2024-03-29T10:54:56Z
https://jusg.uk.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=450
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
ارزیابی و تحلیل شاخص های طرد اجتماعی در فضای شهری (مطالعۀ موردی: منطقۀ 12 شهرداری تهران)
بهرنگ
کلانتری
ژیلا
سجادی
محمد تقی
رضویان
تبیین موضوع: یکی از پیچیده ترین پدیده های اجتماعی در شهرهای امروزی، نابرابری است. این نابرابری در فضای شهری منجر به بروز مسائل و مشکلاتی به ویژه در کلانشهرها شده است. یکی از این مسائل و مشکلات طرد اجتماعی برخی از شهروندان در فضای شهری میباشد. هدف از این مقاله بررسی وضعیت فضای شهری از نظر شاخص های طرد اجتماعی است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، بنا بر ماهیت موضوع توصیفی ـ تحلیلی میباشد. ابتدا با استفاده از ابزار پرسشنامه دادههای مورد نظر برای شاخص سازی گردآوری شده و سپس برای وزنبندی شاخص های طرد اجتماعی از روش آنتروپی شانون استفاده گردید. پس از آن محله های هدف بر اساس مدل کوپراس رتبه بندی و سطح بندی شده و از طریق نقشه در نرم افزار ArcGIS تحلیل فضایی میشوند. یافته ها: با توجه به شاخص های طرد اجتماعی از مجموع 13 محله، ساکنان 4 محله منطقه که همگی در بخش شمالی منطقه قرار دارند به خاطر بافت اجتماعی، وضعیت اقتصادی و دسترسی به ساختار قدرت سیاسی، دچار طرد اجتماعی نیستند. در حالی که محلههای بازار، امامزاده یحیی، سنگلج و هرندی که بیشترین جمعیت و مساحت را دارند و هسته قدیمی و مرکزی شهر تهران را تشکیل میدهند از نظر ابعاد اجتماعی ـ فرهنگی، اقتصادی ـ ساختاری و سیاسی ـ مدنی دچار طرد اجتماعی شدیدی هستند و 5 محله دیگر منطقه از نظر طرد اجتماعی در وضعیت متوسط قرار دارند نتایج: بررسی و شناخت مفهوم و شاخص های طرد اجتماعی و ارزیابی آنها در فضای شهری منطقه 12 شهرداری تهران نشان میدهد، با اینکه این منطقه از حیث موقعیت جغرافیایی در قلب شهر تهران واقع شده، اما امکان فراهم آوردن فرصتها و موقعیت های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی برای تمامی ساکنان خود نیست و برخی از محله های آن فضاهای طرد شده محسوب می شوند.
طرد اجتماعی
فضای شهری
منطقه 12
مدل کوپراس
مدل آنتروپی شانون
2020
09
22
1
26
https://jusg.uk.ac.ir/article_2642_cd0e839d0b04655d191bea7444cf00ec.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
بررسی ارتباط بین گرایش به دولت الکترونیک و تحقق حکمرانی خوب در شهر کرمان
یوسف
مسلمی مهنی
رسول
افضلی
نغمه
صدقی
تبیین موضوع: از دهۀ آخر قرن بیستم فنآوری اطلاعات و استفاده از شبکههای کامپیوتری به عنوان یک ابزار قدرتمند در دست جامعه قرار گرفت و بهعنوان پارادایمی مهم در مدیریت و اداره کارآمد جوامع در اقصی نقاط جهان مطرح شده است. از سوی دیگر، حکمرانی خوب به مثابه مقولهای است که از دیرباز در بحث کارآمدی حکومتها مطرح بوده و امروزه مورد توجه دولتها قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین گرایش به دولت الکترونیک و تحقق حکمرانی خوب در کرمان است. روش: پژوهش از منظر هدف از نوع کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده از نوع پژوهش های توصیفی بوده که به روش پیمایشی انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل دادههای گردآوری شده از ضریب همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری با نرمافزار SPSS و Amos استفاده شده است. داده های پژوهش، شامل نمونه ای 103 نفری از کارکنان دبیرخانه استانداری و ادارات کل مستقر در کرمان که شامل کلیه کارکنان مسئول سایت مکاتبات دولت الکترونیک و بین دستگاهی دبیرخانهای ادارت کل شهر کرمان است با استفاده از روش نمونهگیری طبقهای تصادفی گردآوری شده است. ابزار مورد استفاده برای گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که روایی آن از طریق روایی سازه و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. یافتهها: گرایش به دولت الکترونیک، توانسته است 71 درصد از تغییرات حکمرانی خوب را تبیین کند. گرایش به دولت الکترونیک بیشترین تاثیر را بر ظرفیتسازی داشته است. گرایش به دولت الکترونیک به تحقق حکمرانی خوب در نظام مدیریت دولتی کلان شهر کرمان منجر میشود. نتایج: گرایش به دولت الکترونیک، شفافسازی، پاسخگویی، اثربخشی نقشها و وظایف، نتیجهگرایی، ارتقاء ارزشها، ظرفیت سازی را در نظام مدیریت دولتی کرمان ارتقاء می دهد.
