2024-03-29T10:51:06Z
https://jusg.uk.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=512
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
ارزیابی تأثیرپذیری الگوهای معماری مساکن جدید از اقلیم (مطالعه موردی: شهر آباده)
امیرحسین
حلبیان
محمدمهدی
تقی زاده
ساناز
شفیعی
تبیین موضوع: توجه به اهداف عمدۀ طراحی اقلیمی در هر منطقۀ آب و هوایی و پیش بینی مواردی در جهت تحقق بخشیدن به این اهداف میﺗﻮاﻧﺪ راهگشای بسیاری از معضلات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ و ﺳﺎﺧﺖ مساکن ﺟﺪﻳﺪ، بازسازی مساکن فرسوده، بهره برداری بیشتر از انرژی های تجدیدپذیر، انطباق بهتر با محیط زیست و در نهایت موجب هویت یافتن معماری در هر اقلیم و زمینه ساز آسایش افراد باشد.روش: برای دستیابی به هدف پژوهش حاضر که بررسی آسایش زیست اقلیمی مساکن جدید شهر آباده است، از داده های ماهانۀ دورۀ آماری (1363 تا 1392) ایستگاه سینوپتیک شهر آباده به روش تحلیلی – توصیفی بهره گرفته شد. سپس برای تعیین محدودۀ آسایش حرارتی مساکن جدید بر اساس روش ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺷﺎﺧﺺ بیوکلیماتیک ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ماهونی، تعداد 170 بنا با استفاده از روش کوکران به عنوان نمونه انتخاب گردید.یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که به دلیل قرار گرفتن دمای ماه های مهر تا اردیبهشت در گروه شاخص خشکی (3A) و وجود شرایط اقلیمی سرد در محیط، بهتر است کشیدگی بنا در جهت جنوب شرقی – جنوب غربی باشد. همچنین با توجه به اینکه در تمام ماه های سال نوسان بیش از 10 درجۀ سانتی گراد بین دمای روز و شب وجود دارد و رطوبت نسبی در گروه شاخص خشکی (1A) قرارمی گیرد، بهتر است بازشوها ابعادی در حدود 10 تا 20 درصد مساحت دیوار داشته باشند. در ماه تیر به دلیل داشتن روزهای گرم و شب های معتدل و نوسان بیش از 10 درجۀ سانتی گراد دمای هوا، بهتر است فضایی برای خوابیدن در فضای آزاد (خارج از بنا)، پیش بینی شود.نتایج: دست یافته های حاصل از بررسی معماری مساکن جدید شهر آباده بیانگر جهت گیری غالب شمالی-جنوبی بنا، ضخامت کم دیوارها، عدم تناسب بین اندازۀ پنجره و مساحت دیوار و کم رنگ شدن حضور عناصر معماری (حیاط، ایوان، بالکن، حوض و باغچه) در این بناها است که این امر زمینه ساز عدم تطابق معماری با اقلیم منطقه و در نهایت عدم آسایش اقلیمی ساکنین بنا در اغلب اوقات سال است.
اقلیم
معماری
الگوی ساخت
ماهونی
آباده
2021
09
23
1
23
https://jusg.uk.ac.ir/article_3012_4cd38c630c7f996a478834eebec66ebe.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
الگویابی پراکنش فضائی وندالیسم و تبیین عوامل همپیوند آن نمونه پژوهشی: شهر جیرفت
امیرحمزه
شهبازی
علیرضا
شهبازی
تبیین موضوع: پدیده وندالیسم، تجهیزات شهری، اموال و ابنیه عمومی یا شهروندان و چشماندازهای شهری را تخریب و ناکارآمد میکند. این پژوهش سه هدف را که عبارتند از: تحلیل میزان و شدت وندالیسم در کل شهر جیرفت، واکاوی پراکنش فضائی وندالیسم و تبیین عوامل همپیوند با وندالیسم، دنبال میکند.روش: این پژوهش کاربردی، توصیفی-تحلیلی، پیمایشی، با جامعه هدف 377 نفری از شهروندان 15ساله و بیشتر جیرفت است که با نمونهبرداری تصادفی دومرحلهای و پرسشنامه محققساخته و طیف 7 گزینهای لیکرت، گردآوری شده است. از مدلهای تحلیلی: کولموگروف-اسمیرنوف، شاپیرو ویلک، کروسکالوالیس، کایدو، آزموننشانه و جدول متقاطع بهرهگیری شده است.یافته ها: بر پایه نتایج مدل ناپارامتریک «آزموننشانه»، میزان و شدت شیوع وندالیسم در جیرفت در حد متوسط است. لیکن، پراکنش فضائی پدیده وندالیسم در سطح محلههای شهر جیرفت، بر پایه نتایج مدل ناپارامتریک کروسکالوالیس، خیلی ناهمگن و دارای تفاوتهای بسیار معنیداری میباشد. این در حالی است که، آزمون تکمیلی تست میانه -کروسکال والیس، آشکار نمود، میزان و شدت بروز وندالیسم در نواحی پنجگانه شهر جیرفت، توسط متغیر مستقل، تراز اجتماعی، اقتصادی و کالبدی این نواحی پنجگانه قابل پیشبینی و تبیین است.نتایج: اولاً، میزان شیوع پدیده وندالیسم در جیرفت بر مبنای قضاوت شهروندان در حد متوسط (نه شدید) میباشد. لیکن پراکنش فضائی پدیده وندالیسم در سطح نواحی پنجگانه به گونهای معنیدار بسیار متفاوت میباشد. نتایج نشان داد؛ در نواحی پنجگانه جیرفت، بالاترین میزان شیوع وندالیزم در ناحیه کلرود و سپس ناحیه بهجرد وجود دارد. کمترین میزان بروز وندالیسم در ناحیه بهشتی و سپس ناحیه رجائی دیده میشود، البته ناحیه گلبهار در حد متوسط بود. آزمونهای بعدی نشان داد، وضعیت سطح اجتماعی (مؤلفههای آموزش و بهداشت)، اقتصادی (مؤلفههای اشتغال و اقتصاد) و کالبدی (مؤلفه های خدمات و تأسیسات و تجهیزات شهری) هریک نواحی پنجگانه شهر جیرفت، به گونهای پیشبینی کننده میزان و شدت بروز وندالیسم در این نواحی است.
