نقش گردشگری شهری در توسعه کالبدی شهر کرمانشاه

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی (کاربردی - توسعه ای)

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیای انسانی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد برنامه ریزی توریسم دانشگاه تهران

چکیده

گردشگری شهری، در سال‌های اخیر به دلیل مشکلات روحی حاصل از زندگی شهری، اهمیّت یافته­ است. توریسم به یکی از بخش‌های اثرگذار بر کاربری زمین‌های شهری تبدیل شده است. ضرورت و اهمیّت این تحقیق از آنجا ناشی می‌شود که شهرستان کرمانشاه به ‌دلیل قدمت تاریخی، برخورداری از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی مناسب در اطراف شهر، موقعیت مرزی و عبور زائرین کربلا از این منطقه، همواره مورد توجه گردشگران بوده و گردشگری می‌تواند زمینه توسعه منطقه را فراهم سازد. این تحقیق از نوع کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. هدف این تحقیق تحلیل نقش گردشگری در توسعه کالبدی شهر در دو دهه اخیر و ارزیابی نقش آن در افزایش زیرساخت‌های گردشگری می‌باشد. برای انجام این تحقیق از پرسش‌نامه مردم و مسئولین استفاده شد که با نرم‌افزار SPSS و از طریق ضریب همبستگی اسپیرمن تحلیل شد و برای تطبیق اطلاعات، با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نرم‌افزارهای GIS و ENVI نقشه‌های کاربری اراضی سال‌های 65 و 89 ایجاد شد که جهات و روند توسعه شهر و میزان تغییر کاربری‌های کشاورزی و بایر به کاربری شهری در آن مشخص شده‌ است و با بررسی نقشه‌های کاربری شهری سال 81 و 95 به مقایسه مساحت سایر کاربری‌ها با کاربری جهانگردی پرداخته‌ شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که با تحلیل متغیرهای حاصل از پرسش‌نامه‌ها، گردشگری در توسعه کالبدی شهر کرمانشاه 74 درصد تأثیر داشته و با مقایسه میزان کاربری‌های جهانگردی در سال‌های 81 و 95 هم این امر مورد تأیید قرار گرفته‌ است به‌ طوریکه مساحت کاربری جهانگردی در سال 95 نسبت به 81 ، تقریباً 6 برابر خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


ایراندوست، کیومرث. (1385). بررسی اجمالی از روند رشد و توسعه شهر کرمانشاه. آموزش جغرافیا. سال 16، شمارۀ 58.
بحرینی، حسین. (1377). فرایند طراحی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رهنمایی، محمدتقی. (1390). گردشگری شهری. تهران: انتشارات سازمان دهیاری­های کشور.
رضوانی، علی­اصغر. (1386). جغرافیا و صنعت توریسم. تهران: انتشارات پیام نور.
حاجی­نژاد، علی. پورطاهری، مهدی. احمدی، علی. (1389). تأثیرات گردشگری بر توسعۀ کالبدی- فضایی مناطق شهری (مطالعه موردی: بانه). مجلّه پژوهش­های جغرافیای انسانی، شمارۀ 77.
زنگی­ آبادی، علی. (1372). تحلیل الگوی توسعه فیزیکی شهر کرمان. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ­ریزی شهری، تهران: دانشگاه تربیت مدرّس.
شیعه، اسماعیل. (1379). کارگاه برنامه‌ریزی شهری. چاپ چهارم. تهران: انتشارات دانشگاه پیام ­نور.
مرکز آمار ایران (1375). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
مرکز آمار ایران (1385). سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
محمدی، جمال. (1375). عوامل مؤثّر بر توسعه و گسترش کالبدی شهرها. خلاصه مقالات اوّلین سمینار مشترک شهرسازی و ابنیه تاریخی، زنجان: دانشگاه زنجان.
محمدزاده، شیرزاد. (1381). بررسی اثرات توریسم بر کاربری اراضی. پایان­نامه کارشناسی ارشد توریسم، زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان.
موحّد، علی. (1386). گردشگری شهری. اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران.
مهندسین مشاور تدبیر شهر. (1381). طرح تجدید نظر طرح جامع کرمانشاه. کرمانشاه: سازمان مسکن و شهرسازی استان کرمانشاه.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمانشاه. (1390).
هوشیار، حسین. (1384). دیدگاه­ها، عوامل و عناصر مؤثّر در توسعه فیزیکی شهرهای ایران. مجله رشد آموزش جغرافیا. شماره 70.
یلوه، مصطفی. (13۷۹). روند والگوی توسعه فیزیکی شهر کرمانشاه. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه­ ریزی شهری، دانشگاه تهران.
Barker, Michael., Stephen, J., (2002). Visitor safety in urban tourism environment: the case of Auckland, New Zealand. Cities. Vol.19, No.4.
Donald, E., Hawkins, S.M., (2007). The world Banks Role in Tourism development. Annual of tourism, Research. Vol.34. No.21.
Eccles G., Costa J., (1996). Perspectives on tourism development. International Journal of Contemporary Hospitality Management. Vol.8. Nu.7, pp:44-51.
Lesly, F., (1997). Sustainable Tourism. Edited by France, Lesley A. London. pp:26-27.
Svedsater, Henrik., (2003). Economic value of the Environment: How coitizens make sense of contingent valuation Question. Land Economic.Vol.79.No.1.
United Nation., (2008). UN World Human Development Report 2007-2008: www.UM.org.2008/6/24.22:00.
Zand Moghaddam, M., Ranjbary, M., (2010). Impact of Tourism Activities on the Use of Urban land. Iranian journal of Tourism & Hospitality. Vol.1. No.1.