دولت الکترونیک
حکمرانی خوب
نظام مدیریت دولتی
ظرفیتسازی
شهر کرمان
2020
09
22
27
40
https://jusg.uk.ac.ir/article_2488_66d6439a31faff1aea699f24c66fc66b.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
تحلیل فضایی شاخص های مسکن با رویکرد فرم شهری پایدار (مطالعۀ موردی: شهر بابل)
عامر
نیک پور
فاطمه
قاسم پور
علی اصغر
ملاحسینی
تبیین موضوع: مسکن یکی از عناصر اصلی در شکل گیری ساختار شهر و بستر تحقق عدالت فضایی و اجتماعی در آن است. مهمترین عامل تأثیرگذار در میزان رضایت مندی فرد از سکونت در یک منطقه و نوع زندگی خویش، مسکن و شرایط محیطی آن منطقه است، بنابراین توجه به آن برای تعادل ساختار فضایی شهر و افزایش کیفیت محیط های مسکونی از ضروریات برنامه ریزی شهری به شمار میرود. هدف از پژوهش حاضر تحلیل فضایی شاخصهای کمی و کیفی مسکن و ارتبط آن با فرم محلات در شهر بابل است.
روش: روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می باشد. داده هاى خام مقاله از بلوک های آماری شهر بابل استخراج شده و فرم محلات بر اساس لایه های اطلاعات جغرافیایی موجود به دست آمده است. برای تحلیل فضایی شاخص ها، از مدل خودهمبستگی فضاییو شاخص موران و آماره Gi استفاده شده است.
یافتهها: یافته های تحقیق نشان داد 36 درصد محلات دارای فرم فشرده بوده و فرم های میانی و پراکنده هر کدام 32 درصد از محلات را در برگرفتهاند. همچنین اکثر شاخصهای مسکن در شهر بابل از خود همبستگی فضایی برخوردار بوده و دارای الگوی خوشه ای می باشند.
نتایج: طبق نتایج حاصل از آمارۀ Gi شاخصهایی که نشاندهنده مطلوبیت مسکن هستند بیشتر در فرم فشرده تشکیل خوشه داده اند و شاخص های نشان دهنده بد مسکنی، بیشتر در فرم میانی و پراکنده متمرکز می باشند. نتایج به دست آمده ضمن توجه به عدالت فضایی در گسترش و توسعه مسکن در بین محلات، ارتباط معنادار شاخصهای مطلوبیت مسکن و فرم فشرده را تأیید میکند.
مسکن
تحلیل فضایی
موران
فرم پایدار
بابل
2020
09
22
41
58
https://jusg.uk.ac.ir/article_2690_e8b05faa344f908330f99317651f9ceb.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
مدلسازی تأثیرات فقر شهری بر ساختار فضایی-کالبدی بافت های فرسوده (مطالعۀ موردی: شهر ایذه)
سعید
امان پور
مهناز
حسینی سیاه گلی
تبیین موضوع: فقر شهری یکی از مشکلات اصلی در بافتهای فرسوده میباشد که امروزه این دو موضوع باهم عجین شده اند و ساختار نامناسب شهری را به وجود آوردهاند. هدف این مقاله، بررسی تأثیرات فقرشهری بر ساختار فضایی-کالبدی بافتهای فرسوده در شهر ایذه است. روش: روش انجام پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی بوده که اطلاعات آن از طریق مطالعات کتابخانهای و از طریق تکمیل پرسشنامه جمعآوری گردیده است، جامعه آماری پژوهش خانوارهای ساکن در محلات بافت فرسوده شهر ایذه با حجم نمونه مورد میباشد. و جهت تجزیه و تحلیل دادهها از رویکرد آماری مدلسازی معادلههای ساختاری(SEM) و آزمون تحلیل عاملی تأییدی دو عاملی مرتبۀ اول استفاده شد. یافتهها: تحلیل یافته های منتج از مدل سازی معادلات ساختاری بیانگر این است که از بین شاخص های موردسنجش، در بین مولفههای تشکیلدهنده فقر شهری، شاخص اقتصادی که نقش بسیار مهمی در ساختار کالبدی- فضایی بافت فرسوده شهر ایذه داشته است با کاهش این شاخص ، ساختار کالبدی- فضایی دچار افزایش نارسایی شده است. همچنین با بررسی گویههای مهاجرت و انتخاب ناحیه برای زندگی توسط ساکنین و همسایه ، رضایت از همسایگان غیر بومی در ناحیه، مهاجرین غیر بومی و بهبود وضعیت فضایی و کالبدی نشان میدهد که دلیل اصلی ساکنین و مهاجرین در انتخاب محله برای سکونت، همسطح بودن همسایگان از نظر اقتصادی و درآمدی است. نتایج: نتایج حاصل از معادله معادلات ساختاری نشانگر این است که بین مؤلفههای فقر شهری با مؤلفههای ساختار کالبدی- فضایی بافت فرسوده شهری رابطه معناداری وجود دارد. بنابراین جهت انجام اقدامات لازم نیازمند توجه جدی مدیران و برنامهریزان شهری و منطقهای است.