وندالیسم
جیرفت
پراکنش فضایی
تخریبگری
تبیین وندالیسم
2021
09
23
45
25
https://jusg.uk.ac.ir/article_3116_e851393b8af600e6f9a6525c04df2484.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
نقش محیط کالبدی شهر در سلامت عمومی شهروندان (مطالعۀ موردی: شهر کرمان)
مهدی
صداقت
علیرضا
صادقی نیا
تبیین موضوع: فضاهای شهری تأثیر زیادی بر سلامت عمومی شهروندان دارند. تا به امروز، تقریباً همه تحقیقات درباره رابطه محیط کالبدی شهر و سلامت شهروندان تنها بر ارزیابی ادراک شهروندان از محیط شهری متکی بوده است. در مقاله حاضر ارتباط کیفیت سلامت عمومی شهروندان با جنبههای عینی اندازهگیری شده محیط کالبدی شهر با در نظر گرفتن متغیرهای جمعیت بررسی شده است.روش: تحقیق حاضر به لحاظ هدف توسعهای و به لحاظ روش میدانی میباشد. بدین منظور پس از مرور ادبیات تحقیق در مرحله اول حجم نمونه با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی کوکران تعیین و در مرحله دوم با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای سلسله مراتبی و با تکنیک پرسشنامه زمین مرجع، دادههای نظرسنجی پرسشنامهکیفیت سلامت عمومی شهروندان کرمانی از 384 نفر پاسخگو در سال 1398 گردآوری گردید. همچنین با تشکیل پایگاه داده بلوک آماری سرشماری عمومی نفوس–مسکن سال 1395 در سیستم اطلاعات جغرافیایی ویژگیهای محیط کالبدی شهر کرمان از جمله؛ متغیرهای تراکم مسکونی، تراکم تجاری همکف، تراکم تقاطع معابر و تراکم فضای سبز و شاخصهای نسبت اختلاط کاربری زمین و قابلیت پیادهروی محاسبه شد. در نهایت مقادیر همبستگی جزئی متغیرهای فرم شهری کرمان با مقادیر شاخص کیفیت سلامت عمومی شهروندان برآورد و تحلیل گردید.یافته ها: برآورد همبستگی جزئی بین مقادیر کیفیت سلامت عمومی با سن رابطه مثبت معنادار و با تحصیلات رابطه منفی معنادار داشته است. همچنین مقادیر شاخص کیفیت سلامت عمومی با مقادیر تراکم تجاری همکف، تراکم تقاطعها و نسبت اختلاط کاربری زمین ارتباط معناداری داشته است. شاخص قابلیت پیاده روی نیز که از ترکیب فاکتورهای شکل شهری بدست آمد ارتباط معناداری با شاخص کیفیت سلامت عمومی داشت. در این میان متغیر تراکم فضای سبز شهری با شاخص کیفیت سلامت عمومی شهر کرمان همبستگی کاملاً معناداری را ارائه نمود.نتایج: تحقیق حاضر مبین این فرضیه است که طراحی محیط کالبدی شهر به طور قابل توجهی با سطح کیفیت سلامت عمومی شهروندان کرمانی مرتبط است. نتایج بر این تأکید دارند که افزایش تراکم فضای تجاری همکف محلی، نسبت اختلاط کاربری زمین، اتصال بیشتر معابر به یکدیگر از جمله مداخلاتی است که میتواند با ارتقاء شاخص قابلیت پیادهروی محلات در کنار توسعه فضای سبز شهری کیفیت سلامت عمومی شهروندان را بهبود بخشد.
