاده از منطق فازی و GIS. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان.
محمدی‌اصل، زهرا. منتظرالقائم، سعید (1392). خطرات زمین­لرزه در شهرها (مطالعۀ موردی در تهران و کالیفرنیا). فصلنامۀ علوم زمین، شمارۀ 90، صص 124-117.
مرکز مطالعات مبارزه با سوانح طبیعی ایران (1372). کاربرد مدیریت بحران در کاهش ضایعات زلزله. طرح بسیج توان فنی کشور در بازسازی مناطق زلزله­زده، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی.
Gőmez, Oscar A., (2013). Lessons from International Studentʼ Reaction the 2011 Great East Japan Earthquake: The Case of the School of Engineering at Tohoku University. International Journal of Disaster Risk Science, No.3, pp.137-149.
Hamilton, T., (2006). The effects of the 1906 earthquake on the Stanford University campus. Geological Society of America, PP: 193-207.
Hosseini, S. A., Machyani, H., (2015). Locating Sites for Temporary Accommodation and Food Storage Silos in the event of a Crisis in Rasht City-Iran. Journal of Materials and Environmental Science, pp.2825-2835.
Liu, J., Fan, Y., Piejun, S.S., (2011). Response to a high-Altitude Earthquake: The Yushu Earthquake example. International Journal of Disaster Risk Science, Vol.2, No.1, pp.43-53.
Saaty, T. L., (1990). How to make a decision: The analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, NO. 1, PP: 9-26.