فقر شهری
بافت فرسوده
ساختار فضایی- کالبدی
روند شهری شدن
شهر ایذه
2020
09
22
59
76
https://jusg.uk.ac.ir/article_2688_ea2831af8e4bf8ce5d0266267c001cb2.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
تحلیلی بر ظرفیت های فرهنگی – اجتماعی تأثیرگذارِ بافت های فرسوده بر توسعۀ درون زا (مطالعۀ موردی: کلانشهر تبریز)
ملیحه
میرزابکی
محمدرحیم
رهنما
محمد
اجزاشکوهی
تبیین موضوع: بافتهای فرسوده به عنوان بخشهایی از شهر که از چرخۀ تکاملی حیات آن جدا گشته و به شکل کانون مشکلات و نارساییها درآمده، دارای ظرفیتها و قابلیتهای نهان بسیاری هستند که اگر به فعلیت برسند میتوانند در فرایند توسعۀ شهر به عنوان نیروی محرک استفاده شوند. از اینرو هدف این تحقیق سنجش ظرفیتهای فرهنگی – اجتماعی تأثیرگذار بافتهای فرسوده بر توسعۀ درونزا در کلانشهر تبریز میباشد. روش: روش تحقیق در پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی میباشد که برای جمعآوری اطلاعات از روش اسنادی – میدانی (پیمایشی) استفاده شده است. جامعهی آماری پژوهش شامل ساکنان بافت فرسوده، مدیران، کارشناسان و نخبگان دانشگاهی آگاه بر مسائل و مشکلات شهری در کلانشهر تبریز است که حجم نمونه بر اساس روش نمونهگیری گلوله برفی 200 نفر برآورد شده است. یافتهها: یافتههای تحقیق نشان میدهد هفت مؤلفهی اجتماعی– فرهنگی تحقیق، توسعه درونزای بافت فرسوده کلانشهر تبریز را 72 درصد تبیین میکنند که در بین متغیرهای تحقیق بیشترین مولفه تأثیرگذار بر توسعهی درونزا عبارت است از علاقمندی به ادامه سکونت در بافت، احساس امنیت در بافت، کمک همسایگان در حل مشکلات، شاهد شکلگیری وقایع مختلف در بافت بودن و میزان مشارکت در انتخابات شوراهای شهر که به ترتیب با ارزش 936/0، 936/0، 933/0، 929/0 و 921/0 می باشند. نتایج: بیشترین تأثیر مؤلفههای اجتماعی – فرهنگی موجود بر توسعه اقتصادی، اجتماعی، زیستمحیطی و کالبدی بافتهای فرسوده به ترتیب با ارزش 792/0، 760/0، 663/0 و 553/0 میباشد.