سلامت عمومی
نسبت اختلاط کاربری
قابلیت پیاده روی
کرمان
2021
09
23
63
47
https://jusg.uk.ac.ir/article_3126_8c365dd114fe32f6a5ab8e0bb2a10926.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تحلیل نگرش جامعۀ محلی نسبت به اثرات گردشگری (مطالعۀ موردی: محلۀ نقش جهان شهر اصفهان)
نرگس
وزین
حسین
مختاری هشی
احمد
طاهری
تبیین موضوع: شناخت نگرش جامعه محلی در رابطه با توسعه گردشگری گامی مهم در توسعه گردشگری پایدار محسوب میشود. لذا ارزیابی نگرش جامعه محلی در مورد توسعه گردشگری جهت برنامه ریزی مطلوب برای آینده ضروری است. هدف تحقیق حاضر تحلیل نگرش ساکنان محله تاریخی- گردشگری نقش جهان در شهر اصفهان نسبت به گردشگری، و ارائه راهکارهای مناسب جهت افزایش رضایت ساکنان محله نسبت به توسعه گردشگری میباشد.روش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی_تحلیلی است و برای گردآوری داده ها از ابزار پرسشنامه (برای سنجش نگرش) و مصاحبه (ارائه راهکار) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق ساکنان محله نقش جهان می باشند که براساس تعداد ساکنان محله و با فرمول کوکران 366 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند، و دیدگاه آنها نسبت به گردشگری ارزیابی شد. از این تعداد 60 نفر برای انجام مصاحبه و ارائه راهکار مشارکت کردند. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه از روشهای آماری تی تک نمونهای و تحلیل عاملی و برای ارائه راهکار از روش تحلیل محتوا استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان می دهد از دیدگاه جامعه محلی در محله نقش جهان اثرات مثبت گردشگری بیش از منفی بوده و جامعه میزبان نسبت به گردشگری رضایت نسبی دارند. بیشترین تأثیر مثبت بر حوزه های زیباسازی فضای شهری و فرصت اشتغال و تأثیر منفی در حوزه ازدحام جمعیت ارزیابی شد. از تحلیل مصاحبه 28 راهکار قابل عملیاتی در قالب 7 مقوله شامل توسعه ظرفیت های شغلی، جذب سرمایه، برنامه ریزی مشارکتی، تقویت تعامل جامعه میزبان و مهمان، فرهنگ سازی، تقویت امنیت شهری و تقویت زیرساخت های محله برای افزایش رضایتمندی جامعه محلی بدست آمد. نتایج: تسری منافع حاصل از گردشگری به کل محله، هم باعث ایجاد رضایتمندی جامعه محلی نسبت به گردشگری خواهد شد و هم با ارائه خدمات مطلوب تر به جامعه مهمان در رضایتمندی نهایی گردشگران، نقش مؤثری خواهد داشت.
گردشگری
نگرش
جامعه محلی
محله نقش جهان
شهر اصفهان
2021
09
23
85
65
https://jusg.uk.ac.ir/article_3128_31b7451bf54624894792325cc73d8da1.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تحلیل فضایی الگوی فقر شهری با تأکید بر شاخص های اجتماعی و عوامل مؤثر بر سازمانیابی آن، مطالعه موردی: (شهر اردبیل)
رسول
قربانی
پروین
ده ده زاده سیلابی
تبیین موضوع: روند شهری شدن در کشورهای در حال توسعه با عدم تعادل های فضایی، قطبی شدن مناطق و گروه های اجتماعی و رشد بی قواره شهری مواجه بوده است. به طوری که ناپایداری بوجود آمده از این رشد ناموزون منجر به شکل گیری گستره های فقر در حوزه های شهری شده است. تحلیل فضایی این گستره ها، میزان محرومیت نواحی مختلف را مشخص کرده و الویت اقدامات برای ارتقای سطح زندگی را معلوم می کند. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی نابرابری های موجود و نشان دادن الگوی فقر در بلوک های شهری اردبیل با تاکید بر شاخص های اجتماعی طی سال های 1385 تا 1395 و همچنین بررسی عوامل موثر بر سازمان یابی این پدیده می باشدروش: روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و رویکرد حاکم بر آن تحلیل فضایی میباشد. جامعه آماری این تحقیق محدوده قانونی شهر اردبیل در سال 1385 و 1395 و حجم نمونه نیز تمامی بلوک های آماری سال های مذکور است. برای گردآوری دادههای تحقیق از اطلاعات موجود در بلوکهای آماری سال 1385 و 1395 شهر اربیل و پرسشگری از نخبگان دانشگاهی و مدیران شهری استفاده شده است. برای نشان دادن وضعیت فقر اجتماعی از تکنیک خودهمبستگی فضایی با استفاده از تحلیل لکه های داغ در نرم افزار Arc GIS استفاده گردیده است. برای تحلیل الگوی پراکنش فقر اجتماعی نیز از از آماره موران و برای تحلیل داده های بخش دوم پژوهش(شناسایی عوامل تأثیرگذار بر گسترش و سازمانیابی فضایی پهنههای فقر اجتماعی) نیز مدل تحلیل معادلات ساختاری در نرمافزار AMOS استفاده شده است.یافته ها: بر اساس نتایج بهدستآمده از بین 5142 بلوک شهری در شهر اردبیل در سال 1385، حدود 53 درصد در وضعیت خیلی محروم و محروم، 26 درصد در وضعیت متوسط و حدود 21 درصد در وضعیت برخوردار و کاملا برخوردار قرار داشتند. در سال 1395 نیز این درصدها به ترتیب 46، 22، 32 در بین 6439 بلوک شهری می باشد و این امر نیز نشان دهنده این میباشد که بلوکهای شهری اردبیل از لحاظ شاخص های اجتماعی در سال 1395 نسبت به سال 1385 در وضعیت بهتری قرار دارند.نتایج: با توجه به گسترش پدیدهی فقر شهری در شهر اردبیل طی دهههای گذشته، توانمندسازی اقشار کمدرآمد و فقیر شهر در این شهر بایستی با دیدگاه چندبعدی (و عدم توجه صرف به ابعاد کالبدی) صورت پذیرد. در این راستا، نقش تسهیلگر نظام مدیریتی شهر و تحقق برنامهریزی پایین به بالا و رویکرد مشارکتی ضروری میباشد.
فقر شهری
شاخص های اجتماعی
آمار فضایی
شهر اردبیل
2021
09
23
107
87
https://jusg.uk.ac.ir/article_3127_31a192bb5c96323247e7a6e9076c0f27.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
ارزیابی تأثیر امنیت بر وفاداری گردشگران به مقصد با تأکید بر نقش میانجی رضایتمندی و تصویر مقصد (مورد مطالعه: گردشگران خارجی شیراز)
محمدرضا
رضایی
رضا
مرادی رمقانی
سعیدرضا
اکبریان رونیزی
احسان
لشگری تفرشی
تبیین موضوع: یکی ﺍﺯ مهم ترین ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ ﻛﻪ می تواند وفاداری گردشگران را تحت تأثیر قرار دهد امنیت مقصد می باشد. بر همین اساس هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر امنیت بر وفاداری گردشگران خارجی شهر شیراز با نقش میانجی رضایتمندی و تصویر مقصد است. روش: پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، توصیفی از نوع پیمایشی است. اطلاعات ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮ اﺳﺎس روش اﺳﻨﺎدی و ﻣﻴﺪاﻧﻲ(ابزار ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ) گردآوری گردید. جامعه آماری تحقیق، گردشگران خارجی بازدید کننده از شهر شیراز در سال 1398 است. حجم نمونه طبق فرمول کوکران معادل 200 گردشگر برآورد گردید. برای توزیع پرسشنامه از شیوه تصادفی ساده استفاده شد. داده های ﮔﺮدآوری ﺷﺪه ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﻫﺎی آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻲ ﻣﻮرد تجزیه و تحلیل ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ.یافته ها: امنیت با ضریب 0/20 به صورت مستقیم و با ضریب 0/07 با نقش میانجی تصویر مقصد و با ضریب 0/26 با نقش میانجی رضایتمندی تأثیر مثبتی بر وفاداری گردشگران خارجی شهر شیراز دارد. تأثیر کلی امنیت بر وفاداری گردشگران خارجی نیز برابر با 0/53 است.نتایج: با افزایش سطح امنیت و بهبود این عامل در شهر شیراز شاهد افزایش وفاداری گردشگران خارجی به این شهر خواهیم بود که رونق هر چه بیشتر صنعت گردشگری این شهر را در پی دارد.
امنیت
وفاداری
گردشگری
شیراز
2021
09
23
132
109
https://jusg.uk.ac.ir/article_3129_1e3104cb1d413b796a70340a38e56316.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
ارزیابی جایگاه مؤلفه های سرمایۀ اجتماعی در تحقّق پذیری بازآفرینی بافت های ناکارآمد شهری (مطالعۀ موردی: سکونتگاه غیررسمی اخترآباد کرج)
محمد
رحمانی اصل
مرضیه
افضلی
اصغر
حیدری
کبری
محمدی
تبیین موضوع: بازآفرینی یکی از رویکردهای توسعه درونزای شهری است که هدف آن ارتقای ابعاد مختلف کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی بافت های شهری می باشد. با توجه به اهمیت بعد اجتماعی در فرایند بازآفرینی شهری پژوهش حاضر به بررسی نقش مؤلفه های سرمایه اجتماعی در تحقق پذیری بازآفرینی در بافت های ناکارآمد در سکونتگاه غیررسمی اخترآباد کرج پرداخته است.روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. برای جمع آوری اطلاعات از روش پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر کل جمعیت محله اخترآباد برابر با 13565 است و حجم نمونه آن 381 می باشد. برای ارزیابی نقش سرمایه اجتماعی در تحقق پذیری بازآفرینی شهری از 6 مؤلفه آگاهی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، تشکل اجتماعی، شبکه و روابط اجتماعی و مشارکت اجتماعی استفاده شده است. از نرم افزار Smart PLS و SPSS جهت تحلیل یافته ها استفاده شده است. برای بررسی رابطه بین متغیرهای تحقیق از مدل ساختاری در سطح معناداری و برای ارزیابی نقش مؤلفه های سرمایه اجتماعی بر تحقق پذیری بازآفرینی در بافت های ناکارآمد از مدل ساختاری در سطح بار عاملی استفاده شده است.یافته ها: یافته های مدل ساختاری در سطح معناداری نشان دهنده مقدار آماره T بیشتر از 2/58 برای تمامیه متغیرهای اثرگذار و اثرپذیر تحقیق و رابطه معنادار در سطح 99 درصد بین آنها می باشد. یافته های مدل ساختاری تحقیق در سطح بار عاملی نشان می دهد که مؤلفه های 6 گانه انسجام اجتماعی، شبکه و روابط اجتماعی، مشارکت اجتماعی، اعتماد اجتماعی، آگاهی اجتماعی و تشکل اجتماعی به ترتیب با مقدار ضریب مسیرهای 0/378، 0/376، 0/331، 0/324، 0/234 و 0/198 بر تحقق پذیری بازآفرینی شهری در بافت های ناکارآمد محله اخترآباد کرج تأثیرگذار می باشند.نتایج: نتایج تحقیق تببین کننده رابطه معنادار مثبت بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی و تحقق پذیری بازآفرینی در باف های ناکارآمد محله اخترآباد شهر کرج می باشد. همینطور نتایج تحقیق تببین کننده سطوح تأثیرگذاری متفاوت مؤلفه های سرمایه اجتماعی بر تحقق پذیری بازآفرینی در بافت های ناکارآمد محله اخترآباد شهر کرج می باشد.