ظرفیت های فرهنگی – اجتماعی
بافت فرسوده
توسعۀ درون زا
کلانشهر تبریز
2020
09
22
77
96
https://jusg.uk.ac.ir/article_2691_8c6c0ac2669adfeb6a526c3aadca6d4c.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
تحلیل عوامل مؤثر بر افزایش تابآوری اجتماعی شهرها (مطالعۀ موردی: شهر نجفآباد)
راضیه
ایزدی
احمد
خادم الحسینی
حمید
صابری
مهری
اذانی
تبیین موضوع: تابآوری اجتماعی در جهت بهبود و حفظ عملکرد شهر بهعنوان یکی از راهبردهای اساسی بهمنظور کاهش بلایا در برابر مخاطرات به تشکیل گروههای اجتماعی و ارتقای سرمایۀ اجتماعی و افزایش مشارکت بین ساکنین تاکید ویژه دارد؛ بنابراین شناسایی عوامل تاثیرگذار بر ارتقای تابآوری اجتماعی میتواند موجب کاهش آسیبپذیری در برابر مخاطرات طبیعی گردد؛ از اینرو این پژوهش، با هدف شناسایی شاخصها و عوامل موثر بر تابآوری اجتماعی، تحلیل رابطه بین شاخصهای اجتماعی، به سنجش و مقایسه زیرمعیارهای اجتماعی تابآوری در شهر نجفآباد میپردازد. روش: مقاله حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی–تحلیلی میباشد. جمعآوری اطلاعات بهصورت اسنادی و پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه میباشد. بهمنظور تحلیل و پردازش دادهها از مدل معادلاتساختاری ایموس استفاده شده است. یافتهها: طبق نتایج بدستآمده تاثیرگذارترین شاخص در ارتقای سطح تابآوری اجتماعی در برابر مخاطرات طبیعی شهرنجفآباد، شاخص سرمایه اجتماعی با ضریب مسیر 0.82 میباشد. نتایج: در صورت تلاش جهت بهبود روابط همسایگی میتوان امیدوار بود که در هنگام وقوع مخاطرات، افراد با واکنش و رفتار مناسب و به موقع، جان خود و اطرافیانشان را حفظ کنند و کمتر دچار آسیبهای روحی، مالی و جانی شوند. بهطورکلی ارتقای سرمایه اجتماعی و مشارکت و همکاری بین شهروندان میتواند موجب افزایش تابآوری اجتماعی در شهر نجفآباد و کاهش آسیبپذیری در زمان وقوع مخاطرات شود.
تاب آوری
تابآوری اجتماعی
مخاطرات طبیعی
تحلیل مسیر
نجف آباد
2020
09
22
97
112
https://jusg.uk.ac.ir/article_2692_32cf44b67b3ef8bdf96897740a68de81.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
مکان گزینی بازار روز با استفاده از GIS و منطق FUZZY (مطالعۀ موردی: سیرجان)
مهدیه
خسروی
رسا
رئیسی
سید علی
المدرسی
احمد
استقلال
تبیین موضوع: امروزه مکانیابی کاربریهای شهری با استفاده از GIS در برنامه ریزی شهری از اهمیت زیادی برخوردار است. بازار روز یکی از کاربریهای مهم اجتماعی در شهر است که سایر فعالیتهای مهم را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. در این پژوهش به بررسی وضع موجود و مکان یابی مناسب بازار روز سیرجان پرداخته شده است. روش: مقالۀ حاضر از نظر هدف کاربردی – توسعهای و از نظر روش توصیفی - تحلیلی میباشد. با توجه به اطلاعات جمع آوری شده، بررسی پارامترهای محدوده مورد مطالعه و سپس برای وزندهی به معیارها با استفاده از مدل AHP و سپس با استفاده از نرم افزار Arc GIS و منطق FUZZY نقشه های متناسب برای معیار ها را به دست آورده و در آخر با هم تلفیق کرده و سپس با استفاده از روش VIKOR مکان های پیشنهادی را اولویت بندی و رتبه بندی انجام شد. یافتهها: بر این اساس به ترتیب 3 مکان پیشنهادی بیشترین مناطق مستعد برای مکانیابی بازار روز می باشند که با توجه به معیارها در نظر گرفته، مکان پیشنهادی 2 به عنوان اولویت اول انتخاب گردید. نتایج: بنابراین جهت سهولت دسترسی و کاهش ترافیک همچنین کاهش آلودگی های محیطی، برنامهریزی دقیق برای ایجاد بازار روز در بهترین مکان امری ضروری به نظر میرسد. کلیدواژهها:مکانیابی، تحلیل فضایی، بازار روز، VIKOR, FUZZY.