بازآفرینی شهری
سرمایه اجتماعی
بافت های ناکارآمد شهری
سکونتگاههای غیررسمی
محله اخترآباد کرج
2021
09
23
154
133
https://jusg.uk.ac.ir/article_3130_aca8d63cffed8865f67f29a200f294c4.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تدقیقی بر موانع تحقق شهر هوشمند در کلانشهر اهواز از منظر نظریۀ آشوب
محمدعلی
فیروزی
احمد
پوراحمد
مهیار
سجادیان
تبیین موضوع: امروزه، تحقق شهر هوشمند به عنوان پارادایمی مطرح در سطح جهان به منظور رهایی از مشکلات و پیچیدگی های روزافزون ناشی از شهرنشینی گسترده، بیش از پیش مطرح می باشد. پژوهش حاضر نیز، به منظور بهره گیری از نظریۀ آشوب در چارچوب پارادایم پیچیدگی و درک شرایط پیچیدۀ کنونی کلانشهر اهواز در راستای تحقق شهر هوشمند در این کلانشهر به تحقیق پرداخت.روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه الکترونیکی محقق ساخته مبتنی بر طیف پنج درجه ای لیکرت می باشد؛ که در جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری میانگین، t تک نمونه ای و رتبه بندی فریدمن با استفاده از نرم افزار spss بهره گرفته شده است. جامعۀ آماری پژوهش کارشناسان شاغل در دستگاه های اجرایی دخیل در حیطۀ شهری اهواز می باشند. نمونۀ آماری این پژوهش، 380 نمونه است که با روش نمونه گیری گلوله برفی و شبکه ای نظارت شده انتخاب گردیدند.یافته ها: بر اساس یافته های تحقیق، نظریۀ آشوب در کلانشهر حاکمیت داشته و به سبب ضعف مفرط در مؤلفۀ تعادل بخش خودسازماندهی از یکسو و توان بالا در سه مولفۀ آشوبناک اثر غیرخطی، اثر پروانه ای و مجذوب کننده های ناشناس، حاکمیت نظریۀ آشوب مانعی جدی در راستای تحقق شهر هوشمند در کلانشهر اهواز می باشد.نتایج: بنابراین جهت مدیریت بهینۀ استقرار شهر هوشمند در کلانشهر اهواز ، برنامه ریزی دقیق برای ارتقای مؤلفۀ تعادل بخش خودسازماندهی در مقابل شناخت دقیق از سه مولفۀ آشوبناک اثر غیرخطی، اثر پروانه ای و مجذوب کننده های ناشناس و ضرورت دارد.
شهر هوشمند
نظریۀ پیچیدگی
نظریۀ آشوب
خودسازماندهی
شهر اهواز
2021
09
23
181
155
https://jusg.uk.ac.ir/article_3131_a4120b5e276773e11ff26e3d1e1bfddf.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تحلیل فضای کالبد شهری با تأکید بر کاربری های ناکارآمد ناحیه هشت شهرکرمان
محمد
رحیمی
فائزه
بزمه
تبیین موضوع: امروزه با توجه به توسعة روزافزون شهرها و عدم تعادل در پراکنش کاربری ها، ساماندهی کاربری اراضی شهری از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. حال با توجه به اینکه همه شهرها از کاربریهای متفاوت تشکیل شده است، لذا باید تمام این کاربریها از نظر الگوی استقرار مطابق با قوانین و اصول برنامه ریزی شهری باشند. در عمده شهرهای جهان، تهیه برنام های کاربری زمین شهری به منظور ایجاد تعادل و تعامل در توسعه بخش های مختلف شهر امری ضروری به حساب می آید. چگونگی مواجهه با این چالش های کاربری شهری بخش مهمی از برنامه ریزی توسعه فضایی را تشکیل می دهد. برخی از این چالش ها الزامات اعمال تغییراتی را در برنامه های مصوب، به ویژه در ارتباط با کاربری زمین مشخص می کنند.روش: پژوهش حاضر با هدف تحلیل سازمان فضایی کالبدی با تأکید بر کاربری های ناکارآمد شهر در ناحیه هشت شهر کرمان می باشد. برای انجام این مطالعه از روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده شده است. شیوه جمع آوری اطلاعات اسنادی، کتابخانه ای و میدانی بوده است.یافته ها: با توجه به شرایط ناحیه هشت شهری کرمان عمده ترین چالشهای ناشی از کاربری های ناکارآمد به شرح زیر شناسایی شدند: بروز انواع آلودگی ها و آسیب رسانی بالقوه به سلامت انسان و محیط زیست، کاهش کیفیت کالبدی ناحیه و به وجود آمدن سیمای شهری نامطلوب در ناحیه، کاهش سرانه های ناحیه و عدم دستیابی به سرانه های استاندارد، کاهش امنیت و به وجود آمدن نا امنی و برخی از ناهنجاری های اجتماعی و رشد پراکنده و توسعه افقی شهر و عدم ایجاد توسعه درونزا در شهر کرمان می باشدنتایج: در محدوده ناحیه هشت شهری کرمان، درصد قابل توجهی کاربری های ناکارآمدی وجود دارد که در کنار چالش های اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی دارای قابلیت های زیادی هستند که م یتوانند مورد استفاده بهینه قرار گیرند از جمله، اراضی بایر و متروکه در این فضاها که از نظر سازگاری، مطلوبیت و وابستگی در سطح بسیار پایینی قرار دارند، می تواند بخش مهمی از نیاز به زمین ناشی از افزایش جمعیت در شهر را در طول زمان فراهم نماید و با توسعه درونزا در شهر از رشد افقی شهر کرمان که مشکلات عدیدهای را به وجود آورده است جلوگیری شود.