مکانیابی
تحلیل فضایی
بازار روز
فازی
ویکور
2020
09
22
113
128
https://jusg.uk.ac.ir/article_2693_458640fc8816356208eecc23a8d806b7.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
تحلیلی بر زیست پذیری مسکن شهر کرج با رویکرد عدالت اجتماعی
سمیه
علیپور
محسن
احدنژاد روشتی
ابوالفضل
مشکینی
تبیین موضوع: مسکن ابتداییترین و حیاتیترین نیاز هر موجود زنده ای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن یکی از مهمترین بخشهای توسعه در یک جامعه بوده که شناخت و بررسی وضعیت و برخورداری آن درقالب عدالت اجتماعی منوط به شناسایی و تحلیل عوامل تأثیرگذار میباشد. همچنین ارتقا مسکن قابل استطاعت و افزایش انتخاب گزینه های مسکن مناسب برای تمامی افراد نیز یکی از اهداف عمده زیست پذیری می باشد. روش: از اینرو هدف تحقیق بررسی زیست پذیری مسکن برای رسیدن به زیست پذیری شهرها در سایه عدالت اجتماعی میباشد. پژوهش از نوع کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی بوده و شاخصهای مورد بررسی تحقیق از سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 مناطق شهر کرج میباشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره TODIM و در نهایت تلفیق شاخصها در مدل مربوطه و تشکیل لایه های آن ها در نرم افزار ArcGIS و نقشۀ برخورداری مناطق به نمایش درآمده است. یافتهها: یافتهها نشان میدهد که منطقه 8 شهرداری کرج نسبت به سایر مناطق از نظر شاخص های زیست پذیری مسکن در رتبه اول و سایر مناطق با اختلاف کمی در مراتب بعدی قرار گرفتهاند. همچنین یافته ها نشانگر سطوح زیست پذیری متفاوت در درون هر منطقه می باشد که نشان از عدم پیوستگی میان محلات موجود در مناطق است. نتایج: این عدم پیوستگی نشان از عدم برخورداری محلات از تسهیلات و امکانات برابر می باشد که عدالت اجتماعی را در آنها کم رنگ کرده است.
زیست پذیری
مسکن زیست پذیر
عدالت اجتماعی
مدل تودیم
کرج
2020
09
22
129
147
https://jusg.uk.ac.ir/article_2694_4567609288d7f3aa31bb48916f892fa2.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
مدل سازی ساختاری – تفسیری عوامل مؤثر بر تابآوری کالبدی و اجتماعی شهر شیراز در برابر سانحۀ طبیعی سیل
محبوبه
نوری
محمدرضا
رضایی
ابراهیم
عسگری
تبیین موضوع: سیل مهمترین سانحه طبیعی میباشد که تلفات و خسارات زیادی در بخشهای مختلف کشور به جا میگذارد و با توجه به احتمال وقوع سیل در شهر شیراز و اهمیت تابآوری به ویژه در برابر سیل، پژوهش حاضر با هدف مدلسازی مهمترین عوامل مؤثر بر تابآوری اجتماعی و کالبدی شهر شیراز در برابر سیل صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری؛ 50 نفر از اساتید دانشگاهی، خبرگان و مدیران حوزه مدیریت بحران شهر شیراز است که به شیوه نمونهگیری هدفمند قضاوتی انتخاب شدند. پس از شناسایی ابعاد و عوامل اولیه با استفاده از روش دلفی این عوامل مورد ارزیابی قرار گرفته و برای تجزیه و تحلیل دادهها از مدلسازی ساختاری – تفسیری (ISM)، استفاده شد. یافتهها: بر اساس نتایج تحلیل میک مک، شاخصهای وضعیت محله سکونت (C11)، وضعیت قرارگیری وسایل و تأسیسات (C8)، میزان توانمندی و اثربخشی (C10) و میزان اعتماد و همبستگی (C9) دارای قدرت نفوذ و وابستگی ضعیف هستند. شاخصهای عمل جمعی و همکاری (C2)، تمرین (C4)، عضویت در گروهها و شبکههای اجتماعی (C13) از قدرت نفوذ، توان و وابستگی بالایی برخوردارند. متغیرهای میزان مقاومت ابنیه (C1)، وضعیت دسترسی (C7)، نوع نگرش (C5) جزء عناصر اثرپذیر و وابسته میباشند. شاخصهای میزان آگاهی (C3)، میزان مهارت اکتسابی (C14)، میزان دانش حاصله (C6)، سطح تدارکات (C12)، جزء متغیرهای مستقل (کلیدی) هستند که تأثیر زیادی بر فرآیند تابآوری کالبدی و اجتماعی دارد. نتایج: در تحلیل تابآوری سیستمهای انسانی و محیطی در برابر سوانح طبیعی مانند سیل و در تحلیل و کاهش آسیبپذیری شهرها و محلات نباید فقط به بعد کالبدی و ویژگیهای فیزیکی جوامع تأکید نمود بلکه باید به ساختارها و ابعاد اجتماعی نیز توجه کرد و شهروندانی توانمندتر بهمنظور مقابله با سوانح آماده نمود.