تحلیل فضایی- کالبدی
کاربری های ناکارآمد
سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS )
شهر کرمان
2021
09
23
201
183
https://jusg.uk.ac.ir/article_3145_e9fb6513b7da69b953a77f51f09ba334.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
ارزیابی سطح زیست پذیری در سکونتگاههای غیررسمی (مطالعۀ موردی: محلۀ فلاحت، شهر ارومیه)
میرنجف
موسوی
نیما
بایرام زاده
سجاد
امیدوارفر
رویا
کامل نیا
تبیین موضوع: سکونتگاههای غیررسمی به دلیل رشد دیمی با مشکلات متعددی روبهرو هستند بهطوریکه از سرانههای پایین خدماتی رنج میبرند و فضایی برای گذران اوقات فراغت ندارند. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی ادراک ذهنی افراد از وضعیت تأمین نیازهای زیستی و بهطورکلی سطوح زیستپذیری در محله فلاحت میباشد. این محله به دلیل کمبرخوردار بودن، شرایط زندگی نابسامانی دارد.روش: روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر ماهیت توصیفی-تحلیلی میباشد که به دو صورت اسنادی و برداشت میدانی به جمعآوری اطلاعات پرداختهشده است. مؤلفههای زیستپذیری در این پژوهش شامل مؤلفههای اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و زیستمحیطی میباشد. جامعه آماری این پژوهش اهالی محله فلاحت میباشد که طبق آمار پایگاه بهداشت در سال 1397، 15000 نفر جمعیت دارد. برای نمونهگیری از فرمول کوکران استفادهشده است که حجم نمونه 374 نفر بهدستآمده بهصورت تصادفی در محدوده پخش گردیده است. تجزیهوتحلیل اطلاعات بهصورت کمی و از طریق روشهای آماری (آزمون t تک نمونهای و فریدمن) انجامگرفته است. روایی پرسشنامه توسط متخصصین و پایایی پرسشنامه از طریق آزمون آلفای کرونباخ با مقدار 0/732 تائید شده است.یافته ها: یافتههای پژوهش نشانگر این است که در بعد اجتماعی سه شاخص ملاحظات و مراقبتهای پزشکی و بهداشتی، امنیت فردی و اجتماعی و مشارکت و همبستگی، در بعد اقتصادی شاخص کالاهای مصرفی و در بعد کالبدی و زیستمحیطی نیز شاخصهای امکانات و خدمات زیربنایی، آلودگی و بهداشت محیطی، چشمانداز، فضای سبز و بایر دارای سطح متوسطی هستند. همچنین ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و زیست محیطی دارای رتبهبندی یکسانی میباشند.نتایج: نتایج پژوهش نشانگر این است که وضعیت زیستپذیری محله فلاحت ارومیه طبق سه بعد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و زیستمحیطی در سطح متوسطی قرار دارد که این موضوع نیازمند اتخاذ راهکارهای توانمندسازی میباشد.
زیستپذیری
کیفیت زندگی
توسعه پایدار
سکونتگاههای غیررسمی
ارومیه
2021
09
23
222
203
https://jusg.uk.ac.ir/article_3146_c9b8508807e9818a4ceceb51a6ce3c42.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
واکاوی تأثیر پارادایم عدالت شهری در کاهش نابرابری های محیطی (مطالعه موردی: فرحزاد تهران)
مهشید
تاجدینی
منوچهر
طبیبیان
مسعود
الهی
تبیین موضوع: بسط عدالت در جوامع مدنی و غلبه بر نابرابری های موجود، نیازمند تأویل پایه های فلسفی و اصول تحقق پذیری مفهوم عدالت شهری است. اهتمام به انجام این مقصود، از طریق تبیین سیر تفکر اندیشمندان مختلف دربارۀ موضوع عدالت و نحوۀ تحقق فرآیند اجرایی آن صورت میپذیرد. از این روی، پارادایم نوین عدالت شهری، بر مبنای ابعاد سه گانۀ عدالت (قانون، اخلاق و مدنیت) و چهار وجه بنیادین آن (ماهوی، صوری، توزیعی و ساختاری) تدوین می گردد. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تأثیر پارادایم عدالت شهری بر کاهش نابرابری های محیطی است. امکانسنجی تحقق این پارادایم در قالب موضع فرحزاد تهران صورت می گیرد.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی - توسعه ای و از لحاظ روش تحقیق مورداستفاده، توصیفی - تحلیلی است. روش گردآوری داده ها بهصورت اسنادی و میدانی بوده است. همچنین، جامعۀ آماری پژوهش، متشکل از ساکنین، کاربران، متخصصین و مسئولین شهری بوده است. یافته های حاصل، در نرم افزار SPSS و بر مبنای آمار توصیفی (گویه های کیفی، میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (وزندهی به گویه های بوگاردوس، آزمون تیتک نمونه ای و همبستگی پیرسون) تحلیل شده است.