تاب آوری اجتماعی و کالبدی
ISM
سیل
شهر تابآور
شهر شیراز
2020
09
22
149
172
https://jusg.uk.ac.ir/article_2695_9df4ff895015ed7817e7d1747017b9e7.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
بررسی نقش مدیریت انتظامی در رفتارهای وندالیستی با تأکید بر کیفیت محیط شهری (مطالعۀ موردی: شهر ایلام)
پاکزاد
آزادخانی
تبیین موضوع: وقوع بیش از حد رفتارهای وندالیستی در محیطهای شهری نه تنها با اصول مسلم نظم اجتماعی تعارض دارد بلکه همراه خود اثرات منفی سنگین روحی و مالی را برای شهروندان به همراه دارد. یکی از علل بروز اینگونه رفتارها کیفیت محیط شهری است. از سویی نیروی انتظامی نیز طی سالهای اخیر با رویکرد جدید جامعهمحوری تلاش مضاعفی را با تکیه بر توانمندیهای بالقوه اجتماع برای کاهش جرایم و رفتارهای خشونتآمیز مدنظر قرار داده است و تلاش کرده است که از بروز این پدیده در محیطهای شهری پیشگیری به عمل آورد. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر کیفیت محیط شهری و مدیریت انتظامی در رفتارهای وندالیستی شهروندان شهر ایلام میباشد. روش: مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی – همبستگی میباشد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش کتابخانهای و میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. جامعه آماری آن را کارشناسان مدیریت شهری، اساتید دانشگاه و فرماندهان و کارکنان نیروی انتظامی تشکیل میدهد که تعداد 164 نفر از آنها به صورت تصادفی طبقهبندی شده با استفاده از فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمونهای T تک نمونهای و همبستگی (SEM) در نرمافزارهای SPSS و LISREL صورت گرفت. یافتهها: یافتهها حاکی از آن داشت که: کیفیت محیط شهری با ضریب تأثیر 45/0- بر رفتارهای وندالیستی شهروندان در شهر ایلام تأثیر معکوسی دارد. ضریب تأثیر مدیریت انتظامی بر رفتارهای وندالیستی برابر با 50/0- شده است، لذا مدیریت انتظامی بر رفتارهای وندالیستی در شهر ایلام تأثیر معکوس و معناداری دارد. همچنین، ابعاد کیفیت محیط شهری و ابعاد مدیریت انتظامی بر رفتارهای وندالیستی در شهر ایلام تأثیر معکوس و معناداری دارد. نتایج: میتوان نتیجه گرفت که سطح پایین کیفیت محیط شهری و عدم استقرار مدیریت انتظامی در شهر ایلام، افزایش رفتارهای وندالیستی از سوی شهروندان را در پی داشته است.
کیفیت محیط شهری
رفتارهای وندالیستی
مدیریت انتظامی
شهر ایلام
2020
09
22
173
193
https://jusg.uk.ac.ir/article_2696_16d158e5882819c7d36f3301a0aff89c.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
بررسی عوامل کالبدی مؤثر بر مصرف آب به منظور جلوگیری از بحران آب شهری در مقیاس محلّه (مطالعۀ موردی: محلۀ الغدیر شهر کرمان)
ناهید
خلیفه
مریم
فدایی قطبی
محمد صادق
غضنفری مقدم
حسین
غضنفرپور
تبیین موضوع: رشد جمعیت و تغییر شرایط آب و هوایی بر منابع آب تأثیر می گذارد. دو راهبرد برنامه ریزی برای تأمین منابع آب شهری وجود دارد: نخست تأمین منابع تمیز و قابل اطمینان و دوم، مدیریت تقاضای آب. گزینة دوم به دنبال کاهش مصرف آب است. به طور سنتی، برنامه ریزان شهری در مدیریت آب شهرها دخیل نبوده اند. درحالی که نحوة ساخت شهرها به طور مستقیم بر استفاده و تامین آب تأثیر می گذارد. روش: هدف این مقاله شناخت رابطه بین شاخص های محیط شهری با چگونگی بهره مندی از آب در سطح محله برای ارتقاء حفاظت از آب شهری است، بر این اساس، 9 شاخص در این زمینه به عنوان عوامل شهرسازانه تأثیرگذار در میزان مدیریت مصرف آب شناسایی گردید، سپس متوسط مصرف آب در هر دسته استخراج شد. همچنین، داده های دسته بندی شده در گروه های مختلف بر حسب شاخص مورد نظر برای تحلیل آماری وارد نرم افزارSPSS گردید. در فرایند تحلیل از روش ANOVA و مقایسة چندگانه برای مشخص کردن میزان اهمیت شاخص ها و سپس آزمون فریدمن برای مشخص کردن میزان تأثیر شاخص ها بر محلة الغدیر استفاده شده است. یافتهها: یافته ها نشان میدهد که به ترتیب شاخص های نسبت محیط بر مساحت و چرخش بلوک با بیشترین میزان تأثیر در مصرف آب و شاخص شکل، پیوستگی و مساحت توانسته اند کمترین میزان تأثیر در مصرف آب را در محلة الغدیر داشته باشند. نتایج: نتایج نشان می دهد برنامه ریزان شهری با استفاده از استراتژی های برنامه ریزی و طراحی در سطح محله و با شکل دادن به محیط ساخته شده و تنظیم کاربری اراضی، سبب ارتقای حفاظت از آب شهر بشوند و بر نحوة مصرف آب در شهرها تأثیر گذار باشند. نگرش جامع و فراگیر به همۀ این مقوله ها و ربط منطقی بین آنها و نیز توسعۀ فراگیر آنها، تنها راه برخورد معقول با مدیریت آب در شهرهاست.
مصرف آب
بحران آب
محله
محیط ساخته شده
شهرسازی
2020
09
22
195
215
https://jusg.uk.ac.ir/article_2697_1e37661d773d07e277028e0b42ad0984.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
ارزیابی شاخص های پایداری اجتماعی در محلات منطقۀ پانزده کلانشهر تهران
بتول
حسین پور
هوشنگ
ظهیری
میثم
موسائی
تبیین موضوع: پایداری اجتماعی جزء اساسی از توسعه پایدار و مباحث اجتماعی جزء جدایی ناپذیر طرح های شهری محسوب می شود؛ بنابراین ابعاد پایداری اجتماعی یکی از مهمترین و کلیدی ترین ابزار در برنامه ریزی و سیاست گذاری شهری استفاده میشود. هدف، ارزیابی و تحلیل سطوح برخورداری محلات منطقه 15 (کلان شهر تهران) از نظر شاخص های اجتماعی و رتبه بندی محلات است. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش، بنا بر ماهیت موضوع توصیفی – تحلیلی می باشد. ابتدا با استفاده از ابزار پرسشنامه دادههای مورد نظر برای شاخصسازی گردآوری شده و سپس برای برای تحلیل داده ها از روش تحلیل شبکه ANP استفاده گردیده است. پس از آن جهت رتبه بندی محلات از روش تایپسیس استفاده شد. یافتهها: یافته ها حاکی از آن است که در در بین شاخص های اجتماعی، عدالت اجتماعی با وزن 098/0بیشترین وزن، رضایت از میزان کمی دسترسی به خدمات با وزن 097/0 رتبۀ دوم و اعتماد فردی با وزن 084/0 رتبۀ سوم در بین شاخصهای پایداری اجتماعی کسب کرده است. در روش تایپسیس مشیریه رتبۀ اول، ابوذر رتبۀ دوم و خاورشهر رتبۀ سوم را کسب کردند. نتایج: در این پژوهش برای رسیدن به پایداری اجتماعی سه مولفه (امنیت، مشارکت و کیفیت زندگی) معرفی شدند. این سه مؤلفه در قالب شش معیار و پانزده زیرمعیار در نظر گرفته شد. در این بین، عدالت اجتماعی رتبۀ اول را کسب کرد.
توسعه پایدار
پایداری اجتماعی
پایداری محلات
روش تحلیل شبکه
2020
09
22
217
237
https://jusg.uk.ac.ir/article_2728_0e66c17d590b882cf811cf3af092c795.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
تحلیلی بر نقش سیاست های دولت و مجاورت بازار بر تغییرات کارکردی و زوال محله های شهری (مطالعۀ موردی: محلۀ سیروس شهر تهران)
عبدالرضا
عزیزی فرد
عیسی
ابراهیم زاده
مجتبی
رفیعیان
تبیین موضوع:هدفاین مقاله، تحلیلی بر نقش سیاستهای دولت و مجاورت بازار بر تغییرات کارکردی و زوال محله سیروس میباشد. روش: نوع تحقیق بر اساس هدف، بنیادی- شناختی و ازلحاظ ماهیت و روش، کیفی – اکتشافی است. برای گردآوری اطلاعات از بررسی اسنادی- میدانی استفاده شده است. جامعه آماری شامل متخصصان موضوع مربوطه، ساکنین و مالکان، آژانسهای املاک و کسبه بازار میباشند، که با استفاده از تکنیک گلوله برفی انتخاب شدهاند. با 25 کارشناس مرتبط با حوزه پژوهش، 42 نفر از ساکنین و 38 نفر از مالکان، آژانسهای املاک و کسبه بازار مصاحبه شد. برای تحلیل داده ها از آزمون T تک نمونه ای و رگرسیون چند متغیره در نرم افزار spss استفاده گردید. یافتهها: از 7 متغیر مورد بررسی، متغیر «نحوه تملک و تخریب توسط شرکت بازآفرینی»، با 16.7 و 83.3 درصد فراوانی به ترتیب در طیف زیاد و خیلی زیاد بر اساس نظر پاسخگویان، از بالاترین سطح اثرگذاری در زوال محله برخوردار بوده است. مولفههای «ورود بازار و تغییر کاربری» و «صرفهجویی ناشی از تجمیع و مجاورت» به ترتیب در رتبههای دوم و سوم اثرگذاری و مداخله در زوال محله قرار دارند. مولفههای انباشت ، ترغیب مالکان، رانت و اعیانسازی، به ترتیب اهمیت تأثیر بر زوال محله، در رتبههای بعدی قرار گرفتند. نتایج: با وجود طرحهای متعددی که برای محله سیروس تهیه شده، محله مذکور از نظر فیزیکی و اجتماعی مورد غفلت واقع شده، به طوریکه، برهمکنش دو نیروی دولتو بازار با داشتن ابزار سیاستواقتصاد، بهزوال تدریجی سکونت، منجر شده است.