یافته ها: یافته های حاصل از داده های مقیاس بوگاردوس، بیانگر وجود فاصلۀ اجتماعی زیاد و میزان نامطلوبی از پذیرش افراد، میان ساکنین فرحزاد است. همچنین، داده های آزمون تیتک نمونهای و تحلیل همبستگی پیرسون در پرسشنامۀ دلفی و سنجش میزان کاربست پارادایم محلی عدالت شهری در طرح مصوب «ساماندهی محور شهری فرحزاد» مبین وضعیت مطلوب این طرح در ابعاد قانون محوری و اخلاق مداری، در برابر شرایط نامطلوب بُعد اجتماع گرایی از دیدگاه متخصصین است.
نتایج: نتایج پژوهش، مبین وجود شکاف و کاستی عمیق در زمینۀ تحقق وجوه مختلف عدالت شهری در محدودۀ فرحزاد نسبت به مناطق اطراف می باشد. بر این مبنا، وجود ارتباط مستقیم میان عدالت توزیعی و عدالت ساختاری را در زمینۀ تحقق پارادایم عدالت شهری نمایان میگردد. این وجوه، در بٌعد صوری عدالت شهری و بر مبنای سیاست های تعاملی اتخاذ و پایش خواهند شد.
پارادایم عدالت شهری
نابرابری های محیطی
عدالت ساختاری
عدالت توزیعی
محدودۀ فرحزاد
2021
09
23
244
223
https://jusg.uk.ac.ir/article_3171_64bea55ce1e078da215e89ecbbdd6b18.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تحلیلی بر سرزندگی خیابان های تجاری شهری، نمونه مطالعه: بلوار نوبهار شهر کرمانشاه
احسان
حیدرزاده
محمدرضا
حقی
تبیین موضوع: در حال حاضر شهر کرمانشاه به عنوان بزرگترین شهر کُردنشین کشور و مرکز استان، در تحقق فضاهای شهری سرزنده ناموفق عمل نموده است. البته خیابان نوبهار جزو معدود فضاهای این شهر است که به سبب حضور پُر جنبت و جوش مردم، تا حدودی سرزنده قلمداد میشود. لذا پژوهش حاضر تلاش دارد با تحلیل وضعیت این خیابان، ضمن ارائه راهبردهایی پیشنهادی برای آن، راه را برای ارتقای سرزندگی سایر فضاهای شهری کرمانشاه، روشن و هموار نماید. روش: پژوهش حاضر تحلیلی-تفسیری است. لذا ابتدا شاخص های سرزندگی از پژوهش های معتبر داخلی و خارجی استخراج شده و به صورت سؤالات پرسشنامه ای تنظیم شده اند. روایی سوالات با دریافت نظر کارشناسان و پایایی با محاسبه آلفای کرونباخ (0/806) مورد بررسی و تایید قرار گرفته است. جامعه آماری شامل کلیه شهروندان کرمانشاهی است که برای خرید یا تفریح به خیابان نوبهار مراجعه داشته اند. حجم نمونه نیز بر مبنای فرمول کوکران 384 مورد بوده است که به تقریب 400 در نظر گرفته شده است. همچنین نمونه گیری به صورت تصادفی ساده صورت پذیرفته است. تجزیه و تحلیل دادهها در نرم افزار SPSS و به کمک مدل های تحلیل عاملی و رگرسیون چند متغیره خطی انجام گرفته است.یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد حدود 38 شاخص، نمایانگر سرزندگی یک خیابان تجاری شهری هستند که در قالب 8 عامل شامل «پیاده مداری»، «فضایی برای ماندن»، «نشاط بخشی»، «راحتی خرید»، «دسترس پذیری»، «همه شمولی»، «انعطاف پذیری» و «خاطره انگیزی» دسته بندی می شوند. در این میان، دو عامل پیاده مداری و فضایی برای ماندن بیشترین تاثیر را بر جلب رضایت مردم از سرزندگی یک خیابان تجاری دارند که باید مورد توجه برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گیرد.نتایج: اگرچه خیابان نوبهار در شهر کرمانشاه از سرزندگی نسبتا مطلوبی برخوردار است اما نارضایتی مراجعه کنندگان در دو عامل «دسترس پذیری» و «همه شمولی» مشهود است. از همین رو، در انتهای مقاله، راهبردهایی برای ارتقاء این دو عامل ارائه شده است.