سیاستهای دولت
مجاورت بازار
زوال محلههای شهری
محله سیروس
2020
09
22
139
159
https://jusg.uk.ac.ir/article_2729_28dc6347add98a7ed58182cb4d779915.pdf
جغرافیای اجتماعی شهری
JUSG
1399
7
2
تحلیل فضایی مؤلفه های زیرساختی شهر یادگیرنده بر اساس ناهمسانی های فضایی میان محلات شهری زنجان
بهاره
اکبری منفرد
محسن
کلانتری
عیسی
پیری
اصغر
تیموری
تبیین موضوع: با ورود به عصر اطلاعات و رشد فناوریهای نوین ارتباطی، طرح اندیشهای مبنی بر شهر یادگیرنده، بر تمام مناسبات اجتماعی انسان اثر گذاشته و یادگیری همگانی را فارغ از هر نوع تمایزاتی برای همهی شهروندان فراهم ساخته است. بنابراین در خصوص افزایش بازدهی فعالیتهای یادگیری در فضاهای شهری، توجه به مکان استقرار و بهرهمندی کلیهی افراد از این خدمات، امری ضروری است. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط فضایی میان عوامل جمعیتی و کالبدی بهعنوان اصول اساسی در تحقق شهریادگیرنده، به بررسی ناهمسانیهای فضایی در محلات شهری زنجان پرداخته است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و بهلحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات اسنادی-کتابخانهای است. برای تجزیهوتحلیل یافته ها، از تکنیک خودهمبستگی موران و مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی استفاده شده است. یافتهها: نتایج بهکارگیری آمارهی موران نشان میدهد خودهمبستگی فضایی میان کلیهی شاخصهای مورد سنجش، مثبت بوده و از الگوی خوشهای تبعیت مینمایند. با توجه به وجود چنین الگویی، ارزیابیهای حاصل از مدل GWR حاکی از آن است که، شاخص جمعیتی لازمالتعلیم با 5/13 درصد بیشترین ضریب تأثیر را در تبدیل شدن شهر زنجان به یک شهر یادگیرنده دارد. همچنین مدل مذکور با درنظرگرفتن مقادیر R2 تعدیلشده برابر 43 و 32 درصد، روابط فضایی میان متغیرها را با دقت تقریبا قابل قبول، ولی روابط کم و مثبت، مدلسازی نموده و توانسته نابرابریهای فضایی و محدودههای استقرار بهینهی مراکز یادگیرنده در سالهای آتی را به خوبی پیشبینی نماید. نتایج: یافته ها نشان میدهند بیشتر محلات شهر زنجان به لحاظ تناسب میان کاربری های یادگیرنده و جمعیتشان، دچار عدم تعادلات فضایی هستند. این مسئله درخصوص محلات بیسیم، اسلام آباد و ترانس با جمعیت بیسواد برابر با 6/40 درصد، بسیار شدیدتر می باشد. ازاینرو مدیریت شهری باید از طریق برنامهریزی صحیح در توزیع عادلانهی خدمات یادگیری از بروز شکاف و نابرابریهای اجتماعی-فضایی میان مناطق و محلات شهری جلوگیری نماید و با تعیین مکان بهینهی کاربری های یادگیرنده، زمینۀ حصول به رویکرد شهر یادگیرنده در محلات شهری زنجان را میسر سازد.
نابرابری فضایی
شهر یادگیرنده
مؤلفه های زیرساختی
مدل GWR
شهر زنجان
2020
09
22
261
281
https://jusg.uk.ac.ir/article_2744_f43036e8b2cc98db8043e312c4288410.pdf