سرزندگی شهری
فضای شهری
خیابان سرزنده
کیفیت محیطی
شهر کرمانشاه
2021
09
23
265
245
https://jusg.uk.ac.ir/article_3183_aefd0062a8466bf7703e30c3d9d29344.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تبیین رهیافت شهروندی بومشناختی در ارتقاء سلامت محیطزیست (مطالعۀ موردی: محلات منطقه یک کلانشهر تهران)
اردلان
حسینی
محسن
معروفی
طاهر
پریزادی
تبیین موضوع: استفاده از رویکردهای مشارکتی در قالب اجتماعات محلی جهت ارتقاء سلامت محیطزیستی، پاسخی ریشهای به حل مشکلات محیط زیستی کلانشهرها است. شهروندی بومشناختی بهعنوان جدیدترین رهیافت مشارکت شهروندی در حوزه محیطزیست شهری نقش مهمی در دستیابی بهسلامت محیطزیست شهری در سطح محلات کلانشهرها بازی میکند. هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین رهیافت شهروندی بومشناختی در ارتقاء شاخصهای سلامت محیط زیست شهری در سطح محلات منطقه یک کلانشهر تهران است.روش: روش پژوهش این مقاله کمی- پیمایشی بوده که دادههای مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری شد. جامعه آماری شامل 26 محله منطقه یک کلانشهر تهران بوده و نمونه آماری که از طریق فرمول کوکران محاسبه شد، تعداد 383 بود و به شیوه سهمیهای به نسبت جمعیت بالای 18 سال در هر محله توزیع گردید. دادههای جمعآوریشده بهوسیله شاخصهای توصیفی و آزمون تی تک نمونهای در محیط نرمافزار SPSS تحلیل شدند.یافته ها: نتایج پژوهش نشان میدهد که محلات منطقه یک از نظر دو متغیر شهروندی بومشناختی و ارتقاء سلامت محیطزیست شهری از وضعیت نسبتاً خوبی برخوردارند. همچنین نتایج حاکی از آن است که شاخصهای دو متغیر دارای همبستگی مثبت هستند. در نهایت مدل رگرسیونی نشان میدهد که شاخصهای متغیر شهروندی بومشناختی تبیین کننده متغیر ارتقاء سلامت محیط زیست شهری است. مشارکت بومشناختی با 0/616 ، باور بومشناختی با 0/303 و آگاهی بومشناختی با 0/133 بیشترین مقدار در تبیین متغیر ارتقاء سلامت محیطزیست شهری را به خود اختصاص دادهاند.نتایج: نتایج تحقیق حاضر نشان میدهد جهت ارتقاء سلامت محیط زیست محلات شهری باید به این شاخصها توجه ویژهای شود.
شهروندی بومشناختی
مشارکت
سلامت محیطزیست
کلانشهر تهران
2021
09
23
287
267
https://jusg.uk.ac.ir/article_3184_0e9c6e2c9120ff29ca715b365127e0d6.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
تحلیلی بر پیشران های توسعه گردشگری شهر کاشان با تأکید بر عملکرد سرمایه اجتماعی
صدیقه
کیانی سلمی
محسن
شاطریان
فاطمه
حبیبی بیرون
تبیین موضوع: مفهوم سرمایه اجتماعی به عنوان یک مفهوم فرا رشته ای در تحلیل های اجتماعی و اقتصادی توسعه جوامع به ویژه توسعه گردشگری مطرح شده است. به این ترتیب پژوهش با هدف بررسی نقش و تأثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه گردشگری شهر کاشان انجام شده است.روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق، شهروندان شهر کاشان به تعداد 308476 نفر است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 322 نفر محاسبه شده است. گردآوری داده ها به صورت ترکیبی از مطلعات توصیفی و میدانی است. ابزار تحقیق، پرسشنامه ای محقق ساخته با 85 متغیر است. نرم افزارهای مورد استفاده SPSS و AMOS است که با استفاده از آن ها، آزمون های آماری تی، ضریب همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری صورت گرفته است. روایی ابزار تحقیق با بهره گیری از نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به به مقدار 0/821 مورد تأیید قرار گرفته است.یافته ها: نتایج آزمون تی با سطح معناداری کمتر از 0/05 وضعیت سرمایه اجتماعی در شهر کاشان را مناسب ارزیابی کرده است.. نتیجه کاربرد مدلسازی معادلات ساختاری برای شناسایی اثرگذارترین عامل در تبیین سرمایه اجتماعی در بین شهروندان کاشان، نشانگر کسب بالاترین بار عاملی به میزان 0/99 برای شاخص آگاهی اجتماعی است. مهمترین عوامل رونق دهنده توسعه گردشگری، شاخص آسایش به مقدار وزن رگرسیونی 0/94 است. کسب ضریب همبستگی 0/34 در سطح اطمینان 99 درصد گویای رابطه مستقیم و مثبت بین سرمایه اجتماعی و توسعه گردشگری است.نتایج: تأیید ارتباط بین بهبود سرمایه اجتماعی با توسعه گردشگری ضرورت برنامه ریزی برای اعتمادسازی به عملکرد کارکنان دولت در بین جوامع محلی و بسترسازی اعتماد مردم به نهادهای اجتماعی را در راستای تقویت سرمایه اجتماعی به عنوان پیشرانی کلیدی در بهبود و توسعه گردشگری شهر کاشان گوشزد می نماید.
سرمایه اجتماعی
توسعه گردشگری
شهر کاشان
2021
09
23
310
289
https://jusg.uk.ac.ir/article_3187_f9793a52b71d731a432ede9489191b4a.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1400
8
2
فهرست فارسی و صفحات نخست
2021
09
23
https://jusg.uk.ac.ir/article_3210_a1c13315e81b00690fe22e5558ba4d73.pdf